Minął miesiąc

W regionie. 25 kwietnia Rada Miasta Białegostoku, głosami radnych PiS oraz Komitetu Truskolaskiego zdecydowała, że od nowego roku przestanie istnieć Centrum Ludwika Zamenhofa. Zostanie ono dołączone do Białostockiego Ośrodka Kultury. Zdaniem władz miasta, fuzja CLZ i BOK ma przynieść rocznie pół miliona złotych oszczędności. Przeciw tej decyzji głosowali radni PO i SLD. Dezaprobatę dla działania władz na fecebookowym profilu w ciągu kilku dni wyraziło blisko dwa tysiące białostoczan. Centrum Ludwika Zamenhofa powstało w 2009 r., a jednym z głównych celów jego działalności jest promowanie wielokulturowości Białegostoku i postaw tolerancji

Podlaskie na Nowym Szlaku Jedwabnym?
30 kwietnia w województwie podlaskim przebywała z wizytą roboczą delegacja obwodu grodzieńskiego na czele z gubernatorem Władimirem Krawcowem. Goście odwiedzili najpierw polsko-białoruskie przejście graniczne Białowieża – Piererow, a następnie wodne przejście graniczne na Kanale Augustowskim Rudawka – Lesnaja. Władze województwa chcą zacieśnić współpracę z Białorusią w celach nie tylko turystycznych, ale przede wszystkim gospodarczych. Aby to się powiodło, potrzebne są przede wszystkim nowe przejścia graniczne oraz doinwestowanie istniejących.

Już zapadła decyzja o budowie nowego mostu na Świsłoczy na przejściu Bobrowniki – Brzostowica. Władze województwa wraz z lokalnymi samorządami starają się o uruchomienie w regionie dwóch nowych osobowych przejść granicznych Lipszczany (gmina Nowy Dwór) – Sofijowo i Koterka (gmina Mielnik) – Wysokoje.

W kwietniu delegacja samorządu województwa i podlaskich przedsiębiorców przebywała z wizytą w Mińsku, gdzie doszło do spotkania z dyplomatami i przedsiębiorcami z Chin, inwestującymi na Białorusi. Po zapoznaniu się z przebiegiem wizyty marszałek Jerzy Leszczyński powołał grupę roboczą w celu budowy na terenie województwa infrastruktury kolejowej, drogowej i granicznej z perspektywą włączenia regionu w tworzony przez Chiny Nowy Jedwabny Szlak. Będzie on prawdopodobnie przecinał granicę w Kuźnicy.

W dniach 2-3 maja w Zwierkach k. Zabłudowa odbyły się doroczne uroczystości ku czci Świętego Męczennika Dzieciątka Gabriela – patrona dzieci i młodzieży prawosławnej. Tradycyjnie z Białegostoku wyruszyła piesza pielgrzymka, licząca około 350 osób. Głównym uroczystościom w Zwierkach przewodniczył arcybiskup Jakub, ordynariusz diecezji białostocko-gdańskiej.

Od 4 maja nowym dyrektorem Książnicy Podlaskiej im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku została Jolanta Gadek, była prezes Radia Białystok, wcześniej rzeczniczka wojewody, w czasach gdy był nim obecny wicemarszałek Maciej Żywno, i przez wiele lat dziennikarka Gazety Współczesnej. Zarząd Województwa Podlaskiego przyjął w tej sprawie stosowną uchwałę. Nowa dyrektor będzie pełnić tę funkcję do 3 maja 2021 r. Dotychczasowy dyrektor Książnicy, znany podlaski poeta Jan Leończuk, odszedł na emeryturę.

6 maja w auli Uniwersytetu w Białymstoku wystąpili ze wspólnym koncertem zespół Czeremszyna oraz Todar, czyli Źmicier Wajciuszkiewicz. Podczas „Muzycznej Kolacji na Świerkach” można było posłuchać indywidualnych kompozycji i interpretacji białoruskiego artysty, w tym na przykład piosenek Jaromira Nohawicy, a także wspólnego projektu Czeremszyny i Todara pod nazwą „Co na sercu…”.

