У гонар славянскай пісьменнасці – музыка і слова, Міраславa Кастанчук

Дні славянскай пісьменнасці, асноўны момант ХІІ Падляшска-Палескіх сустрэч у традыцыі «Там по маёвуй росі», арганізаваныя 23 і 24 мая ў Бельску, прымеркаваны да дня ўшанавання памяці вучыцеляў славян святых Кірылы і Мяфодзія (24 мая), у юбілей 520-годдзя кнігі «Пралог» (найстарэйшай захаванай славянскай кнігі, якая ўзнікла ў 1496 годзе ў Бельску, змяшчаючай жыція святых), пачаліся ў Музеі малой айчыны ў Студзіводах, Пакроўскай царкве ў Бельску. Пасля прайшоў адмысловы кніжны кірмаш. Прэзентавалася выстава пра бежанства, а таксама адбыліся канцэрты калектываў з Польшчы і Беларусі.
Дарафей Фіёнік, спецыяліст па мясцовай гісторыі, музейнай справе і фальклоры, старшыня аб’яднання «Музей малой айчыны ў Студзіводах», галоўнага арганізатара свята: – Ладзілі мы тут Кірмаш на святога Мікалая, цяпер ужо чацвёрты раз арганізуем мерапрыемства гістарычнага характару. Сёння Царква ўшаноўвае памяць святых Кірылы і Мяфодзія, творацаў славянскай азбукі. Старадаўні град Бельск мае доўгія традыцыі пісьменнасці. Ужо ў ХІІІ стагоддзі ў Бельску былі кнігі, а ў ХV ст. у Мікалаеўскім манастыры ў Бельску перапісвалі кнігі. «Пралог», самая старажытная захаваная бельская кніга на славянскай мове, якая ўзнікла ў Бельску ў 1496 годзе па заказе Солтана Салтановіча, захавалася да сёння. «Пралог» быў доўга ў Супрасльскім манастыры, а пасля трапіў у Маскву (цяпер ён у Маскоўскай гістарычнай бібліятэцы). Неўзабаве споўніцца 520 гадоў з часу, калі паўстала. З такіх феноменаў і будуецца гісторыя. Трэба выцягваць такія яркія падзеі, якія даюць нам падставу разглядаць Бельск як цэнтр пісьменства.Тое, што зараз у нас творыць столькі паэтаў і пісьменнікаў, што ў Бельску людзі вельмі любяць чытаць кнігі – гэта тая традыцыя, якая захавалася сотні гадоў. На нашай тэрыторыі ў суседнім Заблудаве і Супраслі таксама былі вялікія друкарскія традыцыі.
На кірмашы можна было купіць выданні Беларускага літаратурнага аб’яднання «Белавежа», Беларускага гістарычнага таварыства, Універсітэта ў Беластоку, выдадзеныя Праграмнай радай «Нівы», духоўную літаратуру прэзентаваную выдавецтвамі Варшаўскай праваслаўнай мітраполіі, «Братчыкам» з Гайнаўкі, Свята-Елізавецінскага жаночага манастыра і Праваслаўнага брацтва трох віленскіх мучанікаў з Мінска, Фондам імя князя Канстанціна Астрожскага ў Беластоку, выдавецтвам «Ортдрук» у Беластоку, Музеем малой айчыны ў Студзіводах і Інтэрнэт-Бібліятэкай «Камунікат». Прэзентаваліся таксама кніжкі выдавецтваў «Пагранічча» з Сейнаў, «Суседзі» з Беластока і «Стопка» з Ломжы.

Святкаванне распачалося ў Музеі малой айчыны ў Студзіводах 23 мая з музыкалагічнага семінара «Даўняя царкоўная музыка і традыцыйны спеў Палесся». Вялі семінар Дарафей Фіёнік і спецыяліст па даўняй царкоўнай музыцы Марцін Абійскі, гайнавянін, дырыжор Камернага хора імя Багдана Анісімовіча пры Супрасльскім мужчынскім манастыры. У семінары прынялі ўдзел спевакі з вёсак Сташаны Пінскага раёна і Леснікі Драгічынскага раёна Брэсцкай вобласці. Царкоўнай музыкі, выконванай візантыйскімі мелодыямі, маглі мы ўчуць падчас багаслужбы ў Пакроўскай царкве ў Бельску.

Падчас свята кнігі дзевяностагадовы бларускі паэт ды публіцыст з Беласточчыны паэт Віктар Швед быў узнагароджаны ордэнам «За вернасць Бацькаўшчыне». Фундатарамі ордэну з’яўляюцца дзеячы беларускай культуры з Беласточчыны і Беларусі. – Узнагарода шчыра мяне ўзрушыла, – сказаў Віктар Швед. – Ніколі не спадзяваўся, што атрымаю ордэн. Тым больш важна, што гэта не дзяржаўны, а грамадскі ордэн. Гэта ацэнка маёй дзейнасці, за ўсе мае здабыткі, за ўсё тое, што я напісаў, 16 кніжак выдадзена, надрукавана звыш 4 тысяч вершаў у “Ніве” – гэта мае літаратурныя дасягненні, якія адзначаныя гэтай узнагародай.
Аўтарам ордэна «За вернасць Бацькаўшчыне» з’яўляецца вядомы дзеяч мастацтва ў Беларусі
Мікола Кузміч.

Бяльшчан і гасцей захапіў вялікі музычны канцэрт на пляцы перад ратушай. Запрэзентаваліся: група гістарычнай музыкі «Гістрыён» і калектыў «Гаманіна», а таксама калектывы «Хаціславяне» і «Табала» з Хаціслава Маларыцкага раёна, калектыў сясцёр Лук’яновічанак з дочкамі з вёскі Леснікі, і калектыў «Чабатухі» з сяла Сташаны. Ад нас выступілі «Падляшанкі» з Гарадзіска, «Маланка» з Бельска-Падляшскага і «Жэмэрва» са Студзіводаў.

 
Тэкст і фота Міраславы Кастанчук