Minął miesiąc.

W regionie.

Od 1 maja granicę z Białorusią można przekraczać przez rzeczne przejście graniczne Rudawka – Lesnaja na Kanale Augustowskim. Jest to jedyne tego rodzaju przejście w Polsce. W ubiegłym sezonie skorzystało z niego ponad 170 osób. Osoby zainteresowane przekroczeniem granicy w Rudawce muszą posiadać przy sobie paszport, wizę białoruską oraz ubezpieczenie. Przejście czynne będzie do 1 października w godz. 7-19.

W dniach 2-3 maja w Zwierkach koło Zabłudowa odbyły się doroczne uroczystości ku czci świętego męczennika Gabriela – patrona prawosławnej młodzieży. Głównej liturgii w tamtejszej cerkwi na terenie monasteru przewodniczył abp Jakub, ordynariusz prawosławnej diecezji białostocko-gdańskiej, w asyście biskupa supraskiego Grzegorza. Jak co roku część wiernych przybyła na uroczystości w pieszych pielgrzymkach – największej z Białegostoku oraz m.in. z Hajnówki, Gródka i Michałowa.

8 maja w ramach obchodów 100. rocznicy bieżeństwa otwarto w kinie Forum w Białymstoku wystawę „Bieżeństwo 1915. Wspólna historia”. Składa się na nią 30 plansz ze zdjęciami, dokumentami, wycinkami z prasy, które pochodzą m.in. ze zbiorów Akademii Nauk Białorusi, Muzeum Historycznego w Mińsku i Muzeum Małej Ojczyzny w Studziwodach. Ekspozycję przygotowała Fundacja im. Księcia Konstantego Ostrogskiego. Wernisażowi towarzyszyły poświęcone bieżeństwu spektakle – wyreżyserowany przez Joannę Troc, a grany przez hajnowskich licealistów oraz przygotowany przez Elżbietę Fionik, a wykonany przez dziecięcy zespół Antrakt z Bielskiego Domu Kultury. Wernisaż i przedstawienia poświęcone stuleciu bieżeństwa połączone były z jubileuszem trzydziestolecia „Przeglądu Prawosławnego”. Wystawa i spektakl Joanny Troc w maju pokazane zostały także w Hajnówce, Białowieży i Bielsku Podlaskim. Na początku czerwca będą prezentowane w Sokółce. W lipcu wystawa zostanie otwarta w Sejmie, potem wędrować będzie po całym regionie.

W dniach 11-16 maja odbyła się tegoroczna edycja Międzynarodowego Festiwalu „Hajnowskie Dni Muzyki Cerkiewnej”. Wzięło w nim udział 28 chórów z Polski, Białorusi, Ukrainy, Rosji, Francji i Mołdawii. Jury festiwalu przyznało nagrody w czterech kategoriach. Wśród chórów parafialnych wiejskich za najlepszy uznano chór parafii prawosławnej Matki Bożej Miłującej z Czeremchy. W kategorii chórów parafialnych miejskich dwie równorzędne pierwsze nagrody otrzymały chór parafii prawosławnej Soboru Wszystkich Świętych Białoruskich z Grodna oraz mołdawski chór „Flacara” z monasteru w Curchi. Najlepszy wśród chórów akademickich okazał się białoruski kameralny chór „Dabrawiest” z Mińska. W kategorii chórów innych zwyciężył chór dziecięcy niedzielnej szkoły parafii św. Mikołaja Cudotwórcy z Brzostowicy w Białorusi. Grand Prix Festiwalu otrzymał chór akademicki Państwowego Konserwatorium Muzycznego im. Leonida Sobinowa z Saratowa w Rosji. Festiwal, któremu patronuje polska Cerkiew prawosławna, organizuje społeczny komitet i stowarzyszenie „Miłośnicy Muzyki Cerkiewnej” w Hajnówce. Głównymi sponsorami imprezy są Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego.

