У гэтае не надта гарачае лета меў я вельмі цёплую ды сімпатычную прыгоду з генеалогіяй. У канцы ліпеня нечакана аб’явілася мая далёкая сваячка, пра якую дагэтуль нават не ведаў.
Карына – такое яе імя – прыехала на Беласточчыну са Стаўраполя ў далёкай Расіі. Тры дні дабіралася цягніком у Гродна і потым на аўтобусе праз мяжу ў Беласток. Прыехала ў пошуках сваіх каранёў, паколькі яе бабуля (з прозвішчам Дарашкевіч) была родам з падкрынкаўскай Нетупы. У 1945 г. падчас славутай рэпатрыяцыі выехала з трымя дочкамі ў „рай”, значыць Савецкі Саюз.
Унучка Карына апошнім часам звязалася па інтэрнету з Маркам Карнілюком, які ўзначальвае генеалагічнае (радаводнае) таварыства на Падляшшы. Ён устанаўлівае сваё сямейнае дрэва ды даследуе мінулае родных вёсак на Бельшчыне. На аснове найперш царкоўных метрыкаў вывеў свае карані недзе з паловы XIX-га стагоддзя. Каб заахвоціць іншых да падобных пошукаў, менавіта і паклікаў адмысловую арганізацыю. Дзейнічае яна ўжо некалькі гадоў, памяшчаючы ў інтэрнэце метрыкальныя царкоўныя запісы, даўнія фатаграфіі нашых вёсак і іх жыхароў. Таварыства ладзіць таксама сустрэчы ў паасобных мясцовасцях з прэзентацыямі архіўных збораў, падказваючы дзе і як шукаць сямейных каранёў.
І вось у апошні дзень ліпеня, якраз была гэта нядзеля, такая сустрэча адбылася і ў маім Востраве. На працягу некалькіх тыдняў аб’яўляў пра гэта настяцель тутэйшай праваслаўнай парахвіі айцец Аляксандр Клімук. Прыбыць на сустрэчу заахвочваў пасля нядзельных богаслужбаў жменьку вернікаў, якія асталіся яшчэ ў абез-
люднелым наваколлі. Шмат хто больш пра арганізаваную сустрэчу мог пачуць падчас ліпеньскіх храмавых святаў у востраўскім прыходзе. На Яна ў Грыбоўшчыне Марк Карнілюк асабіста раздаваў лістоўкі вакол царквы пабудаванай перад вайною анальфабэтам Іллёй Клімовічам – самазванчым „прарокам”. Айцец Аляксандр пра сустрэчу інфармаваў таксама на Уладзімера на востраўскіх могілках, запрашаючы перадусім з’ехаўшых у той дзень былых жыхароў навакольных вёсак або іх нашчадкаў.
Гэта ўсё дало, аднак, сярэднія вынікі. У прыхадскі дом пры царкве ў Востраве прыбыла на сустрэчу толькі недзе дваццаць асоб. Гэта ёсць толькі пацвярджэннем сумнай з’явы, што мала хто з нас, беларусаў і праваслаўных, на жаль, цікавіцца сваім родам. Ніякага багацця апрача духоўнага гэта ж не дае. Наадварот, каб пазнаваць і даследаваць свае карані, трэба на тое адвесці шмат часу, нават грошай на паездкі, скажам, у архівы. Тым не менш ёсць такія, што маюць такую патрэбу і разумеюць непералічальную на грошы свядомасць таго, хто і адкуль мы ёсць. Сярод прысутных у прыхадской святліцы пару такіх асоб было, вядома, хаця большасць, думаю, з’явілася са звычайнай цікаўнасці.
Сустрэчу вёў яе ініцыятар і арганізатар, Марк Карнілюк. На пачатку падкрэсліў, што найлепшай крыніцай для ўстанаўлення сваіх продкаў у як мага далейшым пакаленні ёсць царкоўныя метрыкі. Падказваў дзе іх трэба шукаць (м.інш. у зборах праваслаўнай епархіі ў Беластоку, пры якіх найбольш быў напрацаваўся Сяргей Баравік, быўшы выкладчык матэматыкі ў беластоцкім універсітэце, родам з недалёкіх ад Вострава Гаркавіч). На экране прэзентаваў запісы з такіх кніг, нават з уніяцкага яшчэ часу, таксама даўнія сямейныя здымкі з розных вёсак на Беласточчыне.
Сустрэча паказала, што мясцовыя і іх нашчадкі пра мінулае сваёй малой бацькаўшчыны ведаюць няшмат. Іх сямейная памяць канчаецца на дзядах або прадзедах. Сягае толькі да бежанства 1915 г.
