З Цэнтр-Курорта
Навагоднія туры ў Мінск і Беларусь дораць гасцям з Расіі выдатную магчымасць не толькі адпачыць, сустрэць самыя вясёлыя зімовыя святы, але і пазнаёміцца з культурай і гісторыяй Беларусі. Экскурсійныя туры на Новы год 2017 у Беларусь уключалі ў сябе наведванне як розных славутасцяў, гістарычных помнікаў, так і выезды на прыроду ў Нацыянальныя паркі, перш за ўсё, у Белавежскую пушчу. У ходзе тураў на навагоднія святы ў Беларусі адпачывальнікі маглі наведаць Мінск, Віцебск, Гродна, Брэст, розныя сярэднявечныя замкі, месцы бітваў, праваслаўныя і каталіцкія храмы. Таксама туры на навагоднія святы ў Беларусі – гэта ўнікальны шанц сумясціць культурны адпачынак са спартыўным. У ходзе навагодніх тураў у Беларусь адпачывальнікі пры жаданні маглі ўдосталь нагуляцца па некранутых лясах, пакатацца на каньках, горных і бегавых лыжах, пагуляць у снежкі са сваімі дзецьмі, схадзіць у лазню з сябрамі.
Туры на Новы 2017 год у Беларусь можна было забраніраваць яшчэ заранёў. У залежнасці ад асабістых выбараў, адпачывальнікі маглі выбраць тыя навагоднія экскурсійныя туры ў Беларусь, дзе пераважае наведванне прыродных запаведнікаў ці ж, наадварот, дзе большую частку часу займае знаёмства з выдатнымі мясцінамі. Важнай перавагай тураў на Новы 2017 г. у Беларусь з’яўлялася і тое, што па кошце яны абыходзяцца значна танней, чым аналагічны адпачынак у Расіі, што таксама з’яўляецца немалаважным фактарам.
Для грамадзян Расіі яшчэ адным стымулам адсвяткаваць Новы год у Беларусі з’яўляецца адсутнасць патрэбы ў візе і замежным пашпарце для падарожжа па краіне. Не трэба марнаваць каштоўны час на доўгі пераезд і даўжэй атрымаць асалоду ад самога адчування свята, бо зімовыя прыгажосці і культурныя жамчужыны Беларусі знаходзяцца зусім побач. Сустрэць Новы год 2017 у Беларусі можна было па-рознаму. Беларусы вельмі добразычлівыя і заўсёды рады дапамагчы. Іншым унікальным варыянтам была магчымасць правесці Новы год у Беларусі на прыродзе ў шматлікіх Нацыянальных парках, санаторыях Беларусі, дамах адпачынку, што размяшчаюцца ў самых маляўнічых і экалагічна чыстых кутках краіны. У такіх месцах Беларусь на Новы год паўстае сапраўды казачнай краінай, дзе можна забыцца пра ўсе праблемы, прагуляцца па лясах, пакатацца на лыжах, на коннай запрэжцы, паспрабаваць самыя смачныя стравы нацыянальнай кухні. Можна было сустрэць Новы год у Беларусі 2017 з дзецьмі, дык ім напэўна спадабалася падарожжа ў рэзідэнцыю беларускага Дзеда Мароза. Тым турыстам, хто захапляюцца горнымі лыжамі, сноўбордам, навагодні адпачынак у Беларусі лепш за ўсё правесці на горналыжным курорце ў Сілічах.
Зімовыя туры ў Беларусь цяпер з’яўляюцца адным з самых даступных па кошце варыянтаў падарожжа. І запрашаецца: «Кухня Беларусі разнастайная і ў той жа час простая. У асноўным у ёй пераважаюць прадукты мясцовага земляробства. Пры гэтым беларуская кухня падвергнулася ўплыву суседніх краін – Расіі, Літвы, Украіны і Польшчы. У стравах у асноўным выкарыстоўваюцца: бульба, буракі, грыбы, ягады, ячмень. Прычым бульба на першым месцы па папулярнасці. Яе запякаюць, смажаць, вараць. З яе рыхтуюць нацыянальную вельмі смачную страву – дранікі. У беларускай, як і ў кухні іншых славянскіх народаў, вялікае значэнне маюць першыя стравы. Тут іх рыхтуюць з выкарыстаннем агародніны, круп і, вядома, мясных інгрэдыентаў. Мяса і мясныя паўфабрыкаты ў Беларусі вельмі любяць. Свініна, ялавічына, розныя каўбасы – усё гэта валодае адмысловым смакам і якасцю. З напояў раім паспрабаваць «Крамбамбулю» – моцны алкаголь, настоены на вострых прыправах, «Крупнік» – сумесь настою гаючых траў, спірту і мёду. З безалкагольных напояў – квас з бярозавага соку.
