PUBLICYSTYKA

Календарыюм

by czasopis.pl / ago

Ліпень-жнівень – гадоў тамуkalendarium-01

900 – у 1116 г. наступіла нашэсьце на землі Дрыгавічоў і Крывічоў дружын кіеўскага князя Уладзіміра Манамаха. Захопнікі здабылі ды разбурылі між іншым Друцак, дзе ўсё насельніцтва захапілі ў няволю і загналі на засяленьне паўднёвай Кіеўшчыны.

810 – у 1206 г. пачаўся захоп інфлянцкімі (лівонскімі) крыжакамі Кукенойскага княства (населенага Крывічамі і балцкімі плямёнамі), у якім панаваў полацкі князь Вячка (Вячаслаў), які загінуў у бітве з крыжакамі ў 1224 годзе.

765 – у 1251 г. на землі старабеларускай дзяржавы Вялікага Княства Літоўскага напалі дружыны Княства Галіцка-Валынскага (якое тады знаходзілася ў падданстве ў ханаў Залатой Арды). Барацьба працягвалася некалькі гадоў ды закончылася паражэньнем агрэсараў.

570 – у 1446 г. быў складзены Беларуска-літоўскі летапіс – першы агульны летапісны збор старабеларускай дзяржавы, які дайшоў да нашых дзён.

260 – 29.08.1756 г. у Жніне нар. Ян Сьнядэцкі, астраном, матэматык, філёзаф; у 1806 – 1825 гг. рэктар Віленскага ўнівэрсытэта. Памёр 21.09.1830 г. Пахаваны ў Яшунах на Літве.

220 – 6.07.1796 г. памёр Адам Нарушэвіч, паэт і гісторык, родам з Піншчыны (нар. 20.10.1733 г. у Пінску).

220 – 7.07.1796 г. (паводле новага стылю) у в. Малюшычы на Наваградчыне нар. Ян Чачот (пам. 23.08.1847 г.), польскі і беларускі паэт, фальклярыст. Пісаў між іншым вершы на беларускай мове, баляды на польскай мове. Ягоная творчасьць інспіраваная была беларускім фальклёрам. Таксама сабраў ды выдаў каля 1000 беларускіх песень.

220 – 10.08.1796 г. у Малой Капліцы на Гродзеншчыне нар. Ігнат Легатовіч, паэт. Закончыў дамініканскую школу ў Гродне, Віленскі ўнівэрсытэт; у 1817 – 1839 гг. выкладаў лацінскую мову і літаратуру ў Мінскай гімназіі, у 1839 – 1846 гг. быў наглядчыкам павятовых вучылішчаў у Лeпeлі, Полацку і Вілкаміры. Страціўшы зрок, у 1846 г. пасяліўся ў Мінску, дзе памёр 10.10.1867 г.

205 – 27.08.1811 г. у Лугінавічах на Віцебшчыне нар. Тадэвуш Лада-Заблоцкі, паэт. У 1837 г. сасланы на Каўказ; памёр у Грузіі ў жніўні 1847 г.

165 – 6.07.1851 г. (новага стылю) у Менску нар. Янка Лучына (сапраўднае прозьвішча Ян (Іван) Неслухоўскі, пам. 28.07.1897 г. у Менску – пахаваны на Кальварыйскіх могілках), паэт. Пісаў на беларускай, польскай, рускай мовах.

155 – 8.07.1861 г. у Варшаве нар. княгіня Марыя Магдалена Завішанка Радзівіліха, беларуская мэцэнатка. У сваім маётку Кухцічы на Міншчыне засноўвала беларускія школы, падтрымлівала беларускія выданьні і беларускіх студэнтаў. З 1918 г. у эміграцыі. Памерла 6.01.1945 г. у Швайцарыі.

140 – 15.07.1876 г. (новага стылю) у фальварку Пясчына на Лідчыне нар. Цётка (сапраўднае прозьвішча Алаіза Пашкевіч, пам. 17.02.1916 г.), паэтка, празаік, нацыянальна-асьветніцкая дзеячка. Склала „Лемантар”, „Першае чытаньне для дзетак-Беларусаў”, была рэдактарам першага дзіцячага часопісу на беларускай мове „Лучынка”.

