CHMIELEWSKI | FELIETONY | OD REDAKTORA | PUBLICYSTYKA

Od redaktora – Jerzy Chmielewski (9/2014)

by czasopis.pl / ago

Jerzy ChmielewskiPocząwszy od 1999 r. przez ponad dziesięć lat tematem numer jeden wrześniowych numerów „Cz” zawsze były trialogi Sokrata Janowicza w Krynkach – Łapiczach. Całym sercem byłem zaangażowany w to niezwykle ważne dla białoruskiej sprawy intelektualne przedsięwzięcie o międzynarodowym wymiarze. Jak tylko mogłem wspierałem w tym Sokrata Janowicza – pomysłodawcę i głównego mentora tych sympozjonów. Kiedy pisarz zaczął niedomagać na zdrowiu, stopniowo przejąłem na siebie większość czynności organizacyjnych. Ale zawsze najważniejszy był Sokrat Janowicz i jego międzynarodowy autorytet, który sprawiał, że w środku lata zjeżdżali do niego literaci, naukowcy, wybitne osobistości z Polski, Białorusi i Europy.
Trialogi odbywały się pod koniec lipca w gospodarstwie agroturystycznym w malowniczych Łapiczach, tuż przy polsko-białoruskiej granicy. Organizowało je – za skromne środki z ministerialnej dotacji („грошы на цукеркі”, jak mawiał Sokrat Janowicz) – Stowarzyszenie Villa Sokrates, a potem powstała na jego bazie fundacja, której przez pierwsze trzy lata byłem prezesem. Z reguły przyjeżdżało do nas, często na własny koszt, około tuzina intelektualistów, którzy w ciszy łąk rozmawiali o wielkich sprawach. Główną misją trialogów było zadomowienie kultury i literatury białoruskiej w Europie. Bo jak sama Białoruś, poza wymiarem politycznym, na kontynencie były one mało znane. Owoce pięknej idei pojawiły się niemal natychmiast. Z roku na rok na trialogach zjawiały się coraz to nowe osoby z kręgów literackich, intelektualnych, uniwersyteckich z Niemiec, Francji, Anglii, Włoch, Węgier, Czech, USA, Kanady… W efekcie zainteresowanie literaturą białoruską na świecie nagle się ożywiło. Zaczęły ukazywać się antologie poezji i prozy białoruskiej w przekładach na języki europejskie, a przy zachodnich uniwersytetach powstały katedry białorutenistyczne.
Plonem trialogów były też wydawane w Krynkach kolejne edycje rocznika „Annus Albaruthenicus – Год Беларускі”. Zawierały one wygłoszone w Łapiczach referaty, a także teksty innych autorów oraz przekłady poezji i prozy. Zgodnie z przyjętą formułą teksty białoruskie były tłumaczone na język angielski, francuski lub niemiecki, a zachodnia literatura ukazywała się w przekładach białoruskich.
Nasze trialogi cieszyły się dużym zainteresowaniem mediów. Wystąpieniom i dyskusjom przysłuchiwało się zawsze wielu dziennikarzy, w tym ekipy radiowe i telewizyjne. Nazajutrz w Krynkach kupowałem gazety białostockie i główne dzienniki warszawskie, gdzie relacje z peryferyjnych Łapicz często pojawiały się na pierwszych stronach. Wiadomości o trialogach przewijały się też w serwisach radiowych i telewizyjnych.
Wraz z powołaniem fundacji, założonej głównie w trosce o dorobek i imię Sokrata Janowicza, formuła trialogów uległa rozszerzeniu. Wiceprezesem został Leon Tarasewicz, który po latach nieobecności w Krynkach, ponownie zbliżył się do Sokrata Janowicza. Na jego życzenie do literatury, odgrywającej dotąd główną rolę w przedsięwzięciu, dodaliśmy jeszcze mastactwa i teatr. Niewątpliwie podniosło to rangę trialogów, ale poprzeczka została powieszona wysoko. Organizacyjnie sprostać temu było mi coraz trudniej, zwłaszcza że ministerialna dotacja pozostała na tym samym poziomie, a innych donatorów wówczas nie było. Sytuację ratował sam Leon Tarasewicz, realizując za własne pieniądze kosztowne projekty artystyczne, które do Łapicz i Krynek przyciągnęły tłumy jego zwolenników, choć przeważnie spoza białoruskiego środowiska. Paweł Grześ, obecny prezes fundacji, z kolei zaczął organizować wystawy fotograficzne.