W dniach 7-8 maja w Supraślu odbył się 7. Międzynarodowy Festiwal Cerkiewnego Dzwonienia „Obwieszcza, wychwala, nawołuje”. W sumie w konkursie wzięły udział 23 osoby z kraju i zagranicy – Białorusi, Rosji i Niemiec, które zagrały na XVIII-wiecznej dzwonnicy, znajdującej się w bramie wejściowej Prawosławnego Monasteru Zwiastowania Najświętszej Marii Panny w Supraślu. Rywalizowano w trzech kategoriach – najbardziej prestiżowej mistrzowskiej (masters), otwartej (open) oraz młodzieżowej. W kategorii masters pierwszą nagrodę zdobyła Hanna Padradczyk z Mińska w Białorusi, w open – Uładzisłau Kawalenka z Mińska, w grupie młodzieżowej – Tomasz Wasiluk z Supraśla. Organizatorami festiwalu są Akademia Supraska i Muzeum Ikon.

Zawężana wielokulturowość
Białostoccy radni PO podnieśli larum przeciwko marginalizacji utworzonego siedem lat temu Centrum Ludwika Zamenhofa poprzez włączenie go w struktury Białostockiego Ośrodka Kultury. W dyskusjach na sesji rady miasta oraz w internecie przytaczano koronny argument, iż decydenci strzelają sobie w stopę, gdyż pomniejszają znaczenie wielokulturowości i postaw tolerancji. Właśnie te wartości, mające tak wielkie znaczenie we współczesnym świecie, przyświecały powołaniu w Białymstoku centrum z symbolicznym patronatem urodzonego w ty
m mieście słynnego przedstawiciela dominującej tu niegdyś społeczności żydowskiej, twórcy języka esperanto. Ale problem nie leży wcale w organizacyjnej zmianie funkcjonowania placówki, ale w braku świadomości czym w rzeczy samej jest ta wielokulturowość, do promowania której została ona utworzona.

Białystok i cały region Podlasia słynie w kraju i za granicą z tego, że od wieków stykają się tu różne religie, tradycje i kultury wielu narodów. Ale po pierwsze, dziś należy mówić o tym raczej w czasie przeszłym, gdyż zdecydowanie już dominują polskość i katolickość, mimo że niekiedy jeszcze świeżej daty. Po drugie, wciąż niedoceniany i marginalizowany jest najliczniejszy komponent obecnej wielokulturowości, czyli prawosławie i nasza białoruska mniejszość. Te główne i największe dziś bogactwa wrzuca się do jednego wielokulturowego worka z tatarską egzotyką w Kruszynianach, muzealną synagogą w Tykocinie i śpiewami cygańskimi. Natomiast tolerancję postrzega się niemal wyłącznie przez pryzmat stosunku do nowych, nielicznych mieszkańców Białegostoku i regionu o innym kolorze skóry tudzież przejawy antysemityzmu, choć społeczności żydowskiej od dawna prawie już tu nie ma.
Nasza mniejszość, dominująca jeszcze do niedawna na znacznej połaci regionu, wciąż odgrywa największą rolę w owej wielokulturowej mozaice, ale ta kultura jest jakby ukrywana i promowana trochę od niechcenia. Ale mimo tych niezrozumiałych kompleksów i tak Białostocczyzna w oczach turystów z kraju i zagranicy wyróżnia się bogactwem przede wszystkim prawosławia i tym samym białoruskości. Świadczy o tym chociażby gwałtownie rosnąca popularność szlaku, znaczonego podlaskimi cerkwiami. Autobusowe, samochodowe bądź rowerowe wycieczki, jadąc z Białegostoku, odwiedzają supraski monaster oraz cerkwie w pasie gmin przygranicznych od Sokółki po Białowieżę, Świętą Górę Grabarkę i Siemiatycze. (jc)

9 maja, w rocznicę zakończenia II wojny światowej, na cmentarzu miejskim w Białymstoku na kwaterze poległych żołnierzy radzieckich została odprawiona panichida i złożono kwiaty.