110 – 27.08.1906 г. у в. Лявонавічы каля Нясьвіжа нар. Сяргей Новік-Пяюн (Сяргей Новік, пам. у Менску 26.08.1994 г.), настаўнік, дзеяч нацыянальнага руху ў Заходняй Беларусі, паэт, празаік. За асьветніцкую дзейнасьць быў сасланы польскімі ўладамі ў Сьвеце, быў вязьнем турмы ў Баранавічах. Арыштаваны падчас нямецкай акупацыі, перажыў расстрэл 4.07.1944 г. (быў паранены, прыкінуты целамі расстраляных). Пасьля прыходу Чырвонай Арміі арыштаваны. Ваенным трыбуналам засуджаны на 10 гадоў пазбаўленьня волі. Пакараньне адбываў на Калыме. У 1959 г. вярнуўся ў Беларусь. Першы ягоны верш быў надрукаваны ў 1925 г. у „Студэнскай Думцы”. Пісаў таксама музыку да сваіх вершаў. Некаторыя зь іх сталі вельмі вядомыя як напрыклад „Зорачкі”, „Над Шчарай”. У 1993 г. быў надрукаваны ў Менску зборнік ягоных вершаў „Песні з-за кратаў”.

95 – 8.08.1926 г. у мястэчку Гарадзея нар. а. Аляксандар Надсон (сапр. Бочка), беларускі рэлігійны ды нацыянальны дзеяч – апостальскі візытатар беларускіх католікаў у дыяспары, дырэктар Беларускае Бібліятэкі і Музэю ім. Ф. Скарыны ў Лёндане. Памёр 15.04.2015 г. У Лондане.

90 – 9.08.1926 г. у Міры нар. Янка Запруднік, нацыянальны дзеяч, гісторык, журналіст. З 1944 г. у эміграцыі. У 1947 скончыў Гімназію імя Янкі Купалы ў Міхельсдорфе, а ў 1954 г. гістарычны факультэт Лювэнскага Унівэрсытэту. З 1957 г. жыве ў ЗША. Актыўна дзейнічае на нацыянальнай ніве. Быў між іншым рэдактарам „Беларуса”. У 1996 г. у Менску была выдадзена ягоная абшырная гістарычная праца „Беларусь на гістарычных скрыжаваннях”. Віншуем!

85 – 20.07.1931 г. у Лондане нар. Гай дэ Пікарда, англійскі дасьледчык беларускай гісторыі і культуры, музыколяг, адзін з ініцыятараў стварэньня Беларускага музэя ў Лондане. Памёр 21.04.2007 г., пахаваны ў крыпце касьцёла сьв. Сымона і Галены ў Менску.

85 – 26.07.1931 г. у Віннай на Падляшшы памёр кс. Міхал Пятроўскі (нар. 3.10.1889 г. у Празароках дзісенскага пав.), беларускі хадэцкі дзеяч, прыхільнік беларусізацыі каталіцкага касьцёла.

80 – 9.08.1936 г. у в. Лыскі каля Беластоку нар. Яўген Міклашэўскі, беларускі пісьменьнік. У 1946 г. ягоная сямі’я польскім падпольлем была вымушана пакінуць Польшчу.  Друкуецца з 1959 г., надрукавана некалькі зборнікаў лірыкі. Аповесьці „Чатыры дарогі”, „Мёртвая крыніца”. Памёр у 2010 г. у Мінску.

60 – 13.08.1956 г. у Менску памёр Якуб Колас (Канстанцін Міцкевіч, нар. 3.11.1882 г. у Акінчыцах каля Стаўбцоў). Празаік ды паэт, пэдагог, навуковец, адзін з заснавальнікаў сучаснай беларускай літаратурнай мовы. Самыя вядомыя творы: паэмы „Новая зямля” (1923), „Сымон-музыка” (1925).

40 – 8.08.1976 г. памёр у Глен Спэй (ЗША) а. Мікалай Лапіцкі, сьвятар, грамадзкі дзеяч (нар. 13.12.1907 г. у в. Грэлікі каля Вілейкі). Спрычыніўся да паўстаньня грамадзка-рэлігійнага цэнтру ў Саўт-Рывэры, царквы Сьв. Еўфрасіньні Полацкай. Зьвязаны быў зь Беларускай Цэнтральнай Радай.