11 maja podczas uroczystego otwarcia XXXIV Międzynarodowego Festiwalu Hajnowskie Dni Muzyki Cerkiewnej wręczono nagrody im. Księcia Konstantego Ostrogskiego, przyznawane przez „Przegląd Prawosławny”. W tym roku nagrodzono: redakcję prawosławnego serwisu internetowego Cerkiew.pl, monaster św. Mikołaja w Gródku na Ukrainie z przełożoną matuszką Michaiłą, serbskiego ikonopisca prof. Gorana Janićijevića, wydawnictwo egzarchatu białoruskiej Cerkwi z redaktorem naczelnym Aleksandrem Wielko, o. Heikki Huttunena i Helenę Pavinski z fińskiej Cerkwi prawosławnej oraz historyka z Uniwersytetu w Białymstoku, dr hab. Irenę Matus.

W dniach 15-17 maja kilkuset młodych ludzi wzięło udział w 36. Ogólnopolskiej Pielgrzymce Młodzieży Prawosławnej na Świętej Górze Grabarce. W tegorocznej pielgrzymce wzięła udział młodzież nie tylko z Polski, ale także z Rumunii, Bułgarii, Białorusi, Belgii, Słowacji, a nawet z Etiopii. Spotkanie młodzieży na Świętej Górze Grabarce organizowane jest rokrocznie po Świętach Wielkanocnych. Jej organizatorem jest Bractwo Młodzieży Prawosławnej w Polsce. W tym roku organizacja ta świętuje 35-lecie swego istnienia. W związku z jubileuszem tytułem honorowego członka bractwa została wyróżniona przełożona żeńskiego monasteru na Świętej Górze Grabarce – ihumenia Hermiona.

16 maja w ramach ogólnopolskiej akcji Noc Muzeów w Muzeum Białowieskiego Parku Narodowego w Białowieży otwarto wystawy „Bieżeństwo – niezwykła historia zwykłych ludzi”, przygotowaną przez Białowieski Park Narodowy we współpracy z portalem bieżeństwo.pl, oraz „Bieżeństwo 1915. Wspólna historia”, przygotowaną przez Fundację im. Księcia Konstantego Ostrogskiego. Wernisażowi towarzyszyły koncerty, wykłady, projekcja filmu „Bieżeńcy” Jerzego Kaliny i spektakl „Bieżeńcy”, grany przez hajnowskich licealistów, a wyreżyserowany przez Joannę Troc.

W dniach 21-24 maja odbył się 34. Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej „Hajnówka 2015” w Białymstoku. W części konkursowej wzięło udział 25 chórów amatorskich i zawodowych z Polski, Białorusi, Bułgarii, Słowacji, Mołdawii, Węgier, Estonii, Rosji, Izraela, Litwy i Ukrainy. Festiwal w Białymstoku uznawany jest za jedną z najważniejszych na świecie imprez, prezentujących i popularyzujących muzykę cerkiewną. Do 2002 r. odbywał się w Hajnówce, w 2003 r. Cerkiew odmówiła jednak dalszego poparcia organizatorom i w Hajnówce odtąd odbywa się bliźniaczy festiwal Hajnowskie Dni Muzyki Cerkiewnej, mający oficjalne wsparcie Cerkwi prawosławnej. Organizatorem białostockiej imprezy jest Fundacja Muzyka Cerkiewna przy finansowym wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Urzędu Miasta Białegostoku i Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego.

22 maja 180 uczniów z liceów z dodatkowym nauczaniem języka białoruskiego w Bielsku Podlaskim i Hajnówce zdawało w tym roku maturę z tego języka. W tych szkołach jest to egzamin obowiązkowy. Tegoroczne tematy dotyczyły dwóch znanych białorusakich festiwali muzycznych, rokrocznie odbywających się na Białostocczyźnie, Jesieni Bardów w Bielsku Podlaskim oraz festiwalu rockowego Basowiszcza w Gródku. W Puńsku i Sejnach maturzyści natomiast pisali egzamin z języka litewskiego.