Уезд у краіну
Для грамадзян Расіі і большасці краін СНД уведзены бязвізавы рэжым, на мяжы досыць прад’явіць агульнаграмадзянскі пашпарт. Увоз замежнай валюты ў Беларусь неабмежаваны, аднак сумы звыш 10 000 USD трэба дэклараваць. Забаронены ўвоз-вываз без адпаведнага дазволу агнястрэльнай зброі і боепрыпасаў, вайсковага рыштунку, наркатычных, псіхатропных, атрутных, радыеактыўных і выбуховых рэчываў. Для правозу праз мяжу жывёл і раслін патрабуецца дазвол фітасанітарнага і ветэрынарнага кантролю.
Карысная інфармацыя пра краіну
У Беларусі можна ўзяць машыну напракат. Гэта самы зручны спосаб перамяшчэння па краіне. Дарогі знаходзяцца ў вельмі добрым стане, правілы дарожнага руху (ПДР) аналагічныя расійскім. Каб узяць аўто напракат, неабходныя пашпарт і правы міжнароднага ўзору. Кіроўца павінен быць не менш чым 21 год і мець вадзіцельскі стаж не меншы за два гады. Аплата арэнды можа быць наяўнымі грашыма, так і крэдытнымі картамі. Прыкладны кошт арэнды ў суткі – ад 20 даляраў. З Беларусі можна прывезці: вырабы з лёну, разьбяныя драўляныя скульптуры, вырабы з саломкі, працы беларускіх ганчароў (вазы, гаршчкі, забаўныя фігуркі), пацеркавую вышыўку, беларускі бальзам. Для жанчын будзе цікава бялізна вядомай маркі «Мілавіца». Тут яна каштуе танней і адрозніваецца добрай якасцю.
Урад Беларусі чакае ўсплёску ўязнога турызму пасля адмены візаў для грамадзян 80 краін. На думку экспертаў, бязвізавы ўезд – гэта толькі першы крок. Улады Беларусі разлічваюць, што гэта дасць штуршок ўязному турызму. Так, з 1 кастрычніка дазволены часовы бязвізавы ўезд у зону адрэстаўраванага ў 2006 годзе Аўгустоўскага канала, размешчанага часткова на беларускай, часткова па польскай тэрыторыі. Без віз замежныя госці могуць да 3 дзён знаходзіцца ў Белавежскай пушчы. Акрамя таго, да канца 2016 года была планавана адмена ўезд па візах для грамадзян 80 краін. Апытаныя эксперты пацвярджалі, што візы з’яўляюцца сур’ёзнай перашкодай для развіцця ўязнога турызму. Але, на іх думку, для павелічэння колькасці турыстаў толькі адмены візаў недастатковы, спатрэбяцца комплексныя меры.
Туалет – рухавік турызму
«Калі візавыя паслабленні закрануць 80 краін, гэта добра», – быў перакананы кіраўнік літоўскага агенцтва адпачынку і забаў «Vilnius Relax» Кірыл Атаманчык. Але, на яго думку, важна, каб у гэты лік увайшлі дзяржавы Еўрасаюза. Паводле інфармацыі Белсата, у 2015 годзе турысты з Еўропы склалі толькі 5 адсоткаў наведвальнікаў РБ. Кірыл родам з Беларусі і знаёмы з сітуацыяй на мясцовым рынку паслуг. На яго думку, візы – толькі частка праблемы, і сама па сабе адмена візавага рэжыму ня прыцягне ў краіну тысячы турыстаў: «Па-першае, неабходна пазбавіцца ад бюракратыі, звязанай з уездам гасцей з-за мяжы». Гаворка ідзе пра рэгістрацыю для ўсіх, якія ўязджаюць на тэрыторыю Беларусі па госцевым запрашэнні больш чым на 5 дзён. «Для замежніка паход у міграцыйны цэнтр – з чэргамі і на цэлы дзень, хай нават з суправаджэннем – гэта неверагодны стрэс, бо там часам не ведаюць нават англійскай мовы». Па-другое, паводле слоў Атаманчыка, у Беларусі неабходна наладжваць турыстычную інфраструктуру. «Гасцей з Заходняй Еўропы кідае ў сапраўдны шок адсутнасць нармальных прыбіральняў і пошукі, дзе перакусіць, калі яны падарожнічаюць не па арганізаваным турмаршруце». Неабходны таксама ўстойлівы імідж краіны турызму: «Заклікаем – наведвай Беларусь!» Але няма прывабнага турыстычнага брэнду, ёсць толькі незлічоная колькасць спробаў яго стварыць». Пры гэтым кіраўнік «Vilnius Relax» перакананы, што без рашэння двух першых пытанняў не будзе вырашана і трэцяе.
Даць дарогу інвестару!