W dniach 9-14 maja odbył się jubileuszowy XXXV Międzynarodowy Festiwal Hajnowskie Dni Muzyki Cerkiewnej w Hajnówce. W hajnowskim soborze przed publicznością i jury pod przewodnictwem o. mitrata Leoncjusza Tofiluka zaprezentowało się 29 chórów z Polski i zagranicy. Grand Prix Festiwalu zdobył Akademicki Chór Studentów Charkowskiej Państwowej Akademii Kultury. Nagrody i wyróżnienia przyznano też w wielu innych kategoriach – chórów parafialnych wiejskich, chórów parafialnych miejskich, chórów dziecięco-młodzieżowych, chórów akademickich oraz chórów innych. Organizatorem festiwalu jest Społeczny Komitet Organizacyjny oraz Stowarzyszenie „Miłośnicy Muzyki Cerkiewnej”, powołany przez prawosławnego metropolitę warszawskiego i całej Polski Sawę

W dniach 13-15 maja kilkuset młodych ludzi wzięło udział w 37. Ogólnopolskiej Pielgrzymce Młodzieży Prawosławnej na Świętą Górę Grabarka. Jej organizatorem jest Bractwo Młodzieży Prawosławnej w Polsce.

17 maja Prokuratura Rejonowa Białystok-Południe wszczęła dochodzenie w sprawie obchodów 82. rocznicy powstania ONR, zorganizowanych przed miesiącem w Białymstoku. Jak poinformował szef tej prokuratury Wojciech Zalesko, decyzja o wszczęciu dochodzenia została podjęta w celu sprawdzenia, czy doszło do propagowania faszyzmu lub znieważenia na tle narodowościowym czy wyznaniowym. Przypomnijmy, że 16 kwietnia w Białymstoku odbył się marsz ONR, podczas którego wznoszono nacjonalistyczne, radykalne hasła, zaś w klubie studenckim Politechniki Białostockiej odbył się koncert zespołu propagującego treści faszystowskie i rasistowskie.

 

W dniach 17-22 maja odbył się 35. Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej „Hajnówka 2016” w Białymstoku. Wzięło w nim udział ponad trzydzieści chórów amatorskich i zawodowych z szesnastu krajów, m.in. z Polski, Łotwy, Macedonii, Słowacji, Białorusi, Bułgarii i Rosji, a nawet Zjednoczonych Emiratów Arabskich czy Australii. Międzynarodowe jury przyznało nagrody w pięciu kategoriach – chórów parafialnych (I miejsce zajął chór diecezji australijsko-nowozelandzkiej z Sydney), amatorskich świeckich (zwyciężył chór Politechniki Gdańskiej) i dziecięco-młodzieżowych (nagrodzony rosyjski chór Radost z Moskwy), chórów uczelni muzycznych (najlepszym okazał się chór Rosyjskiej Akademii Muzyki im. Gniesinych z Moskwy); w uważanej za najbardziej prestiżową – kategorii chórów zawodowych – pierwszą nagrodę jurorzy przyznali również artystom z Moskwy – Państwowemu Akademickiemu Kameralnemu Chórowi. Organizatorem festiwalu jest Fundacja „Muzyka Cerkiewna”.

W dniach 18-22 maja odbyły się 31. Dni Sztuki Współczesnej w Białymstoku. Wzięło w nich udział ponad 130 twórców z Polski i zagranicy –  Białorusi, Rumunii, Wielkiej Brytanii i Francji.  Przygotowali oni ponad 20 wydarzeń – przedstawień teatralnych, koncertów, wystaw, pokazów filmowych, warsztatów i spotkań. Białoruś reprezentował Korniag Theatre, który wystawił spektakl „The Latent Man”, opowiadający o fobiach dotyczących płci biologicznej i kulturowej, frustracjach seksualnych, kryzysie męskości i tradycyjnym obrazie „prawdziwego mężczyzny”. Organizatorem DSW jest Białostocki Ośrodek Kultury.

24 maja w Podlaskim Urzędzie Wojewódzkim w Białymstoku odbył się IX Festiwal Kultur. Organizuje go białostocka Szkoła Podstawowa nr 12 im. Zygmunta Glogera. Podczas tegorocznej edycji wystąpiły dziecięce i młodzieżowe zespoły, pokazujące kultury polską, białoruską, ukraińską, żydowską, tatarską i czeczeńską. Podczas imprezy rozstrzygnięto także konkurs plastyczny dla uczniów klas I-III i literacki dla klas IV-VI pod hasłem „Inni, a jednak tacy sami”.

Юбілей „беларускага” прадшколля
25 траўня Самаўрадавае прадшколле н-р 14 у Беластоку святкавала юбілей 65-годдзя свайго існавання. Сёння гэты дзіцячы садок карыстаецца вялікай папулярнасцю з увагі на тое, што ад 1995 г. існуюць тут групы з беларускай мовай, у якіх дзеткі пазнаюць культуру сваіх дзядоў і прадзедаў, вывучаюць беларускія песні, ставяць сцэнкі і спектаклі на беларускай мове.

