Аляксандр Талерчык – пра кнігу Барыса Данілюка

vokladka_knihi
Вокладка кнігі

Мой зямляк і старэйшы сябра Барыс Данілюк (1923-2011) пры жыцці вельмі цікавіўся гісторыяй Слонімшчыны. Пасля Другой сусветнай вайны ён жыў у ЗША, быў актыўным грамадскім і рэлігійным дзеячам на эміграцыі. Мы шмат гадоў перапісваліся, сябравалі. Я часта яму дасылаў розныя выданні і паштоўкі, прысвечаныя слонімскай зямлі і яе людзям. А калі выйшла з друку кніга Аляксандра Талерчыка „Парэчча” (Гродна, 2002), спадар Данілюк вельмі прасіў знайсці гэту кнігу і выслаць для яго. Я хутка выканаў просьбу старэйшага земляка – выслаў яму ў ЗША „Парэчча”. Чаму ён так хацеў мець гэта выданне? Ды таму, што яго бацька Хведар Данілюк (1887-1960) у верасні 1921 года прыняў пасвячэнне ў ярэі ад Беластоцкага праваслаўнага святара Уладзіміра ў Гродзенскім катэдральным саборы. І сваю святарскую дзейнасць Хведар Данілюк пачаў у прыходзе вёскі Новадзявяткавічы. А потым служыў у прыходах Слонімскага і Навагрудскага паветах, у тым ліку і ў вёсцы Парэчча на Слонімшчыне. У Парэччы Данілюк не толькі служыў у мясцовай царкве, але і там з усёй сям’ёй пэўны час жыў. Пра гэта яго сын Барыс Данілюк добра памятаў. Таму кніга пра амаль роднае Парэчча, вельмі цікавіла малодшага Данілюка. Вядома ж, кнігу спадар Барыс Данілюк атрымаў і вельмі мне дзякаваў, а таксама яе аўтару Аляксандру Талерчыку. Ён некалькі разоў яе ўважліва прачытаў, а потым свае думкі і меркаванні выказаў у сваіх успамінах „Азіраючыся расой выетымі вачыма”, якія пабачылі свет ужо пасля смерці аўтара асобнай кнігай у мінскім выдавецтве „Лімарыус” у 2012 годзе.

А цяпер ужо кнігу Барыса Данілюка вельмі хацеў набыць Аляксандр Талерчык і прачытаць яе, асабліва даведацца пра тыя мясціны, якія датычаць даваеннага Парэчча – пра родную вёскі Аляксандра Талерчыка. Я купіў для яго гэту кнігу успамінаў Барыса Данілюка і падараваў яму ў Гародні. Прачытаўшы ўспаміны Данілюка, Аляксандр Талерчык напісаў мне ліст, дзе выказаў усе свае ўласныя думкі наконт успамінаў, асабліва якія датычаць Парэчча. Я іх нідзе не публікаваў і не згадваў пра гэта пісьмо. Але, калі не стала яшчэ аднаго знакамітага майго земляка і сябра Аляксандра Талерчыка (1932-2016), я ўспомніў пра яго пісьмо. І вырашыў апублікаваць асобныя моманты з ліста, найперш тыя, дзе распавядаецца пра Парэчча і людзей, якіх згадваў Барыс Данілюк. Пісьмо Аляксандра Талерчыка да мяне было напісана 2 кастрычніка 2012 года. І яно з’яўляецца сваеасаблівай міні-рэцэнзіяй на кнігу успамінаў Данілюка „Азіраючыся расой выетымі вачыма”. Аляксандр Талерчык пісаў: „…Дасылаю табе дзве кніжкі: „Забыты вернісаж” Наталлі Маліноўскай і „Очерки истории православной церкви на Гродненщине” Валерыя Чарапіцы. Думаю, што гэтыя кніжкі табе будуць патрэбныя. Выказваю табе вялікую падзяку за ўспаміны Барыса Данілюка, якія адкрылі мне многія таямніцы, якіх я не ведаў… Праўда, у яго ўспамінах добра дасталося і мне з-за няправільныя звесткі. Праўда, і ён не менш за мяне грашыць у гэтай справе. Напрыклад аб тым, што Антон Сокал-Кутылоўскі ніколі не быў святаром у Казлоўшчыне, а быў благачынным у Дзятлаве. Я аб тым, што Сокал-Кутылоўскі быў святаром у Казлоўшчыне, узяў у Сяргея Хмары. Гэты факт пацвярджае і В.Чарапіца на с. 113, дзе ён піша: „Священников на приходе (Казлоўшчынскім – А.Т.) с 1919 г. до 1926 г. сменилось пять, а дело постройки храма стояло на мёртвой точке. И только весной 1926 года, после назначения в Казловщину настоятелем священника Антония Сокол-Кутыловского, всё в приходе изменилось… через 11 месяцев здесь вырос величественный храм…”.