W kraju. 24 czerwca w drugiej turze wyborów prezydenckich zwycię­żył kandydat PiS Andrzej Duda, który najwięcej głosów uzyskał także w pierwszej turze. Wtedy bardzo dobry dwudziestoprocentowy wynik odnotował też całkiem nowy gracz na polskiej scenie politycznej, muzyk rockowy Paweł Kukiz. Andrzej Duda ostatecznie pokonał urzędującego prezydenta Bronisł­awa Komorowskiego, kandydata PO, stosunkiem g­osów 51,55 proc do 48,45 proc. Tak w pierwszej, jak i w drugiej turze w gminach zamieszkanych przez Białorusinów zdecydowanie zwyciężył Komorowski.

Białoruska pisarka Swietłana Aleksijewicz została tegoroczną laureatką Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego za książkę „Czasy secondhand. Koniec czerwonego człowieka”, w tłumaczeniu Jerzego Czecha. Swietłana Aleksijewicz uważana jest za jedną z najciekawszych współczesnych reporterek, wymienia się ją wśród kandydatów do literackiego Nobla. Urodziła się w 1948 r. w Stanisławowie, później z rodziną przeniosła się do Białorusi. Pracowała jako wychowawczyni w internacie, nauczycielka, dziennikarka. Do tej pory wydała pięć książek – o katastrofie w Czarnobylu, radzieckiej interwencji w Afganistanie, udziale kobiet w drugiej wojnie światowej, wojennych losach dzieci, codziennym życiu po upadku komunizmu. To jej druga Nagroda im. Kapuścińskiego, w 2011 r. otrzymała ją za tom „Wojna nie ma w sobie nic z kobiety”.

Film „Jesień w Puszczy Knyszyńskiej z lotu ptaka” podlaskich filmowców, Sławomira Szeremety i Marka Włodzimirowa, zwyciężył w pierwszej edycji DRON Festiwalu w Gdyni. Mgła nad doliną Supraśli, nad rezerwatem Krzemianka, przelot nad drewnianymi cerkiewkami, zabytkowymi kościółkami, monasterem w Supraślu, ruinami kościoła w Jałówce – takie obrazy zobaczyć można w tym ponadpięciominutowym filmie, nakręconym z drona. Zdjęcia do niego trwały prawie trzy miesiące. Sławomir Szeremeta na co dzień działa pod szyldem Kreo, realizując m.in. wirtualne spacery. Z filmem profesjonalnie związany jest także Marek Włodzimirow, którego działania mogą być kojarzone z inicjatywą Filmowe Podlasie Atakuje, Stowarzyszeniem Edukacji Filmowej i filmem „Drewniane cerkwie Podlasia” w technice 3D.

Jak poinformowała na swojej stronie internetowej Telewizja Biełsat, sąd okręgowy w Warszawie otrzymał wyrok białoruskiego Sądu Najwyższego, dotyczący zakazu używania znaku towarowego Biełsat TV. Opierając się na przepisach Kodeksu Postępowania Cywilnego, Wydział Gospodarczy Sądu Rejonowego w Warszawie może nadać klauzulę wykonalności wyroku i zabronić Biełsatowi używania swojego logotypu na terenie Białorusi. Kolegium ds. Własności Intelektualnej Sądu Najwyższego Białorusi 4 września 2014 r. uznało Biełsat winnym kradzieży znaku towarowego firmy BELSATplius, należącej do białoruskiego biznesmena Andreja Bieliakowa. Sędziowie domagają się, by stacja zaprzestała wykorzystywania swojego logotypu na terenie Białorusi.

25 maja w studiu koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego w Warszawie po raz jedenasty został rozstrzygnięty ogólnopolski konkurs reportażystów „Melchiory”. Główną nagrodę (w wysokości 20 tys. zł) przyznano Annie Dudzińskiej z Polskiego Radia Katowice. Wśród kilkunastu nominowanych do tej nagrody znalazł się – w kategorii inspiracja roku – nasz były redakcyjny kolega Jerzy Kalina, reportażysta warszawskiej TV Belsat. Był on nominowany już po raz drugi, pierwszy raz dwa lata temu.