З нагоды юбілею сустрэліся выпускнікі, былыя і цяперашнія настаўнікі, бацькі. Прысутныя былі таксама праваслаўныя святары з архіепіскапам Якубам, прадстаўнікі магістрата, беластоцкі радны Славамір Назарук, прадстаўнікі беларускіх арганізацый ды дырэктар Культурнага цэнтра Беларусі ў Варшаве Міхал Рыбакоў.

Idea uruchomienia tzw. pociągu weekendowego Białystok-Waliły stanęła pod znakiem zapytania. Po wycofaniu się gminy Gródek z partycypacji w kosztach, województwo nie widzi możliwości finansowania kursów kolejowych do Walił w większym stopniu, niż 50 procent. Mimo, że radni gminy Michałowo zgodzili się wyłożenie z własnego budżetu 25 tys. zł na wspomniany cel, do finalizacji projektu brakuje 23 tys. zł. Nadzieja w  PKP Polskie Linie Kolejowe i obniżeniu przez nie kosztów uruchomienia linii.

Z danych Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej wynika, że ponad 4,7 tys. osób skorzystało w 2015 r. z możliwości bezwizowego wyjazdu do białoruskiej części Puszczy Białowieskiej Od 12 czerwca 2015 r. czynne jest przejście dla pieszych i rowerzystów Białowieża-Piererow. By dostać się na białoruską s
tronę Puszczy Białowieskiej trzeba mieć ważny paszport lub inny równoważny dokument oraz dokument zezwalający na zwiedzanie parku narodowego, który jest wydawany na 72 godziny. Wspomniane przejście graniczne od 1 kwietnia do 30 września działa w godzinach 8.00-20.00, a w pozostałe miesiące od 8.00 do 18.00.

 

W kraju. 13 maja w poznańskiej galerii „Ego” otwarto wystawę Leona Tarasewicza „Światło obrazów”. Zaprezentowane tam prace to tzw. lightboxy – wykonane z jedno- lub wielokolorowej pleksi, umieszczone na ścianach sal wystawowych.

Białoruskie książki można znaleźć w multimedialnej bibliotece dla dzieci i młodzieży Nautilus – donosi Biełsat. Każdy chętny może ofiarować jej nie tylko książki, ale również nagrania z białoruską muzyką i filmy. Obecnie w kolekcji znajduje się 15 książek. W Warszawie mieszka kilkadziesiąt białoruskich rodzin, które są zainteresowane tym, aby ich dzieci znały i doskonaliły język ojczysty. Książkowa inicjatywa obejmuje również spotkania czytelników. Inicjatorem projektu jest Uładź Michniewicz.

У 71. угодкі злачынства
22 траўня на месцы збуранай у 1915 г. царквы св. Юрыя ў вёсцы Патока ў Міхалоўскай гміне другі ўжо раз сабраліся былыя і цяперашнія жыхары з настаяцелем прыхода ў Тапалянах а. Славамірам Тафілюком, каб ушанаваць ахвяры жудаснага злачынства ў яго 71-ыя ўгодкі. 22 траўня 1945 г. уся вёска была спалена атрадам польскага ўзброенага падполля. Сабраныя памаліліся за душы бязвінна тады загінулых жыхароў і вырашылі пабудаваць на месцы царквы каплічку ў іх памяць.

Od 1 czerwca zmienią się w Polsce zasady dotyczące systemu Tax Free. Zgodnie z nowym rozporządzeniem ministra finansów podróżny spoza Unii Europejskiej (a więc i obywatel Białorusi) powinien zrobić w Polsce zakupy na sumę co najmniej 300 zł, aby móc otrzymać na granicy zwrot podatku VAT. Obecnie minimalna kwota wynosi 200 zł.