Другое маё сцверджанне, што Ядвіга Шапавал была настаўніцай у Парэччы аж да пачатку вайны, Барыс Данілюк аспрэчвае тым, што ў пачатку 1936 ці 1937 года Я. Шапавал была пераведзена ў Вераб’евіцкую школу, але яна хутка зноў вярнулася ў Парэчча і я сам памятаю яе, калі 1 верасня 1939 года я пайшоў вучыцца ў першы клас польскай Парэцкай школы. Гэта пацвердзіў і мой аднакласнік па Слонімскай школе № 1 Анатоль Жывулька, які цяпер жыве ў Маскве. Ён на год раней за мяне вучыўся ў Парэцкай школе і гуляў з дзецьмі Я. Шапавал (яе называлі Шапаваліхай, яна была крыху гарбатая).

Трэцяе памылковае сцвярджэнне Б. Данілюка, што пры Парэцкай школе быў закладзены В. Кісялём гадавальнік сажанцаў на плошчы 300 кв. сажаняў, які пераводзіць Данілюк у сучасныя меры, як плошча 1,356 кв.м. Ён тут вельмі памыляецца, бо 300 кв.саж. (сажань = 2,13 м.), гэта будзе 639 кв.м, альбо 0,0639 га. Гэта даволі вялікая пляцоўка, дзе, сапраўды, можа месціцца многа дрэў і кустоў (с.132). Няправільна называе Раісай дачку парэцкага фельчара Талерчыка Аляксандра Пятровіча, з якой ён быў кумам у Тодара Селівончыка. На самай справе яе звалі Ніна. Пасля вайны гэтая прыгожая дзяўчына выйшла замуж за Харытончыка з суседняй вёскі Васілевічы. Бацька яе быў фельчарам. Яго прызвалі ў самаахову і забілі ў Гавенавічах. Пахавалі на заходняй частцы Ружанскіх могілках у Слоніме. На пахаванні 22-х самаахоўцаў я прысутнічаў…

Наогул, трэба сказаць, што Барыс Данілюк зрабіў вялікую і добрую справу, апісаўшы жыццё, як жыхароў вёскі Парэчча, так і дзейнасць і жыццё беларусаў у Слонімскім павеце ў міжваенны і ваенны час. Я не сустракаў такога поўнага і падрабязнага апісання гэтага жыцця. Я апісваў жыццё Парэчча са слоў маёй маці і дзядзькі Якімовіча Аляксея, якому было больш за 90 гадоў, але ён меў цудоўную памяць. Усе жыхары Парэчча вельмі цёпла ўспаміналі святара Хведара Данілюка. Гэта пры ім былі казанні ў царкве, хай сабе і на беларускай трасянцы. Гэта пры ім, можа пры актыўным удзеле псаломшчыкаў, якіх змянілася ў той час да 4 чалавек, але развучвалі з царкоўнымі псалмамі беларускія песні. Гэта яны цеплілі ў сэрцах сялян народныя традыцыі. Бо пасля высылкі Хведара Данілюка з Парэчча, туды быў прызначаны Барыс Буракоў, які належаў да руху „праваслаўных палякаў” і пачаў уводзіць у праваслаўнай царкве польскія элементы. Мая мама расказвала пра гэта, людзі вельмі прыглядаліся да Буракова, як ён хрысціцца па-праваслаўнаму ці па-каталіцку. Потым у мае студэнцкія гады я сустрэўся з гэтым праваслаўным святаром у Баранавічах на хрысцінах дачкі майго студэнцкага сябра. Аб тым, што Барыс Буракоў належаў да руху „праваслаўных палякаў”, згадвае і Валерый Чарапіца на с.192.

