Успаміны з 1999 г.

2. Польшчa. У другой палове 1999 г. прэм’ер-міністрам быў Ежы Бузэк з Акцыі Выбарчай ,,Салідарнасць”. Пры ім у 1999 г. павялічылася беспрацоўе ў Польшчы з 10,4% у снежні 1998 г. да 13,1% у снежні 1999 г. і паменшылася інфляцыя з 11,6% у 1998 г. да 7,3% у канцы 1999 г. Сярэдні заробак да снежня 1999 г. узрос з 1239 зл. да 1707 злотых, пры курсе амерыканскага долара пры канцы снежня 1999 г. роўным 3,95 зл. за долар. Аднак натуральны прырост насельніцтва паменшыўся з 0,5 праміля ў 1998 г. да 0,0 праміля ў 1999 г. толькі дзяцей нарадзілася, колькі людзей памерла.

У 1999 годзе было невялікае далейшае аслабленне гаспадарчай дынамікі ў Польшчы. Згодна са статыстыкай, айчынная прадукцыя вырасла толькі на 4,1% у параўнанні да 1998 года, калі яна вырасла на 4,7 %. Ды ўзрост быў большы, чым у дзяржавах на ўсходзе і на поўдні Польшчы. Аднак прадукцыя праданая ў 1999 годзе вырасла на 4,3 %, а ў 1998 годзе толькі на 3,5 %. Цэны тавараў выраслі на 9,8 %, дзяржава не атрымала планаванага даходу. Налічваў ён толькі 125,8 мільярдаў зл. – 97,3 % планаванага даходу. 34% прадпрыемстваў мелі страты. Сярэдняя пенсія пенсіянераў налічвала 873 зл.

1 ліпеня Саюз Левых Дэмакратаў стаў палітычнай партыяй і старшынёй яго выбралі Лешка Мілера.

З 1 верасня прайшла ў Польшчы рэформа асветы, якая змяніла праз тры гады двухступенную сістэму асветы з 1968 г. на трохступенную. У сувязі з рэформай навука ў пачатковай школе зменшылася з 8-мі год да 6-ці год. Пасля трэба было тры гады вучыцца ў гімназіі, якую хоча сённяшні ўрад ПіС зліквідаваць. Пасля гімназіі вучні маглі далей вучыцца:

• Тры гады ў агульнаадукацыйным ліцэі,
• У 3-4-гадовых прафесійных тэхнікумах,
• У 2-3-гадовых асноўных прафесійных школах,
• А ад 2002 г. тры гады ў прафіляваных ліцэях.

Выпуснікі ліцэяў і тэхнікумаў маглі прыступаць да экзаменаў на атэстат сталасці, а выпускнікам аснаўных прафесійных школ трэба было яшчэ закончыць двухгадовы агульнаадукацыйны ліцэй, каб прыступіць да экзаменаў на атэстат сталасці.

10 верасня прынялі Крымінальны фінансавы кодэкс, які ўступіў у сілу 17 кастрычніка.

18 верасня ў Шчэціне паўстаў Многанацыянальны паўночна-ўсходні корпус.

28 верасня паўстаў Стабраўскі ландшафтны ларк.

7 кастрычніка быў ухвалены Закон аб польскай мове.

28 лістапада прэзідэнт Аляксандр Кваснеўскі налажыў вета на дзяржаўны закон, які абніжаў стаўкі падаткаў.

19 снежня прайшоў І з’езд партыі Саюза Левых Дэмакратаў. Лешак Мілер астаўся старшынёй партыі, а Анджэй Цэлінскі стаў яго намеснікам.

 

Беларусь

Як я пісаў ва ўспамінах з першай паловы 1999 года, фінансавы крызіс у Расіі моцна адбіўся на гаспадарцы Беларусі. ВУП упаў да 3,4% у 1999 годзе, а курс беларускага рубля за амерыканскі долар па афіцыйнаму курсу павысіўся 1 студзеня 1999 г. да 320 тысяч рублёў. А 31 снежня 1999 года 1 амерыканскі долар каштаваў ужо 1 мільён беларускіх рублёў. А былі яшчэ неафіцыйныя курсы валют, дзе амерыканскі долар каштаваў многа больш. Пачаўся абмен капюр на новыя капюры. У красавіку Нацбанк выпусціў капюру ў 1 мільён рублёў. Мінімальная зарплата вырасла да мільёнаў рублёў, дык усе беларусы сталі мільянерамі. Старыя купюры ў 100, 200, 500 рублёў сталі няважнымі, нават банк іх не прымаў. Па беларускай статыстыцы сярэдні заробак у Беларусі быў 34 871 899 рублёў у снежні 1999 г. і 1 студзеня 2000 г. прайшла дэнамінацыя беларускага рубля. 1000 на 1, аднялі тры нулі. І 31 студзеня 2000 г. сярэдні заробак налічваў 36 659 рублёў.