W Republice Białoruś. 26 kwietnia około tysiąca osób wzięło udział w tradycyjnym marszu opozycji i środowisk niezależnych, który przeszedł ulicami Mińska w 30. rocznicę katastrofy czarnobylskiej. Uczestnicy marszu, zwanego Czarnobylskim Szlakiem, nieśli historyczne biało-czerwono-białe flagi Białorusi, godła Pogoni, flagi Unii Europejskiej. Minutą ciszy uczczono ofiary katastrofy. Pojawiły się też transparenty, protestujące przeciw budowie elektrowni atomowej pod Ostrowcem przy granicy z Litwą. Czarnobylski Szlak jest doroczną akcją, organizowaną przez opozycję i środowiska niezależne w rocznicę katastrofy w Czarnobylu.
Wybory parlamentarne w Białorusi odbędą się 11 września – ogłosiła 27 kwietnia szefowa Centralnej Komisji Wyborczej, Lidzija Jarmoszyna. Jak zapowiedział prezydent Aleksander Łukaszenka, „wyrażenie woli narodu powinno odbyć się w absolutnie demokratycznej i spokojnej atmosferze”.

29 kwietnia w centrum Mińska grupa 35 osób zorganizowała akcję przejazdu przez miasto, mającą na celu zwrócenie uwagi na prawa rowerzystów na drogach. Uczestnicy akcji zostali niespodziewanie zaatakowani przez OMON i tajniaków. Rowerzystom zarzucono łamanie przepisów o ruchu drogowym i agresywne zachowanie w stosunku do milicjantów. Sześciu uczestników pikiety zostało zatrzymanych na kilka godzin.

Podczas obchodzonego 5 maja Dnia Druku Państwowy Komitet Statystyczny (Biełstat) podał informacje dotyczące m.in. liczby wydawanych w Białorusi książek z podziałem na język publikacji. Najwięcej, bo 74 proc., stanowią tytuły drukowane w języku rosyjskim, drugie miejsce – daleko w tyle pod względem udziału procentowego – zajmują wydawnictwa w języku białoruskim – 11,4 proc. (w porównaniu z rokiem 2014 to mniej o 1,8 proc.) . Oprócz tego w Białorusi wydawano książki i broszury w języku angielskim, niemieckim, francuskim. Ukazały się też wydania po polsku, chińsku, ukraińsku oraz w języku starocerkiewnosłowiańskim, litewskim i włoskim. Pojedyncze egzemplarze drukowano po azersku, wietnamsku, portugalsku, słowacku i szwedzku.

Taras Awatarau, białoruski ochotnik z Donbasu, został skazany na 5 lat kolonii o zaostrzonym trybie. Sąd uznał go winnym „nielegalnych działań przy użyciu broni palnej, amunicji i materiałów wybuchowych” oraz przemytu broni.

9 maja w całej Białorusi świętowano Dzień Zwycięstwa (nad hitlerowskimi Niemcami). Centralne obchody rocznicy odbyły się w Mińsku, uczestniczył w nich prezydent Aleksander Łukaszenka, który tradycyjnie przemawiał do weteranów. Głównym punktem mińskich obchodów święta był marsz „Białoruś pamięta”. Po południu i wieczorem odbywały się liczne pikniki i koncerty, nie tylko w stolicy, ale we wszystkich miastach i miasteczkach Białorusi.

10 maja wyznawcy prawosławia w Białorusi obchodzili Radaunicu, czyli w tamtejszej tradycji święto zmarłych. Tydzień po Wielkanocy (we wtorek) odwiedzali groby swoich krewnych, gdzie oprócz odmawiania modlitw za zmarłych spożywali posiłek.

Jak co roku, tak i obecnie Białoruś ma problemy z wynegocjowaniem od Rosji odpowiedniej ceny za dostarczany gaz. Jedną ze spornych kwestii jest uregulowanie zaległych płatności wobec Gazpromu za okres od stycznia do kwietnia, które zdaniem strony rosyjskiej wyniosły 125 mln dolarów. Z kolei białoruski minister energetyki Uładzimir Prakopczyk stwierdził, że Mińsk nie uznaje tego długu, ponieważ obie strony w inny sposób traktują porozumienia międzyrządowe. Białoruś i Rosja pozostały przy swoich stanowiskach, wyrażonych 12 maja w Mohylewie, gdzie odbywało się posiedzenie Rady Ministrów tzw. Państwa Związkowego.