Карыстаючыся нагодай, узяў я з сабою крыху сваіх запісаў ды дакументаў, якія дапамог мне ашукаць у архіве ў Гродне мой гарадзенскі сябра Віталь Карнялюк. Паказаў я гэта прысутным і крыху расказаў пра свае доследы гісторыі Вострава і наваколля. Займаюся гэтым шмат гадоў. На аснове царкоўных метрыкаў ды перапісаў (люстрацыяў) насельніцтва яшчэ з царскага часу ўдалося мне вывесці свой востраўскі радавод ажно з паловы XVIII ст. Выправіў я таксама гістарычную памылку, што замацавалася ў тутэйшай „сведамасці” ў выглядзе легенды, згодна з якою ў палове XIX ст. мела згарэць сярэдзіна вёскі доўгай тады на тры кіламетры. Пагарэльцы нібыта не адбудоўваліся ўжо на старым месцы, але перанесліся на вярсту ў бок. Такім чынам паводле легенды на карце ўзніклі сённяшнія тры Востравы – мой Паўднёвы, Паўночны і Новы.
Тымчасам праўда ёсць цалкам іншая. Ніякага пажару не было, а падзел вёскі наступіў у выніку царскай сельска-адміністрацыйнай рэформы. Прысутным паказаў я дакумент на гэта, які ў архіве знайшоў мой сябра з Гродна.
Майму выступленню ўважліва прыслухоўвалася таксама Карына, якая на сустрэчу прыехала з Маркам Карнілюком і былым жыхаром Нятупы. У пэўны момант я сказаў, што мая бабуля Стэфка таксама была з гэтай вёскі і дзявочае прозвішча ў яе было таксама Дарашкевіч. Аказалася, што яна і муж бабулі Карыны, якога расстралялі немцы, былі дваюраднымі. Карына, калі пра тое пачула, ажно перахрысцілася.
Брат маёй бабулі, Іван Дарашкевіч, таксама ў 1945 г. выехаў з сям’ёй з Нятупы за ўсходнюю мяжу і ў канцы апынуўся пад Клецкам (напісаў я пра тое ў папярэднім нумары). Пасля сустрэчы даў я Карыне дакладны адрас. Пра гэтых сваякоў яна нічога не ведала. Абмяняліся мы таксама імэйламі. Абяцала мне перапісаць і даслаць рукапісныя дакументы пра Востраво, якія я маю з архіва ў Гродне. Зразумела, будзем ужо падтрымліваць сувязі. Мы ж сваякі. Хаця далёкія, аднак – радня.
Ліпеньская сустрэча ў Востраве, хаця аказалася для мяне такой асабіста важнай, паказала таксама і сумнае аблічча. Амаль усе выказваліся выключна на польскай мове. Я, зразумела, выступаў па-беларуску або па-просту. Нават прысутная там журналістка «Нівы» Ася Чабан гаварыла па-польску.
Сваёй гісторыі не дасца пазнаваць, абмінаючы карэнную мову тых, якія яе вякамі стваралі. На Сакольшчыне гэтая гаворка яшчэ не так даўно была паўсюднай. Гэта проста гістарычны скарб, доказ тутэйшай тоеснасці. На жаль, мясцовыя чамусьці такога багацця не бачаць. Затое наш пастаянны аўтар, Матэвуш Стырчуля, як асоба цалкам звонку, настолькі захапіўся моўным феноменам Сакольшчыны, што адбыў тут яшчэ адно падарожжа і напісаў працяг рэпартажу „Там, дзе надалей трывае Вялікае княства”.
Карэнная мова вяне не толькі на Сакольшчыне. Такі ж працэс, мабыць, непазбежны, маланкава ахапіў ужо Бельшчыну, Гайнаўшчыну і ўвесь наш „шматкультурны” рэгіён. Ян Максімюк, які пасля некалькіх гадоў зноў вярнуўся як аўтар на нашы старонкі, дае рэцэпт, як гэта крыху прыпыніць і зберагчы такое багацце ад забыцця, больш выкарыстоўваючы лацінскі альфабэт. Думаю, што над гэтым варта задумацца.
Thanks for another informative blog. Where else may I am getting that kind of info written in such a perfect method? I have a project that I am just now running on, and I’ve been on the glance out for such information.
Hi to every body, it’s my first pay a visit of this web site; this
blog carries amazing and really fine data for visitors.
You really make it appear really easy together with your
presentation however I to find this topic to be really something which I believe I
might never understand. It sort of feels too complicated and very
large for me. I am taking a look forward to your next
put up, I will try to get the cling of it!
It’s wonderful that you are getting thoughts from this piece of writing as well as from our dialogue made here.
I just like the valuable info you provide in your articles.
I will bookmark your weblog and take a look at once more right here frequently.
I am relatively sure I’ll learn a lot of new stuff proper right here!
Best of luck for the following!
You’re so awesome! I do not believe I’ve read through something like that before.