Як я ўжо пісаў раней, што год 1999 быў нешчаслівым для Беларусі, бо А. Лукашэнка, як упэўнена падае апазіцыя ў Беларусі, зліквідаваў пры дапамозе насланых ім бандытаў яго грозных сапернікаў на пасаду прэзідэнта Беларусі:

1. Віцэ-спікера Вярхоўнай рады 13 склікання, старшыню Цэнтральнай выбарчай камісіі Віктара Ганчара,
2. Бізнесмена і грамадскага дзеяча Анатолія Красоўскага.
3. Экс-кіраўніка МУС, які стаў апазіцыйным палі­тыкам, Юрыя Захаранку.
4. Аператара ГРТ Змітра Завадскага.

Аб лёсе іх нічога невядома, бо міліцыя і пракуратура А. Лукашэнкі не старалася іх знайсці нават нежывых. Не старалася і не стараецца высветліць іх лёсу. Улады на пытанне, дзе яны, толькі паціскаюць плячыма.

13 ліпеня дайшло да арышту рэктара Гомельскага медыцынскага інстытута Юрыя Бандажэўскага. Прафесара абвінавачвалі ў тым, што ўзяў хабар, а арыштавалі яго за ягоныя даследаванні на тэму ўздзеяння радыяцыі на арганізм чалавека, якія не былі згоднымі са сцвярджэннямі беларускіх улад, што няма небяспекі для людзей, якія жывуць на тэрыторыях забруджаных чарнобыльскай аварыяй. Баранілі Бандажэўскага ўлады розных дзяржаў, міжнародныя праваабаронныя і навуковыя арганізацыі.

22 ліпеня некалькі тысяч апазіцыянераў дэманстравала ў Мінску супраць наступнага тэрміну паўнамоцтваў на пасадзе прэзідэнта Аляксандра Лукашэнкі. Бо яго пяцігадовы тэрмін на пасадзе прэзідэнта пасля выбараў кончыўся. Не прызнавалі яны прадаўжэння яго паўнамоцтваў па сфальшаваным ім рэферэндуме 1999 года.

Усіх пратэстаў рабочых і насельніцтва і рэпрэсій улады А. Лукашэнка супраць іх якія прайшлі ў 1999 годзе на Беларусі не магу апісаць, бо заняло бы гэта больш чым 10 старонак месячніка. Таму падаю толькі самыя важныя.

У дзяржаве раней прайшоў першы перапіс насельніцтва, паводле якога у Беларусі жыве 10 млн. 43 тыс. людзей,130 нацыянальнасцяў, беларусамі лічыць сябе 81,2% насельніцтва, а рускімі толькі 24,1 %. Не вельмі многа, бо згодна са сфальшаваным А. Лукашэнкам рэферэндумам у 1995 г. быццам бы за рускай мовай галасавала 4 017 273 выбаршчыкаў або 83,3 %.

Дайшло да пагаднення А. Лукашэнкі з Газпромам і ў лістападзе пачаў працаваць газаправод ,,Ямал-Еўропа” і ў час гадавіны кастрычніцкай рэвалюцыі прэзідэнт
А. Лукашэнка і кіраўнік Газпрома Рэм Вярхіеў адкрылі беларускі адрэзак газаправода.

8 снежня прэзідэнт А. Лукашэнка і прэзідэнт Расіі Б. Ельцын падпісалі дагавор аб стварэнні Саюзнай дзяржавы Расіі і Беларусі.

 

Расія

21 ліпеня ў Інгушэціі выйшаў закон, згодна з якім там мужчына мог мець 4 жонкі.

26 ліпеня грузавы самалёт Іл-76ТД не мог падняцца ўгару, урэзаўся ў будынкі і загарэўся. Лётчыкаў выцягнулі жывымі з самалёта.

7 жніўня чачэнскія баявікі Шаміля Басаева і Хатаба ўвайшлі ў Дагестан і ў Батліхскім раёне захапілі некалькі вёсак. Баі між імі і расійскім войскам цягнуліся да 23 жніўня. Баевікоў выгналі ў Чачню.

9 жніўня Прэзідэнт Расіі Барыс Ельцын аб’явіў аб адстаўцы ўрада Сяргея Сцяпашына і назначыў выканаўцам абавязкаў прэм’ер-міністра ўрада Уладзіміра Пуціна. У сваёй прамове Б. Ельцын аб’явіў тады малавядомага У. Пуціна сваім пераемнікам.