Nasza autorka odznaczona Medalem Gloria Artis
21 maja na Stadionie Narodowym w Warszawie podczas 7. Warszawskich Targów Książki zasłużonym pisarzom ze Stowarzyszenia Pisarzy Polskich zostały wręczone Medale Gloria Artis. Wśród tegorocznych laureatów znalazła się współpracująca z Cz olsztyńska pisarka Tamara Bołdak-Janowska. Шчыра і сардэчна віншуем узнагароды!
Podczas Warszawskich Targów Książki ogłoszono też listę dwudziestu książek nominowanych do tegorocznej edycji Nagrody Literackiej Nike. Znalazł się na niej reportaż Marcina Kąckiego „Białystok. Biała siła, czarna pamięć”. Książka ta, w której autor opisał przykłady trudnych relacji polsko-białoruskich i polsko-żydowskich, stała się kanwą spektaklu, wystawianego od kwietnia w Teatrze Dramatycznym w Białymstoku. Jeszcze przed premierem został on oprotestowany przez białostockie środowiska prawicowe.

Siedmiu finalistów Nike poznamy we wrześniu zaś werdykt jury zostanie ogłoszony w pierwszą niedzielę października.

15 maja około trzystu aktywistów białoruskiej opozycji podczas zgromadzenia w centrum Mińska, na skwerze Janki Kupały, ogłosiło utworzenie Białoruskiego Kongresu Narodowego (BNK). Celem tej inicjatywy jest zjednoczenie opozycyjnych, demokratycznych sił. W skład komitetu organizacyjnego BNK weszli m.in. dawni kandydaci na prezydenta Białorusi – Mikoła Statkiewicz i Uładzimir Niaklajeu, a także były przewodniczący Rady Najwyższej Białorusi Stanisłau Szuszkiewicz. Zebranie założycielskie Białoruskiego Kongresu Nartodowego odbyło się na otwartej przestrzeni, ponieważ władze odmówiły organizatorom udostępnienia sali.

16 maja w Mińsku odbyło się spotkanie prezydenta Aleksandra Łukaszenki i ministra spraw zagranicznych Uładzimira Makieja z szefem rosyjskiej dyplomacji Siergiejem Ławrowem. Oba państwa wyraziły swoje zaniepokojenia zbliżaniem się infrastruktury NATO do granic Państwa Związkowego. Chodzi m.in. o powstające w Polsce elementy amerykańskiej tarczy antyrakietowej oraz obecność jednostek natowskich w państwach bałtyckich i w Polsce. Jak twierdzą wojskowi analitycy, Rosja może w najbliższym czasie zwiększyć swoją obecność wojskową w Białorusi.

Białoruski fotograf Anton Surapin otrzyma od Ministerstwa Finansów odszkodowanie za nieuzasadnione zatrzymanie przez KGB. Sąd nakazał wypłacenie mu 8 mln rubli (1600 zł) za 35 dni pozbawienia wolności w 2012 r., gdy zatrzymano go jako podejrzanego o udzielenie pomocy organizatorom akcji szwedzkiej agencji PR, która dokonała słynnego „desantu pluszowych misiów” nad Białorusią. Jako powód zatrzymania podano, że fotograf jako pierwszy zamieścił w Internecie zdjęcia zrzuconych na spadochronach misiów. Wskutek nagłośnionej przez media akcji solidarności dziennikarzy, Surapina zwolniono z aresztu, potem wycofano wszystkie stawiane mu zarzuty. To pierwszy w ostatnich latach przypadek, kiedy więzień polityczny wywalczył odszkodowanie od białoruskich władz.

Dwa tysiące ciągników wyprodukuje Mińska Fabryka Traktorów w Azerbejdżanie w tamtejszych zakładach samochodowych w  Gandży. Podpisano w tej sprawie stosowne  memorandum. W zakładach samochodowych w Gandży montuje się obecnie ciągnik Biełarus oraz samochody MAZ i KamAZ. Oprócz tego produkuje się elementy wyposażenia do białoruskich traktorów. Mińska Fabryka Traktorów posiada swoje montownie nie tylko w Azerbejdżanie, ale również na Ukrainie, w Rosji, Kazachstanie, Chinach, Rumunii, Serbii, Algierii i Wenezueli.