Мне не зусім падабаецца пазіцыя Барыса Данілюка, як святара, які павінен быць больш чалавекалюбівым і талерантным. Ён нават, здаецца, неабгрунтавана крыўдзіць памяць свайго бацькі, якая засталася аб ім у парэцкіх вяскоўцаў. Ён не па-святарску адносіцца да В. Кісяля і С. Хмары, з якімі ў яго склаліся не сяброўскія адносіны пры жыцці… Але Бог яму суддзя.

Тым не менш, я яшчэ раз хачу сказаць, што Барыс Данілюк зрабіў вялікую справу, што так падрабязна апісаў міжваеннае жыццё на Слонімшчыне. Бо яно раней неяк цьмяна і аднабакова апісвалася…”.

Сяргей Чыгрын

74 Comments

  • I am often to running a blog and i actually recognize your content. The article has actually peaks my interest. I’m going to bookmark your website and hold checking for new information.

  • Do you have a spam issue on this website; I also am a
    blogger, and I was curious about your situation; many of us have developed some nice practices and we are looking to exchange
    techniques with others, be sure to shoot me an email if interested.

  • Very nice post. I just stumbled upon your blog and wished to say
    that I have really enjoyed surfing around your blog
    posts. In any case I’ll be subscribing to your rss feed and I hope you write again soon!

  • Someone necessarily lend a hand to make severely posts I’d state.

    That is the first time I frequented your web page and so far?

    I surprised with the analysis you made to create this actual submit
    incredible. Fantastic process!

  • Spot on with this write-up, I actually think this amazing site needs a lot more attention. I’ll probably be returning to see more, thanks for the
    advice!

  • Superb site you have here but I was wondering if you knew of any message boards that cover the same topics discussed in this article?
    I’d really like to be a part of community where I can get opinions from other experienced people that share the same interest.

    If you have any recommendations, please let me know. Thanks!

  • Nice post. I learn something totally new and challenging on websites I stumbleupon every day.
    It will always be useful to read articles from other
    authors and use something from their sites.

  • whoah this blog is wonderful i love studying your articles.
    Keep up the good work! You understand, a lot of people
    are searching around for this info, you could help them
    greatly.

  • Please let me know if you’re looking for a article writer for your site.
    You have some really good articles and I think I would be a good
    asset. If you ever want to take some of the load off, I’d love
    to write some content for your blog in exchange for a link back to mine.
    Please shoot me an e-mail if interested. Thank you!

  • I’m not sure exactly why but this weblog is loading very slow
    for me. Is anyone else having this problem or is it a problem on my end?
    I’ll check back later and see if the problem still exists.

  • You really make it seem really easy with your presentation however I find
    this topic to be really something that I feel I would never understand.
    It kind of feels too complicated and very
    huge for me. I’m taking a look forward for your subsequent post, I’ll attempt to get the hold of
    it!

  • Hey There. I found your blog the usage of msn. This is a very smartly written article.
    I’ll make sure to bookmark it and come back to learn extra of your useful information. Thanks for the post.
    I will certainly return.

  • It’s very trouble-free to find out any topic on web as compared to books, as I found this post at this site.

  • Hi, I do think your web site could be having internet browser compatibility problems.