25 – 20.08.1991 г. памёр у ЗША на Флярыдзе (у Лонгвуд) др. Баляслаў Грабінскі, дзеяч нацыянальнага руху, нар. 3(15).08.1899 г. у вёсцы Урачыншчына (Wroczyńszczyzna) на Сакольшчыне. Паводле адукацыі быў лекарам-дантыстам, меў свой габінэт у Вільні. Дапамагаў грашова беларускім арганізацыям. Дзейнічаў у Беларускім Навуковым Таварыстве, таксама прымаў актыўны ўдзел у дзейнасьці Беларускага Музэю ім. Івана Луцкевіча. Працаваў ва Віленскім унівэрсытэце. Падчас другой сусьветнай вайны быў старшынёй Беларускага Нацыянальнага Камітэту ў Вільні. З 1944 г. у эміграцыі, дзе таксама прымаў удзел у нацыянальнай дзейнасьці, між іншым быў сябрам Рады БНР.

25 – 25.08.1991 г. надзвычайная сэсія Вярхоўнага Савету БССР надае канстытуцыйны статус Дэклярацыі аб дзяржаўным сувэрэнітэце Беларусі. Спыняе дзейнасьць камуністычнай партыі.

25 – 25.08.1991 г. памёр у Чыкага Вацлаў Пануцэвіч (Папуцэвіч), настаўнік, грамадзкі дзеяч (нар. 2.01.1910 г. у Малой Альшанцы Гродзенскага пав.).


Апрацавалі Лена Глагоўская і Вячаслаў Харужы

48 Comments

  • th5V75 I visit everyday a few websites and websites to read articles or reviews, except this webpage provides quality based content.

  • I’m not that much of a online reader to be honest but your blogs really nice, keep it up!
    I’ll go ahead and bookmark your website to come back in the future.

    Many thanks

  • I do trust all the ideas you have introduced on your post.

    They’re really convincing and will definitely work.
    Still, the posts are too brief for novices. May just you please lengthen them a bit from subsequent
    time? Thanks for the post.

  • Hi, I think your website might be having browser compatibility issues.
    When I look at your blog site in Chrome, it looks fine but when opening in Internet Explorer, it has some
    overlapping. I just wanted to give you a quick heads
    up! Other then that, excellent blog!

  • Hey I am so thrilled I found your webpage,
    I really found you by mistake, while I was looking on Digg for
    something else, Regardless I am here now and would just like to say kudos
    for a fantastic post and a all round thrilling blog (I also love
    the theme/design), I don’t have time to browse it all at the moment but
    I have book-marked it and also included your RSS feeds,
    so when I have time I will be back to read a lot more, Please do keep up the
    awesome jo.

  • I know this if off topic but I’m looking into starting my own weblog and was curious what all is needed to get
    setup? I’m assuming having a blog like yours
    would cost a pretty penny? I’m not very internet savvy so I’m not 100% certain. Any recommendations or advice would be greatly appreciated.
    Many thanks

  • I used to be suggested this web site through my cousin. I am
    now not positive whether this put up is written by means of him as nobody else understand such targeted approximately my problem.
    You are incredible! Thank you!

  • I always emailed this website post page to all my friends, because if like to read it
    afterward my friends will too.

  • When I originally commented I clicked the “Notify me when new comments are added” checkbox
    and now each time a comment is added I get several emails with the same
    comment. Is there any way you can remove people from that
    service? Thanks!

  • I am actually grateful to the owner of this web page who has
    shared this fantastic piece of writing at at this time.

  • I like the valuable info you supply to your
    articles. I will bookmark your weblog and check again here frequently.
    I am reasonably certain I will be informed lots of new stuff right right here!

    Good luck for the next!

  • Just desire to say your article is as amazing. The clarity on your publish is simply
    spectacular and i can assume you are an expert on this subject.
    Well with your permission allow me to take hold of your RSS feed to stay up to date with forthcoming
    post. Thank you a million and please carry on the rewarding work.