Бязвізавы рэжым дзейнічаў у дачыненні да 22 краін. «Адмена віз для грамадзянаў яшчэ 80 дзяржаў зрабіла Беларусь больш адкрытай», – лічыць рэдактар газеты «Туризм и отдых» Лілія Кобзік. На яе думку, гэта добры піяр-ход. «Беларусь турыстычную сапраўды мала ведаюць у свеце – нас то лічаць часткай Расіі, то блытаюць з Украінай і Польшчай”, – заявіла аналітык. Хоць у краіне няма ні гор, ні мора, затое, па словах Кобзік, ёсць унікальная прырода Браслаўскага і Нарачанскага нацыянальных запаведнікаў, 4 аб’екты са спісу ЮНЕСКА, каралеўскі горад Гродна і адноўленыя сярэднявечныя замкі. Кобзік падкрэсліла яшчэ адну важную, на яе погляд, праблему: «Нягледзячы на багацце ўказаў па дзяржпадтрымцы турыстычнай галіны, у Беларусі так і не створана атмасфера для інвестараў». Напрыклад, на польскім баку Аўгустоўскага канала працуюць рэстараны, кафэ, гасцініцы, яхт-клубы, можна плаваць пад ветразем, развіты сельскі турызм. «На беларускай жа тэрыторыі ёсць толькі адзін прадуктовы ларок, а па канале да польскай мяжы курсіруюць параход і некалькі лодачак».
У сваю чаргу аналітык варшаўскага даследчага цэнтра Eurasian States in Transition (EAST-Center) Андрэй Елісееў крытычна ацэньваў перспектыву зняцця віз для 80 краін, калі, як анансавалася, гэта будзе дзейнічаць толькі для прыбываючых у Беларусь праз аэрапорт «Мінск» і толькі на тэрмін да 5 дзён. «Некаторыя чыноўнікі думаюць, што ўсе замежнікі толькі і мараць наведаць Беларусь і будуць рады мінімальным спрашчэнняў» – заяўляў эксперт. Рэальнасць жа такая: «Камунікацыйная палітыка слабая, аб турпаходзе ў Беларусі жыхары заходніх краін нічога не ведаюць, а перспектыва прыляцець самалётам у Мінск па дарагому квітку выглядае проста недарэчна на фоне бязвізавага ўезду любымі відамі транспарту ў Грузію, Малдову або ва Украіну». Так што адмена віз – прыём палавіністы.
Патрэбен сістэмны падыход
«Вядома, справа не толькі ў візах, – казала Лілія Кобзік. – Мы бачым, як чыноўнікі перыядычна бяруцца то за паказчыкі, то за інфраструктуру, але агульнай стратэгіі развіцця турыстычнай галіны няма, нягледзячы на багацце дакументаў па падтрымцы, якія да таго ж складаюцца без уліку меркаванняў спецыялістаў». Вось і цяпер, падкрэсліла Кобзік, улады вырашылі адкрыць краіну для турыстаў з-за крызісу і рэзкага падзення валютных даходаў ад экспарту. Хоць Міністэрства спорту і турызму яшчэ ў 2009 годзе накіроўвала ў Савет міністраў прапанову аб адмене віз для турыстаў з краін ЕС.
Доля даходаў ад турызму ў ВУП Беларусі складае менш за 1 працэнт, у той час як у развітых краінах – 6-7 адсоткаў. З-за крызісу на 10 адсоткаў зменшылася колькасць турыстаў з Расіі, якія ў 2015 годзе складалі 88 працэнтаў ад усіх адпачывальнікаў у Беларусі. Па дадзеных газеты «Турызм і адпачынак», даходы ад тургаліны ў 2015 годзе знізіліся на 40 адсоткаў. Але якія страты пры гэтым панёс уязны турызм, вызначыць немагчыма.
Па словах Ліліі Кобзік, акрамя ўсіх праблем ёсць яшчэ адна – афіцыйная статыстыка. Яна ўлічвае толькі наведванні, арганізаваныя турагенцтвамі пры ўмове аказання імі не менш за дзвюх паслуг. Тыя, хто прыязджаюць па гасцявых візах, у лік турыстаў, паводле афіцыйнай статыстыкі, не ўваходзяць. Белсат паказваў двухразовы рост колькасці замежных турыстаў за мінулыя 5 гадоў: у 2015 годзе Беларусь, па афіцыйных дадзеных, наведалі 276 260 чалавек. А памежны камітэт зафіксаваў у 2016 годзе 4 мільёны ўездаў замежных гасцей.
«Такая сістэма статыстыкі адрозніваецца ад міжнародных стандартаў і перашкаджае стварэнню якаснага рынку турпаслуг і інфраструктуры, распрацоўцы маркетынгавай стратэгіі і ўсёй эканамічнай палітыкі, звязанай з развіццём турызму. Для ўздыму турыстычнай сферы неабходныя не сутаргавыя рухі чыноўнікаў час ад часу, а сістэмны падыход», – падводзіла Лілія Кобзік.
(Заканчэнне будзе)
Міраслава Кастанчук