So wonderful to find another person with a few genuine thoughts on this issue.
Seriously.. thanks for starting this up. This site is something that is needed
on the internet, someone with a bit of originality!
Hey there! I know this is kinda off topic
but I was wondering which blog platform are you using for this website?
I’m getting fed up of WordPress because I’ve
had issues with hackers and I’m looking at alternatives for another platform.
I would be great if you could point me in the direction of
a good platform.
Right now it seems like Movable Type is the top blogging platform available right now.
(from what I’ve read) Is that what you are using on your blog?
I don’t even understand how I ended up right here, but I
assumed this publish was once great. I do not realize
who you’re however definitely you are going to a well-known blogger when you are not already.
Cheers!
Hi there, I enjoy reading through your article. I wanted to write a little comment to support you.
Do you have a spam problem on this website; I also am a
blogger, and I was wondering your situation; we have
developed some nice methods and we are looking to swap
methods with others, please shoot me an email if interested.
Hello, i think that i saw you visited my blog thus i came
to “return the favor”.I am attempting to find things to enhance
my web site!I suppose its ok to use a few of your ideas!!
Hello! This is my first visit to your blog! We are a team of volunteers and starting a new initiative in a
community in the same niche. Your blog provided us valuable information to
work on. You have done a wonderful job!
Pretty nice post. I just stumbled upon your
weblog and wanted to mention that I have truly enjoyed surfing around your weblog posts.
After all I’ll be subscribing to your feed and I hope you write once
more soon!
What’s up, I read your new stuff daily. Your writing
style is witty, keep up the good work!
Keep this going please, great job!
Pretty component of content. I just stumbled upon your website and in accession capital to say that I get actually loved account your blog posts.
Any way I will be subscribing in your feeds and even I fulfillment you get
entry to constantly quickly.
Howdy would you mind sharing which blog platform
you’re using? I’m planning to start my own blog in the near future but I’m having a hard time choosing between BlogEngine/Wordpress/B2evolution and Drupal.
The reason I ask is because your design seems different then most blogs
and I’m looking for something completely unique.
P.S Sorry for getting off-topic but I had to ask!
Hi there, I check your blog like every week. Your humoristic style is awesome, keep up the
good work!
You’ve made some good points there. I checked on the net for additional
information about the issue and found most individuals will go along with your views on this website.
What’s up, just wanted to tell you, I loved this post. It
was funny. Keep on posting!
Pretty portion of content. I simply stumbled upon your weblog and in accession capital to say that I get in fact loved account your weblog
posts. Any way I will be subscribing for your feeds or even I fulfillment you get admission to persistently fast.
I am now not positive the place you’re getting your info, however great topic.
I must spend a while learning more or understanding more.
Thank you for great information I was on the lookout for this info for my mission.
Hello, everything is going nicely here and ofcourse every one is sharing facts, that’s genuinely excellent, keep up writing.
Your style is so unique compared to other people I
have read stuff from. Thanks for posting when you have the opportunity, Guess I’ll just bookmark this site.
Hi! Would you mind if I share your blog with my zynga group?
There’s a lot of folks that I think would really appreciate
your content. Please let me know. Cheers
Hello! Would you mind if I share your blog with my myspace group?
There’s a lot of folks that I think would really appreciate your content.
Please let me know. Thank you
Heya i’m for the first time here. I came across this board and I find It really helpful & it helped me out much.
I am hoping to offer something again and help others such as you aided me.
Pretty! This has been an extremely wonderful article.
Many thanks for providing this info.
Fantastic beat ! I would like to apprentice while you amend your web site, how
could i subscribe for a weblog website? The account aided me a acceptable deal.
I had been a little bit familiar of this your broadcast offered vibrant transparent
concept
I read this piece of writing fully about the difference of hottest and preceding technologies, it’s remarkable article.
I simply could not depart your site prior to suggesting that
I really enjoyed the usual info an individual supply on your visitors?
Is gonna be again continuously in order to investigate cross-check
new posts
Good day! Would you mind if I share your blog with my facebook
group? There’s a lot of people that I think would
really enjoy your content. Please let me know.
Thanks
I’ve been exploring for a bit for any high quality articles or weblog posts on this sort of space
. Exploring in Yahoo I finally stumbled upon this web site.
Studying this info So i’m happy to show that I’ve an incredibly good uncanny feeling I found out exactly
what I needed. I most certainly will make sure to do
not disregard this web site and give it a glance regularly.
You’re so interesting! I do not suppose I’ve truly read through something like this before.
So nice to discover somebody with a few unique thoughts on this subject matter.
Seriously.. thanks for starting this up. This web site is something
that is required on the internet, someone with a little originality!
It’s in reality a great and useful piece of info.
I’m satisfied that you shared this useful info with us. Please
stay us informed like this. Thanks for sharing.