Z teatrem było już gorzej, ponieważ na Białostocczyźnie sztuk białoruskich nikt wówczas nie wystawiał. Dzięki znajomości z Witią Szałkiewiczam z Grodna udało się ściągnąć do Krynek jego trupę z grodzieńskiego teatru lalek i pokazać spektakl „Tutejsi”, na motywach sztuki Janki Kupały pod tym samym tytułem.
Zwieńczeniem mojej trialogowej aktywności stał się benefis z okazji 75. urodzin Sokrata Janowicza, zorganizowany podczas sympozjonu w 2011 r. Było to także dla mnie wielkie i zaszczytne wydarzenie. Rok później czynnie organizowałem trialog już po raz ostatni, w obliczu gasnącego żywota Sokrata Janowicza, który pół roku później odszedł z tego świata. Z pisarzem, moim wielkim nauczycielem i przyjacielem, byłem do samego końca. Po długim namyśle zrozumiałem, że – obciążony obowiązkami i wielką odpowiedzialnością na stanowisku dyrektora Gminnego Centrum Kultury w Gródku, a także redagowaniem „Wiadomości Gródeckich” i „Cz” – dłużej nie dam rady. Zrezygnowałem zatem z funkcji prezesa Fundacji Villa Sokrates, powierzając jednocześnie w ręce kolegów dalszy los trialogów.
Pierwszy trialog bez mego czynnego udziału organizacyjnego odbył się rok temu. Koledzy wystarali się o znacznie większe niż dotąd fundusze, bo oprócz dotacji ministra administracji i cyfryzacji (na inicjatywy służące podtrzymaniu tożsamości kulturowej mniejszości narodowych) wsparcia udzieliło też Narodowe Centrum Kultury. Największym wydarzeniem był wystawiony w kryńskim parku spektakl „Antyhona”. Dużym echem odbił się też sympozjon, podzielony na trzy panele dyskusyjne, poświęcone odpowiednio literaturze, kulturze i polityce. Sokrata Janowicza w roli mentora postanowił zastąpić Leon Tarasewicz, zapraszając do dyskusji uczestników o znanych nazwiskach, choć nie wszyscy z nich byli obeznani w temacie. Popularny polski pisarz Andrzej Stasiuk otwarcie przyznał, że o Sokracie Janowiczu niewiele może powiedzieć, bo ani jednej jego książki nie przeczytał. Leszek Moczulski wyznał – dla któregoś z dziennikarzy – że do dziś nie może zapomnieć spotkań z Sokratem Janowczem na korytarzach… sejmowych (kryński pisarz nigdy parlamentarzystą nie był).
W tym roku trialog w Krynkach został zorganizowany z jeszcze większym rozmachem. Pozyskano dodatkowe fundusze z ministerstwa spraw zagranicznych (w ramach projektów dotyczących działań polsko-białoruskich). Dzięki nim możliwe było zorganizowanie również koncertów muzycznych. Głównym punktem programu był jak dotychczas panel dyskusyjny, poświęcony tym razem mitom w białoruskiej kulturze, literaturze i polityce. Jednym z uczestników ponownie był Andrzej Stasiuk, który rok temu wyjechał z Krynek z podarowanym mu egzemplarzem „Utworów wybranych” Sokrata Janowicza. Jakże wielkie było moje zdziwienie, gdy usłyszałem z jego ust, że twórczość patrona trialogów to „pisarstwo na pograniczu grafomanii, kiczu i sielańskości”. Zażądałem przeprosin. Ale tylko ja. Choć, gdy dokładniej rozejrzałem się po sali, wśród około trzydziestu obecnych osób znanych mi twarzy dostrzegłem niewiele, nie licząc dziennikarzy z białoruskich redakcji i stałych bywalców takich spotkań. I niemal nikogo z Krynek.
Mam nadzieję, że ta niefortunna wypowiedź polskiego pisarza była nieporozumieniem. Niesprawiedliwym osądom i mitom trzeba od razu kategorycznie się sprzeciwiać.