    Whenever I take a look at your website in Safari, it looks fine however, if opening in IE,
    it has some overlapping issues. I merely wanted to give you a quick heads up!
    Aside from that, fantastic blog!

  • I am genuinely delighted to glance at this weblog posts
    which includes plenty of valuable data, thanks for providing these statistics.

  • This is very interesting, You are a very skilled blogger.
    I have joined your rss feed and look forward to seeking more
    of your wonderful post. Also, I have shared your website in my social
    networks!

  • Pretty great post. I simply stumbled upon your weblog and wished to mention that I
    have truly enjoyed browsing your blog posts.

    In any case I will be subscribing for your feed and I am hoping
    you write again soon!

  • Hey There. I found your blog using msn. This is a really well written article.
    I will make sure to bookmark it and come back to read more of your useful info.
    Thanks for the post. I’ll certainly comeback.

  • Having read this I believed it was really enlightening.
    I appreciate you spending some time and energy to put this content together.
    I once again find myself personally spending a lot of time both reading and leaving comments.
    But so what, it was still worthwhile!

  • You really make it appear really easy along with your presentation but I to find this matter to be actually
    one thing that I feel I’d by no means understand. It seems too
    complex and extremely vast for me. I am having a look ahead in your
    next put up, I will attempt to get the hold of it!

  • It’s amazing in favor of me to have a site, which is beneficial for
    my experience. thanks admin

  • Helpful information. Fortunate me I discovered your web site by chance, and
    I’m stunned why this coincidence did not took place in advance!

    I bookmarked it.

  • I’m not sure exactly why but this web site
    is loading extremely slow for me. Is anyone else
    having this issue or is it a problem on my end?
    I’ll check back later on and see if the problem still exists.

  • That’s some inspirational stuff. Never knew that opinions might be this varied. Thanks for all the enthusiasm to supply such helpful information here.

  • Write more, thats all I have to say. Literally, it seems as though you relied on the video to make your point.
    You obviously know what youre talking about, why throw away your intelligence on just posting videos to your weblog when you
    could be giving us something enlightening to read?

  • Write more, thats all I have to say. Literally, it seems as though you relied on the video to make your
    point. You obviously know what youre talking about, why throw away your intelligence on just posting videos to your weblog when you could be giving us something enlightening
    to read?

  • Great blog! Is your theme custom made or did you download it
    from somewhere? A theme like yours with a few simple tweeks would really make my
    blog shine. Please let me know where you got your design. Thanks a
    lot

  • Very nice post. I simply stumbled upon your blog and wanted to mention that I’ve truly loved surfing around your weblog posts.

    In any case I will be subscribing to your rss feed and
    I hope you write once more very soon!

  • I’m not sure exactly why but this website is loading incredibly
    slow for me. Is anyone else having this issue
    or is it a problem on my end? I’ll check back
    later and see if the problem still exists.

  • I like what you guys are up too. This sort of clever work and coverage!
    Keep up the awesome works guys I’ve included you guys to my
    personal blogroll.

  • Heya i’m for the first time here. I found this board and I find It
    really useful & it helped me out a lot. I hope to give something back
    and help others like you helped me.

  • My brother suggested I might like this web site. He was totally right.
    This post truly made my day. You can not imagine just how much time I had spent for this
    info! Thanks!

  • Ahaa, its fastidious conversation about this article
    at this place at this blog, I have read all that, so
    now me also commenting at this place.

  • I have been exploring for a little for any high quality articles or weblog posts on this sort of house .
    Exploring in Yahoo I at last stumbled upon this website.
    Reading this information So i’m glad to express that I’ve a very excellent uncanny
    feeling I found out just what I needed. I so much definitely
    will make sure to don?t put out of your mind this website and give it a look on a continuing basis.

  • Do you have a spam issue on this blog; I also am
    a blogger, and I was wanting to know your
    situation; we have developed some nice methods and we are looking to
    trade methods with others, why not shoot me an e-mail if interested.