W Republice Białoruś. 28 kwietnia opozycyjna Zjednoczona Partia Obywatelska (ZPO) ogłosiła, że popieranym przez nią kandydatem w tegorocznych wyborach prezydenckich będzie jej przywódca Anatol Labiedźka.

29 kwietnia orędzie do narodu i parlamentu wygłosił prezydent Aleksander Łukaszenka. Nazwał w nim Białoruś niezawodnym ogniwem łączącym Wschód i Zachód. Mówił o poprawianiu się stosunków Białorusi z Zachodem, opowiadając się za zniesieniem sankcji i ograniczeń w międzynarodowej współpracy. Zaznaczył też, że jest dumny ze znakomitych stosunków nie tylko z Rosją, ale również z Chinami i Indiami. Prezydent zaznaczył ponadto, że międzynarodowa sytuacja zmusza kraj do wzmacniania potencjału obronnego. – Możecie być spokojni – mówił prezydent. – W razie zaostrzenia sytuacji mamy plany zmobilizowania i uzbrojenia pół miliona Białorusinów. To wystarczająca siła, aby dać odpór wszelkim zamysłom i próbom agresji przeciwko Białorusi.

5 maja cztery opozycyjne organizacje białoruskie ogłosiły utworzenie sztabu koordynacyjnego na wybory prezydenckie w 2015 r. i parlamentarne w 2016 r. W ramach sztabu poszczególne organizacje podzieliły między siebie odpowiedzialność za różne sfery działań: kampania „Mów Prawdę!” zajmie się kampanią polityczną w 2015 r., Partia BNF – tworzeniem wspólnej listy kandydatów na wybory parlamentarne 2016 r., ruch „O Wolność” – kampanią społeczną, a Białoruska Partia Socjaldemokratyczna (Hramada) – koordynowaniem działań z innymi przedstawicielami sił demokratycznych.

5 maja honorową odznakę Zasłużony dla Kultury Polskiej otrzymał z rąk ambasadora Polski Leszka Szerepki dyrektor artystyczny Białoruskiej Filharmonii Państwowej w Mińsku Ihar Hildziuk. Uzasadniając przyznanie polskiego odznaczenia, ambasador podkreślał działania dyrektora, umożliwiające i wspomagające prezentowanie w Mińsku polskiej muzyki w najlepszym wydaniu.

Prawie 60 znanych przedstawicieli białoruskiej inteligencji skrytykowało wybór nowego rektora Europejskiego Uniwersytetu Humanistycznego (EHU) w Wilnie, którym został w kwietniu Amerykanin, prof. David Pollick. Protestujący uważają, że zatracono białoruski charakter tej uczelni. Władze EHU zapewniają, że uczelnia nadal działa w imię Białorusi. EHU został otwarty w Mińsku w 1992 r. jako próba odejścia od nauczania w stylu sowieckim i ożywienia zideologizowanej edukacji humanistycznej. W 2004 r. został jednak zamknięty przez białoruskie władze. Dzięki pomocy litewskich władz, organizacji pozarządowych, UE i USA został ponownie otwarty w Wilnie w 2005 r. Pod opublikowanym 5 maja oświadczeniem podpisali się m.in. pisarka Swietłana Aleksijewicz, szef Centrum Praw Człowieka „Wiasna” Aleś Bialacki, była szefowa Związku Polaków na Białorusi Andżelika Borys.