Dochody z turystyki parku narodowego po białoruskiej stronie Puszczy Białowieskiej  w ciągu ostatnich pięciu lat wzrosły aż pięciokrotnie – poinformowały władze parku (stanowią obecnie 40-45 proc. całej puli dochodów). Przyczyniło się do tego znacznie otwarcie w ubiegłym roku bezwizowego przejścia granicznego Białowieża-Piererow. Skorzystało z niego dotąd ponad 6 tys. obywateli Polski, Niemiec, Francji i Kanady. Jak dodają władze parku, następuje stopniowe przechodzenie na „gospodarkę zorientowaną ekologicznie”.

Polak oskarżony o szpiegostwo z Białorusią w tle
W drugiej połowie maja ogólnopolskie media doniosły o zatrzymaniu przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego Mateusza Piskorskiego, lidera powstałej na początku ub.r. prorosyjskiej partii Zmiana. Prokuratura Krajowa poinformowała, że jest on podejrzany o szpiegostwo na rzecz Rosji. Decyzją sądu został czasowo aresztowany.
Według śledczych Piskorski wiele razy spotykał się operacyjnie z przedstawicielami rosyjskich organizacji pozarządowych, którzy w rzeczywistości byli współpracownikami służb wywiadowczych. Podczas tych spotkań miał przyjmować płatne zlecenia w ramach „zadań operacyjnych w zakresie wojny informacyjnej prowadzonej przez Federację Rosyjską celem propagowania tez zbieżnych z interesami Rosji”. Są podejrzenia, iż partia Zmiana oraz związane z nią stowarzyszenia, zajmujące się także Białorusią i Ukrainą, mogły być kontrolowane i finansowane przez rosyjskie służby.

Niespełna czterdziestoletni dziś Mateusz Piskorski pochodzi ze Szczecina, z wykształcenia jest politologiem. Jako pracownik naukowy szczecińskiego uniwersytetu w 2002 r. rozpoczął działalność polityczną w Samoobronie Andrzeja Leppera, wiążąc się z mocnym w tej partii nurtem prorosyjskim. Z listy tej partii dostał się w 2005 r. do Sejmu.

Po upadku Samoobrony Piskorski nadal rozwijał kontakty polityczne, a także gospodarcze, za wschodnią granicą. Od piętnastu lat żywo interesował się także Białorusią, otwarcie popierając rządy Aleksandra Łukaszenki. Był obserwatorem nieuznawanych przez Polskę i kraje zachodnie kolejnych wyborów prezydenckich w Białorusi. Przed kamerami białoruskiej telewizji oznajmiał, iż „nie wystąpiły żadne dające się zauważyć nieprawidłowości”.

Na założycielski zjazd Zmiany nie omieszkał zaprosić także znajomych z Białorusi. Osobiście w Mińsku wręczył zaproszenia przewodniczącemu nieuznawanego przez Warszawę Związku Polaków na Białorusi, a także przebywającemu w Białoruskie stolicy ministrowi spraw zagranicznych tzw. Donieckiej Republiki Ludowej. Nie zostali oni jednak wpuszczeni na terytorium Polski.

Już trzeci raz w tym roku białoruski sąd orzekł karę śmierci. Skazanym jest 33-letni Siarhiej Wostrykau, gwałciciel i morderca dwóch kobiet z Homla. Białoruś jest jedynym państwem w Europie, gdzie orzeka się i wykonuje najwyższy wymiar kary.

Mychajło Jeżel, były minister obrony Ukrainy i były ambasador w Mińsku (zwolniony ze stanowiska w ubiegłym roku), ścigany przez władze w Kijowie listem gończym, przebywa w Białorusi. Na Ukrainie wszczęto przeciwko niemu ponad 50 postępowań karnych – śledczy zarzucają mu zdefraudowanie 42 mln hrywien i uważają za osobę odpowiedzialną za doprowadzenie ukraińskiej armii do ruiny. Prawdopodobna jest informacja, że ukraiński admirał leczy się w białoruskim szpitalu wojskowym oraz że zamieszkał w elitarnym osiedlu pod Mińskiem.

 

Na świecie. 8 maja Lawon Wolski otrzymał nagrodę Freemuse za wybitny wkład w „wolność wypowiedzi muzycznej”. Białoruskiemu muzykowi wręczono ją 8 maja w sztokholmskiej „wiosce Eurowizji”.