  • Excellent blog here! Also your site loads up
    fast! What host are you using? Can I get your affiliate link to your host?
    I wish my site loaded up as fast as yours lol

  • Hi I am so excited I found your website, I really found you by accident, while I
    was searching on Askjeeve for something else,
    Anyways I am here now and would just like to say kudos for a
    marvelous post and a all round entertaining blog (I also love the theme/design),
    I don’t have time to read it all at the moment but I have saved it and
    also added in your RSS feeds, so when I have time I will be back to read a lot more,
    Please do keep up the superb b.

  • Hello superb blog! Does running a blog like this take a lot of work?
    I’ve virtually no knowledge of coding however I was hoping to start my
    own blog soon. Anyways, if you have any ideas or tips for new
    blog owners please share. I understand this is off subject however I simply wanted to ask.

    Cheers!

  • Greetings! Very helpful advice in this particular article!
    It is the little changes that will make the largest changes.
    Thanks a lot for sharing!

  • Everything posted was actually very logical. But, what
    about this? what if you typed a catchier post title?
    I am not saying your content isn’t solid., however suppose you added a post title that grabbed people’s attention? I mean Аляксандр Талерчык –
    пра кнігу Барыса Данілюка – Czasopis is a little boring.
    You should look at Yahoo’s home page and see how they write article titles to grab viewers to click.
    You might try adding a video or a related pic or two to grab readers interested about what you’ve got to say.

    In my opinion, it might make your posts a little bit more interesting.

  • Everything posted was actually very logical. But, what about this?

    what if you typed a catchier post title? I am not saying your
    content isn’t solid., however suppose you added a post title that grabbed
    people’s attention? I mean Аляксандр Талерчык – пра кнігу Барыса Данілюка – Czasopis is
    a little boring. You should look at Yahoo’s home page
    and see how they write article titles to grab viewers to click.
    You might try adding a video or a related pic or two to grab readers
    interested about what you’ve got to say. In my opinion,
    it might make your posts a little bit more interesting.

  • We’re a gaggle of volunteers and starting a new scheme in our community.
    Your site provided us with useful information to work on. You’ve
    done a formidable job and our whole community will likely be grateful to you.

  • Hey there just wanted to give you a quick heads up
    and let you know a few of the images aren’t loading properly.

    I’m not sure why but I think its a linking issue. I’ve tried it in two different web browsers and both show the
    same outcome.

  • It’s difficult to find educated people in this particular topic, but you sound like you know what you’re talking about!
    Thanks

  • I’m gone to convey my little brother, that he should also go to see this blog on regular
    basis to get updated from newest information.

  • Greetings I am so grateful I found your webpage, I really
    found you by mistake, while I was searching on Google for something
    else, Anyways I am here now and would just like to say thank you for a
    fantastic post and a all round entertaining blog (I also love
    the theme/design), I don’t have time to go through it all
    at the minute but I have book-marked it and also
    included your RSS feeds, so when I have time I
    will be back to read a lot more, Please do keep up
    the excellent work.

  • Hello there! Would you mind if I share your blog with
    my facebook group? There’s a lot of folks that I think would really appreciate your content.
    Please let me know. Cheers

  • Wow! This blog looks just like my old one! It’s on a entirely different topic but it has pretty much the same layout and design. Wonderful choice of colors!

  • Thanks for finally writing about >Аляксандр Талерчык – пра кнігу Барыса Данілюка – Czasopis <Liked it!

  • Greetings from Colorado! I’m bored at work so I decided to browse
    your website on my iphone during lunch break. I really like the information you present here and
    can’t wait to take a look when I get home. I’m surprised at how quick your blog
    loaded on my phone .. I’m not even using WIFI,
    just 3G .. Anyhow, fantastic blog!

  • excellent submit, very informative. I wonder why the other specialists of this sector don’t notice
    this. You should proceed your writing. I am
    sure, you’ve a great readers’ base already!

Comments are closed.