6 maja dwóch znanych białoruskich literatów – pisarz Uładzimir Arłou oraz poeta i tłumacz, prezes białoruskiego PEN-Centru Andrej Chadanowicz – otrzymało z rąk ambasadora Polski w Mińsku Leszka Szerepki srebrne medale Zasłużony Kulturze Gloria Artis. Arłou jest jednym z najpopularniejszych pisarzy białoruskich, autorem książek historycznych popularyzujących wspólną kulturę i spuściznę narodów I Rzeczpospolitej, Chadanowicz natomiast to m.in. autor przekładów na język białoruski utworów najwybitniejszych poetów polskich, w tym Czesława Miłosza i Wisławy Szymborskiej.

7 maja niezależne Białoruskie Stowarzyszenie Dziennikarzy (BAŻ) ogłosiło w Mińsku laureatów nagród Wolne Słowo za najlepsze materiały dziennikarskie roku. Jednym z nagrodzonych został dziennikarz Radia dla Białorusi Dźmitry Łukaszuk. Nagrodę otrzymał za reportaż o tym, jak jego rozgłośnia pomogła uwolnić z niewoli ośmiu ukraińskich żołnierzy. Za najlepszy materiał śledczy uznano tekst korespondenta niezależnego tygodnika „Nasza Niwa” Jahora Marcinowicza o urzędnikach, którym przyznano warte milion dolarów działki budowlane w prestiżowym rejonie Mińska. Najlepszym artykułem publicystycznym okazał się materiał o ukraińskich obrońcach donieckiego lotniska, którego autorem jest dziennikarz gazety „Nowy Czas” Dźmitry Hałko. W kategorii debiutu nagrodzono Ramana Stefanienkę za tekst o niezarejestrowanej organizacji sportowo-patriotycznej „Biały Legion”, która istniała w latach 90. ubiegłego wieku, a w kategorii materiału publicystycznego – Pawła Swiardłoua z pisma „Tajmier” za tekst o stosunku mińskich władz do rowerzystów.

9 maja odbyła się w Mińsku uroczysta parada z okazji Dnia Zwycięstwa. Zaprezentowało się podczas niej 250 jednostek sprzętu wojskowego – większość produkcji rosyjskiej. Mieszkańcy Mińska mogli zobaczyć m.in. czołgi T-90, a w powietrzu samoloty Jak-130 i Su-34. Zaprezentowano też najnowszą broń produkcji białoruskiej, m.in. wieloprowadnicową wyrzutnię rakietową Polonez. Koszt parady wyniósł około 15,6 mld rubli białoruskich, czyli ponad milion dolarów. Paradę w Mińsku odbierał prezydent Aleksander Łukaszenka, który z tego powodu nie uczestniczył w uroczystościach 9 maja w Moskwie. Po raz pierwszy w tego typu uroczystości wzięli udział Amerykanie – zaprezentowała się 40-osobowa orkiestra wojskowa sił powietrznych USA.
W dniach 9-12 maja gościł z oficjalną wizytą w Białorusi prezydent Chin Xi Jinping. Prezydent Aleksander Łukaszenka podczas spotkań z chińskim przywódcą kilkakrotnie komplementował Chiny za ich własną drogę rozwoju, która stanowi również pewien wzór dla Białorusi. Dodajmy, że Chiny udzieliły wcześniej Białorusi pożyczek, a dwustronne obroty handlowe wzrosły w zeszłym roku o 27,3 proc., przekraczając kwotę 4 mld dol.

Złożeniem kwiatów pod pomnikiem malarza Walentego Wańkowicza oraz koncertem w Muzeum-Domu Wańkowiczów w Mińsku uczczono 12 maja 215. rocznicę urodzin autora słynnego „Portretu Adama Mickiewicza na Judahu skale”. Kwiaty pod pomnikiem Wańkowicza złożyła m.in. dyrektor Instytutu Polskiego w Mińsku Urszula Doroszewska. Wańkowicz namalował też portrety innych sławnych twórców swojej epoki, w tym Aleksandra Puszkina. Walenty Wańkowicz urodził się w miejscowości Kalużyce na wschód od Mińska. Studiował malarstwo w Wilnie i Petersburgu. Zmarł 12 maja 1842 r. w Paryżu.