9 жніўня Прэзідэнт Расіі падпісаў указ аб назначэнні выбараў дэпутатаў у Дзяржаўную Думу трэцяга склікання на 19 снежня.

10 жніўня пачалася выбарчая кампанія дэпутатаў у Дзяржаўную Думу.

16 жніўня Уладзімір Пуцін быў зацверджаны на пасаду прэм’ер-міністра Урада Расіі.

28 жніўня прызямліўся касмічны карабель Саюз ТМ-29 з касманаўтамі Віктарам Афанасьевым, Сяргеем Аўдзеевым і французскім касманаўтам Жан-Пьерам Аньерэ.

29 жніўня пачаўся з’езд выбарчага блока ,,Отечество – Вся Россия”.

29 жніўня пачалася аперацыя ліквідацыі вахабітскага фарпосту ў вёсках Карамахі і Чабанмахі ў Кадарскай зоне Дагестана.

31 жніўня ў Маскве ў гандлёвым цэнтры ,,Ахотнічы рад” пад Манежным пляцам наступіў выбух, ад якога згінуў адзін чалавек, а 40 асоб было параненых.

4 верасня выбух гузавік ГАЗ-52 у дагестанстанскім горадзе Буйнакс каля 6-павярховага будынку з жыхарамі. Згінулі 64 асобы, а 146 было параненых. У другім грузавіку ЗІЛ-130 міліцыя выкрыла бомбу і не дапусціла да выбуху.

5 верасня чачэнскія баевікі ўвайшлі з Чачні ў Дагестан і заатакавалі Навалакскі раён.

7 верасня Расійскае войска затрымала чачэнскіх баевікоў у Дагестане 5 км. перад Хасавюртам.

8 верасня наступіў выбух у падвале 9-павярховага будынку ў Маскве па вуліцы Гур’янава ў раёне Печатнікі. Згінула 100 асоб, а пацярпела 690 асоб.

13 верасня ранкам наступіў выбух у 8-павярховым доме з жыхарамі ў Маскве на Кашырскай шашы. Згінула 124 асобы, а 99 было параненых.

14 верасня расійскае войска выгнала чачэнскіх баевікоў з Дагестана.

16 верасня ў горадзе Волгадонску Растоўскай вобласці каля 9-павярховага дома з жыхарамі выбух грузавік ГАЗ-53 са снарадамі, які разбурыў частку дома і 37 іншых дамоў. Згінула 19 асоб, а 88 асоб пацярпела.

18 верасня расійскае войска заблакавала граніцу Чачні з боку Дагестана, Стаўропальскага краю, Паўночнай Асеціі і Інгушэціі.

22 верасня жыхары Разані заўважылі людзей, якія неслі цукравыя мяшкі ў падвал дома, выкрылі, што ў мяшках быў не цукар, а выбуховае рэчыва. Не дапусцілі да тэракту.

22 верасня расійская авіяцыя нанесла ўдар па аэрапорце ў Грозным.

23 верасня расійская авіяцыя пачала бамбіць сталіцу Чачні Грозны і наваколле.

30 верасня бронетанкавыя часткі расійскай арміі ўвайшлі з боку Стаўропальскага краю і Дагестана на тэрыторыю Наўрскага і Шалкоўскага раёна Чачні.

18 кастрычніка расійскае войска фарсіравала Церэк і заняла тэрыторыю Чачні.

21 кастрычніка ад расійскага ракетнага абстрэлу Грознага згінула 140 асоб, а некалькі соцень асоб было параненых.

11 лістапада палявыя камандзіры Чачні браты Ямадаевы і муфцій Чачні Ахмад Кадыраў аддалі без бою федэральнаму войску горад Гудэрмес, другі па велічыні ў Чачні.

7 снежня федэральнае войска заняло трэці па велічыні горад Чачні Аргун.

11 снежня ў Маскве адкрылі новую станцыю метро ,,Дуброўка”.

19 снежня прайшлі выбары ў Дзяржаўную Думу трэцяга склікання. У выбарах галасавала 66 840 603 выбаршчыкаў (61,85 %). У Думу выбралі кандыдатаў КПРФ (24.27 %) – 67 мандатаў, Міжрэгіянальнага руху, Адзінства (Мядзведзь) (23,32%) – 64 мандаты, Блок – Бацькаўшчына – Уся Расія (13,33 %) – 37 мандатаў, Саюз правых сіл (8,52%) – 24 мандаты, Блок Жырыноўскага (5,98 %) – 17 мандатаў, Яблыка (5,93%) – 16 мандатаў.