45 Comments

  • I like the helpful info you provide in your articles. I’ll bookmark your weblog and check again here frequently. I am quite sure I’ll learn many new stuff right here! Good luck for the next!

  • Lack of libido and skin irritation particularly at the site are common testosterone gel
    side effects.

  • I love what you guys are up too. This sort of clever work
    and coverage! Keep up the very good works guys I’ve incorporated
    you guys to my personal blogroll.

  • When someone writes an paragraph he/she retains the plan of a user in his/her brain that how a user can be aware of it.
    Thus that’s why this post is great. Thanks!

  • Testosterone hormones promote the development of adlt male features including sperm, strong muscle and bone mass,
    and deep voice.

  • Hi there excellent blog! Does running a blog like this take a large
    amount of work? I have very little expertise in computer programming
    however I was hoping to start my own blog soon. Anyways, should you have any recommendations or techniques for
    new blog owners please share. I know this is off topic nevertheless I just needed to ask.
    Appreciate it!

  • We stumbled over here from a different web page and thought I might check things out.
    I like what I see so now i am following you. Look forward to looking
    over your web page repeatedly.

  • My partner and I stumbled over here coming from a different web page and thought I might
    as well check things out. I like what I see so i am just
    following you. Look forward to going over your web page yet again.

  • When someone writes an piece of writing he/she maintains the
    plan of a user in his/her mind that how a user can understand it.

    Therefore that’s why this post is perfect. Thanks!

  • Another major study, published last week suggested that
    powerful testosterone treatment could reduce men’s risk for cawrdiovascular events.

  • What’s up everybody, here every one is sharing such familiarity, therefore it’s good to read this website,
    and I used to pay a quick visit this blog everyday.

  • This design is wicked! You definitely know how to keep a reader amused.
    Between your wit and your videos, I was almost moved to start my own blog (well,
    almost…HaHa!) Fantastic job. I really enjoyed what you
    had to say, and more than that, how you presented it.

    Too cool!

  • What’s up, just wanted to tell you, I enjoyed this blog post.
    It was inspiring. Keep on posting!

  • Hmm it appears like your blog ate my first
    comment (it was extremely long) so I guess I’ll just sum it up
    what I wrote and say, I’m thoroughly enjoying your blog.
    I too am an aspiring blog blogger but I’m still new to everything.

    Do you have any recommendations for inexperienced blog writers?
    I’d really appreciate it.

  • I do not even understand how I stopped up here, but I assumed this publish was once great.
    I don’t know who you are however definitely you’re going to a famous blogger in the
    event you aren’t already. Cheers!

  • Hi there just wanted to give you a quick heads up and let you know a few of the images aren’t
    loading correctly. I’m not sure why but I think its
    a linking issue. I’ve tried it in two different internet browsers and both show the same outcome.

  • Hi there, i read your blog from time to time and i own a similar one and i was
    just wondering if you get a lot of spam remarks?
    If so how do you stop it, any plugin or anything you can suggest?
    I get so much lately it’s driving me mad so any help is very much appreciated.

  • Post writing is also a fun, if you be familiar with afterward you can write or else it
    is complicated to write.

  • Wonderful blog! I found it while surfing around on Yahoo
    News. Do you have any suggestions on how to get listed
    in Yahoo News? I’ve been trying for a while but I never seem to get there!

    Appreciate it

  • I think everything typed was actually very logical.

    But, what about this? what if you typed a catchier post title?
    I ain’t saying your content isn’t good, however what if you added something that
    makes people desire more? I mean Od redaktora – Jerzy
    Chmielewski (9/2014) – Czasopis is
    kinda plain. You might look at Yahoo’s front page and watch how they write post titles
    to grab people to click. You might add a related video or a picture or two to grab readers excited about what you’ve got to
    say. In my opinion, it would make your website a little bit more interesting.

  • I delight in, result in I discovered just what I was taking a look for.
    You have ended my four day long hunt! God Bless you man. Have a nice day.
    Bye

  • Excellent article. Keep writing such kind of information on your blog.
    Im really impressed by your site.
    Hi there, You’ve performed a fantastic job.
    I will definitely digg it and personally recommend to my friends.
    I am confident they will be benefited from this website.

  • Aw, this was a very nice post. Taking the time and actual effort to produce
    a very good article… but what can I say… I put things off a lot
    and never seem to get anything done.

  • Hey there! I know this is kind of off topic but I was
    wondering which blog platform are you using for this site?
    I’m getting sick and tired of WordPress because I’ve had issues with hackers and I’m looking at
    options for another platform. I would be fantastic if you could point me in the direction of
    a good platform.

  • Just want to say your article is as astounding. The clearness
    to your submit is just spectacular and i could think you are an expert in this subject.
    Well with your permission let me to take hold of your feed to stay updated with
    approaching post. Thanks a million and please keep up the enjoyable
    work.

  • I don’t even know how I finished up here, but
    I assumed this put up was once good. I don’t recognize who
    you might be however certainly you are going to a famous blogger should you aren’t already.
    Cheers!

  • Thank you for another informative web site. The place else may I am getting that kind of information written in such an ideal manner?
    I have a undertaking that I am just now working on, and I’ve been at the look out for such information.

  • You’ve made some really good points there. I checked on the internet to learn more about the issue and found most people will go along with your views on this site.

Comments are closed.