Władze Białorusi zgodziły się na wznowienie dialogu z Unią Europejską na temat praw człowieka – oświadczyła szefowa przedstawicielstwa UE w Mińsku Maira Mora w wywiadzie dla Radia Swaboda, wyemitowanym 13 maja. Dialog będzie się odbywać na szczeblu ekspertów w różnych dziedzinach, np. w przypadku systemu penitencjarnego będzie to przedstawiciel MSW Białorusi. Przedstawiciele UE konsultowali się w sprawie wznowienia dialogu z władzami w Mińsku również z białoruskimi obrońcami praw człowieka, ale forma dialogu nie przewiduje w nim ich udziału. W sformułowanych postulatach białoruskie organizacje obrony praw człowieka oraz organizacje obywatelskie zaapelowały m.in. o zniesienie kary śmierci, wyjaśnienie zniknięć szeregu oponentów władz, wprowadzenie odpowiedzialności karnej za tortury i zaprzestanie arbitralnych zatrzymań działaczy oraz zwolnienie więźniów politycznych.

13 maja w Mińsku odbyło się seminarium, poświęcone możliwościom inwestowania w Białorusi z pomocą programów międzynarodowych Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju oraz Międzynarodowej Korporacji Finansowej. Wzięło w nim udział około 50 uczestników, głównie polscy inwestorzy. Seminarium otworzył polski wiceminister spraw zagranicznych Konrad Pawlik, który spotkał się także z przedstawicielami władz, m.in. wiceminister spraw zagranicznych Jeleną Kupczyną. Seminarium zostało zorganizowane przez Departament Współpracy Ekonomicznej polskiego MSZ i EBOR.

Poeta i opozycjonista Uładzimir Niaklajeu, który w kwietniu wystąpił z ruchu „Mów Prawdę!”, rozpoczął tworzenie nowego ruchu ogólnopaństwowego „O państwowość i niepodległość Białorusi”. Niaklajeu cieszy się największym poparciem wśród białoruskich polityków opozycji (7,6 proc. według badań niezależnego ośrodka NISEPI).

Od 19 maja, po trzyletniej przerwie, wznowiła pracę ambasada Szwecji w Mińsku. Nowy ambasador, Martin Aberg, który od lipca 2013 r. był charge d’affaires ambasady Szwecji w Mińsku, wręczył kopie listów uwierzytelniających wiceminister spraw zagranicznych Białorusi Alenie Kupczynej. Szwedzkiego ambasadora nie było w Mińsku od sierpnia 2012 r., gdy stosunki dwustronne pogorszyły się po tzw. pluszowym desancie (4 lipca 2012 r. dwoje Szwedów zrzuciło z awionetki nad południowymi obrzeżami Mińska i nad Iwieńcem kilkaset pluszowych misiów, do których były przyczepione karteczki z apelami o wolność słowa w Białorusi). Działalność przerwała wówczas również ambasada Białorusi w Sztokholmie, która do tej pory nie wznowiła pracy.

20 maja działaczka kampanii „Mów Prawdę” Tacciana Karatkiewicz oraz bezrobotny Jury Szulhan ogłosili, że zamierzają startować w jesiennych wyborach prezydenckich. Karatkiewicz powiadomiła o swojej decyzji podczas konferencji online na stronie niezależnej gazety internetowej „Biełorusskije Nowosti”, a Szulhan – na konferencji prasowej w Białoruskiej Partii Zielonych. Szulhan z wykształcenia jest nauczycielem historii, nie pracuje od 2000 r. Opozycja nie wystawiła dotychczas wspólnego kandydata w tych wyborach.