18 maja Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOR) ogłosił prognozy tegorocznego wzrostu gospodarczego, obejmujące 36 krajów Europy, Afryki i Azji, którym udziela kredytów. Dla grupy „Europa Środkowa i kraje bałtyckie” (Polska, Węgry, Słowacja, Słowenia, Chorwacja, Litwa, Łotwa, Estonia) prognozuje 3,1 proc. wzrost; liderem jest Polska – 3,6 proc. Natomiast najbardziej w dół zrewidowano prognozy dla regionu Europy Wschodniej i Kaukazu, gdzie zamiast wzrostu o 1,4 proc. PKB ma w tym roku nastąpić recesja, sięgająca 0,2 proc. Do grupy tej należy m.in. Azerbejdżan i Białoruś, gdzie spadek PKB ma wynieść 3 proc. Ukraina, po blisko 10-procentowym spadku w 2015 r., ma się rozwijać w stabilnym tempie 2 proc. PKB. Osobno liczona jest Rosja, gdzie PKB ma się skurczyć aż o 12 proc.

Kanada podjęła decyzję o zdjęciu sankcji nałożonych na Białoruś 10 lat temu. Według komunikatu kanadyjskich władz, decyzja jest odpowiedzią na pozytywne zmiany, które zaszły ostatnio w Białorusi, w tym m.in. uwolnienie więźniów politycznych i przeprowadzenie wyborów prezydenckich jesienią zeszłego roku, którym nie towarzyszyła przemoc i zmierzały one do zgodności z normami międzynarodowymi. Kanada podjęła analogiczne kroki jak wcześniej Stany Zjednoczone i Unia Europejska.

Europejski Uniwersytet Humanistyczny w Wilnie, kształcący młodych Białorusinów i finansowany głównie przez tzw. Radę Północną, zrzeszający rządy państw bałtyckich i skandynawskich, stracił swego głównego sponsora. Z komunikatu na jej stronie internetowej wynika, że  pieniądze na finansowanie uniwersytetu zostaną przeznaczone na programy integracji uchodźców i emigrantów. Niewykluczone, że decyzja ta związek z niedawnym audytem placówki, który wykazał możliwość nadużycia środków finansowych.  EHU został przeniesiony z Mińska do Wilna w 2004 r. po tym, gdy białoruskie władze doprowadziły do jego zamknięcia na terenie Białorusi. Oprócz Rady Północnej sponsoruje go m.in.  Komisja Europejska, rząd Litwy, amerykańska Fundacja MacArthura i Carnegie.

21 maja papież Franciszek przyjął na audiencji prezydenta Białorusi Aleksandra Łukaszenkę.  Łukaszenka po raz pierwszy był w Watykanie w 2009 r., kiedy złożył wizytę Benedyktowi XVI w. Tym razem białoruski prezydent wraz ze swoim synem Kolą podarowali papieżowi kopię krzyża Eufrozyny Połockiej, model karety i holograficzną ikonę. Łukaszenka zaprosił też Franciszka do złożenia wizyty w Białorusi.

Litewscy konserwatywni politycy chcą wprowadzenia ustawowego zakazu kupowania energii elektrycznej z siłowni atomowej, którą buduje Białoruś w odległości 50 km od Wilna. Rozpoczęto zbieranie podpisów pod projektem stosownej ustawy. Minister energetyki Litwy Rokas Masiulis poinformował również, że litewski apel o niekupowanie energii z białoruskiej elektrowni podtrzymują Łotwa i Estonia.

Rada Europy uznała, że plany zwiększenia wycinki w Puszczy Białowieskiej nie pozwalają na przywrócenie Białowieskiemu Parkowi Narodowemu prestiżowego Dyplomu Obszarów Chronionych. Decyzja została podjęta po opiniach ekspertów Rady, którzy stwierdzili na początku maja, że przyznanie wyróżnienia byłoby przedwczesne. Europejski Dyplom Obszarów Chronionych (European Diploma for Protected Areas – EDPA) to wyróżnienie dla cennych obszarów przyrodniczych i jednocześnie certyfikat jakości, świadczący o wysokich standardach ochrony przyrody. Obecnie dyplom posiadają 74 obszary w 29 krajach. W Polsce dyplom ma jedynie Bieszczadzki Park Narodowy. Białowieski Park Narodowy szczycił się takim wyróżnieniem do 2007 r., kiedy m.in. ze względu na intensywne pozyskanie drewna w cennych drzewostanach poza Parkiem Narodowym zostało ono zawieszone.