  • What i do not realize is in truth how you are now
    not really much more smartly-appreciated than you may be now.
    You’re very intelligent. You recognize therefore considerably relating to this subject, made me personally imagine it from numerous varied angles.
    Its like women and men are not interested until it’s one
    thing to accomplish with Woman gaga! Your individual stuffs nice.
    At all times handle it up!

  • Hello I am so delighted I found your blog, I really found you by mistake,
    while I was searching on Google for something else, Nonetheless
    I am here now and would just like to say cheers for a fantastic post
    and a all round interesting blog (I also love the theme/design), I don’t have time to read
    through it all at the moment but I have saved it and also added your RSS feeds,
    so when I have time I will be back to read much more,
    Please do keep up the great jo.

  • If you would like to grow your familiarity just keep visiting this web page and be updated with the most up-to-date gossip posted here.

  • I think this is one of the most significant information for me.

    And i am happy reading your article. However wanna commentary on few normal issues, The site taste is perfect, the articles is in point of fact great : D.

    Excellent task, cheers

  • What’s Happening i’m new to this, I stumbled upon this I have found It positively useful and it has aided me out loads.
    I’m hoping to give a contribution & help other users
    like its helped me. Good job.

  • I’m no longer sure where you’re getting your info, but great topic.
    I needs to spend some time learning more or working out more.
    Thanks for wonderful info I was looking for this info for my mission.

  • It’s remarkable to pay a quick visit this web site and reading the views of all
    mates about this piece of writing, while I am also eager of getting familiarity.

  • Hello there, I discovered your website by way of Google even as looking for
    a comparable topic, your web site came up, it looks good.
    I have bookmarked it in my google bookmarks.
    Hello there, simply turned into alert to your blog through
    Google, and found that it is truly informative. I’m going to watch out for brussels.
    I’ll appreciate in the event you proceed this in future.
    A lot of folks shall be benefited out of your writing.
    Cheers!

  • I’m now not certain the place you are getting
    your information, but great topic. I must spend some time finding out much more or
    figuring out more. Thanks for wonderful information I used to be in search of this info for my mission.

  • I don’t even know how I ended up here, but I thought this post was good.
    I don’t know who you are but certainly you’re going to a famous
    blogger if you are not already 😉 Cheers!

  • Its like you learn my thoughts! You seem to understand a lot about this, such as you wrote the ebook in it or something.
    I feel that you just could do with a few % to
    force the message house a little bit, however other than that, this is excellent blog.
    An excellent read. I will definitely be back.

  • Hey there would you mind letting me know which webhost you’re
    using? I’ve loaded your blog in 3 different browsers and I
    must say this blog loads a lot faster then most.
    Can you recommend a good internet hosting provider at a honest
    price? Thank you, I appreciate it!

  • Hi, I think your blog might be having browser compatibility issues.
    When I look at your website in Safari, it looks fine but
    when opening in Internet Explorer, it has some overlapping.
    I just wanted to give you a quick heads up! Other then that, excellent blog!

  • Wonderful beat ! I would like to apprentice while you amend your web
    site, how could i subscribe for a blog site? The account aided me a acceptable deal.

    I had been a little bit acquainted of this your broadcast offered
    bright clear concept

  • It’s amazing to visit this web site and reading the views of all
    mates about this post, while I am also eager of getting familiarity.

  • I am now not certain where you are getting your info, but good
    topic. I needs to spend a while studying more or figuring out more.
    Thank you for great info I was in search of this info for my mission.

  • Hey there! Someone in my Myspace group shared this site with us
    so I came to check it out. I’m definitely loving the information.
    I’m bookmarking and will be tweeting this to my followers!

    Exceptional blog and outstanding design and style.

  • Everything is very open with a really clear description of the challenges.

    It was really informative. Your site is very helpful.
    Thank you for sharing!

  • Simply desire to say your article is as astounding. The clarity
    in your post is simply nice and i could assume you are
    an expert on this subject. Well with your permission allow
    me to grab your RSS feed to keep up to date with forthcoming
    post. Thanks a million and please keep up the gratifying work.

Comments are closed.