Od 20 maja wprowadzono ograniczenia w ruchu ciężarówek na drogach Białorusi, które będą obowiązywać do 31 sierpnia. Od godz. 11 do 22 czasu miejscowego (10-21 czasu polskiego) przy temperaturze przekraczającej 25 stopni nie wolno przemieszczać się po drogach z pokryciem asfaltowo-betonowym pojazdom z obciążeniem przekraczającym 6 ton na oś. Ograniczenia te nie dotyczą przewozu pasażerów, żywych zwierząt, kwiatów, ładunków humanitarnych, mieszanek betonowych i asfaltowych, ziarna, ładunków niebezpiecznych lub szybko się psujących oraz bitumów. Wspomniany zakaz jest w Białorusi wprowadzany na okres letni już od 10 lat, a wiąże się z deformacją powierzchni dróg w upały.

Na świecie. 30 kwietnia niezależny tygodnik białoruski „Nasza Niwa” poinformował, że na wschodzie Ukrainy zginął pierwszy Białorusin, który walczył tam po stronie sił prorosyjskich. Według gazety 40-letni Siarhiej Sciebichau zginął 20 kwietnia, trafiony odłamkiem w szyję. Na Ukrainie Białorusini walczą zarówno po stronie sił ukraińskich, jak i prorosyjskich. Liczbę tych pierwszych „Nasza Niwa” szacuje na kilkadziesiąt osób, a tych drugich – na około dziesięciu.

Białoruś przyłączyła się do tzw. procesu bolońskiego, który ma ujednolicać europejskie systemy uniwersyteckie – poinformowano 14 maja na konferencji ministrów edukacji Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego w stolicy Armenii Erewanie. Na poprzednim takim spotkaniu w 2012 r. nie przyjęto Białorusi do procesu bolońskiego, gdyż grupa robocza procesu uznała, że kraj nie jest do tego gotowy, nie dostosował się bowiem do obowiązujących kraje procesu bolońskiego zasad, takich jak autonomia uniwersytetów, wolność akademicka oraz udział studentów w zarządzaniu nauczaniem. W zainicjowanym w 1999 r. procesie bolońskim uczestniczy obecnie 47 państw, w tym Polska, Rosja, Azerbejdżan i Ukraina. Ma on na celu harmonizację systemów nauczania w Europie w celu utworzenia wspólnego Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego.

W dniach 21-22 maja w Rydze odbył się szczyt Partnerstwa Wschodniego. Białoruś pod nieobecność prezydenta Aleksandra Łukaszenki reprezentował na nim minister spraw zagranicznych Uładzimir Makiej. I to właśnie on wyraził pisemny sprzeciw wobec części deklaracji końcowej, które dotyczą roli Rosji w konflikcie na Ukrainie, w szczególności zaś „nielegalnej aneksji Krymu”. Podobnie jak Białoruś postąpiła Armenia. Przyjęta deklaracja, twierdzą komentatorzy, nie okazała się przełomem w stosunkach UE-członkowie PW, również dla najbardziej zainteresowanych państw – Ukrainy i Gruzji.

Poziom wolności prasy na świecie jest najniższy od 10 lat – ocenia w opublikowanym raporcie amerykańska fundacja Freedom House. Szacuje w nim, że odsetek mieszkańców świata, którzy mają dostęp do wolnych mediów, wynosił w 2014 r. zaledwie 14 proc. Z analizy sytuacji mediów w 199 krajach, wynika, że tylko w 63 z nich, w tym w Polsce, panuje wolność prasy; w 71 krajach jest „częściowa wolność prasy”, a w pozostałych 65 nie ma jej wcale. Najgorzej w raporcie wypadają Białoruś, Krym (po raz pierwszy oceniany osobno), Kuba, Gwinea Równikowa, Erytrea, Iran, Korea Północna, Syria, Turkmenistan i Uzbekistan. Wyjątkowy regres w ostatnich pięciu latach zanotowały również Grecja, Turcja, Węgry, Serbia, Honduras, Ekwador, Tajlandia i Hongkong. Europa wciąż wypada najlepiej, ale tu też regres pod względem wolności prasy był w ubiegłym roku największy od 10 lat z powodu sytuacji dziennikarzy w Rosji. ■