23 снежня наступіў выбух у будынку раённага суда ў Санкт-Пецербурзе, які параніў 3 асобы.

24 снежня федэральныя сілы пачалі штурм сталіцы Чачні – Грознага.

31 снежня першы прэзідэнт Расіі Барыс Ельцын а 12 гадзіне аб’явіў па тэлебачанні народу аб сваёй адстаўцы з пасады прэзідэнта і падпісаў адпаведны ўказ. Раней ён падпісаў закон аб выбарах прэзідэнта і аб федэральным бюджэце на 2000 год. Далейшае выкананне абавязкаў прэзідэнта перадаў Уладзіміру Пуціну. Тады Уладзімір Пуцін падпісаў указ аб гарантыях былому прэзідэнту Б. Ельцыну, які падаўся ў адстаўку.

 

Іншыя дзяржавы

5 ліпеня Куба падала на ЗША іск на суму 181 мільярдаў долараў за страты, якія яна панесла за час 40-гадовай эканамічнай блакады.

5 ліпеня ў паўднёвай Сербіі ў горадзе Лесковац 20 тысяч жыхароў пратэставала супраць прэзідэнта Слабодана Мілошавіча.

23 ліпеня наступіў у ЗША 93 старт (STS-93) па праграме Спейс Шатл і 26 палёт шатла Калумбія з касманаўтамі камандзірам Эйлен Колінз, Джэфрым Эшбім, французскім касманаўтам. Першы раз жанчына Эйлен Колінз была камадзірам шатла. Быў вынесены тады шатлам Калумбія на арбіту Зямлі касмічны тэлескоп Чэйндра.

23 ліпеня ва вёсцы Старо-Гранко ў Косаве косаўскія тэрарысты закатавалі 14 сербскіх фермераў.

23 ліпеня Мухамед VI стаў каралём Марока.

31 ліпеня разбіўся на паверхні Месяца штучны спадарожнік Месяца прадукцыі ЗША, Лунар Праспектар, падчас няўдалай спробы выкрыцця вады на Месяцы.

11 жніўня наступіла поўнае зацьменне сонца ў Францыі, Румыніі і Турцыі. У Польшчы было відаць частковае зацьменне сонца.

17 жніўня ад землятрусу ў паўночна-заходняй Турцыі згінула больш чым 17 тысяч асоб. 44 тысячы было параненых.

19 жніўня ў Бялградзе 150 тыс. дэманстрантаў патрабавала адстаўкі прэзідэнта Слабодана Мілошавіча.

22 жніўня на аэрадроме ў Ганконгу разбіўся падчас віхуры кітайскі самалёт МД-11. Згінулі 3 асобы, а 208 было параненых.

З0 жніўня ў реферэндуме ва Усходнім Тыморы большасць прагаласавала за незалежнасцю Тымора ад Інданезіі.

31 жніўня ў катастрофе Боінга 73 у Буэнас-Айрэсе згінула 65 асоб, а 37 было параненых.

7 верасня ад землятрусу ля Афінаў згінула 143 асобы, а больш чым 500 было параненых. 50 тысячам асоб землятрус разбурыў дамы.

9 верасня з ініцыятывы Муамара Кадафі, на спатканні кіраўнікоў афрыканскіх дзяржаў у Сірце (Лівія) была створана Арганізацыя афрыканскага адзінства (ААА), у якую ўключыліся 53 афрыканскія дзяржавы.

21 верасня ад землятрусу на Тайване пацярпела больш чым 2 тысячы ахвяр.

26 верасня ад выбуху склада піратэхнікі ў мексіканскім горадзе Селая згінула 56 асоб, а было параненых амаль 300 асоб.

30 верасня ад аварыі на ядзерным аб’екце Такаймура ў Японіі згінулі 2 асобы.

5 кастрычніка сутыкнуліся два цягнікі ў Лондане. У катастрофе згінула 31 асоба, а 523 асобы былі паранены.

12 кастрычніка згодна са статыстыкай ААН нарадзіўся шасцімільярдны грамадзянін Зямлі.

12 кастрычніка ў Пакістане генерал Первез Мушараф арыштаваў прэм’ер-міністра Наваза Шарыфа і распусціў парламент.

27 кастрычніка ад тэракта ў армянскім парламенце гіне 8 асоб і ў тым ліку прэм’ер-міністр Варган Саркісян.

30 кастрычніка пасля 24 гадавой акупацыі Інданезіяй Усходняга Тымора інданезійскае войска яго пакінула. Усходні Тымор стаў незалежнай дзяржавай.

31 кастрычніка самалёт Боінг-767 егіпецкай авіякампаніі ўпаў у Атлантычны акіян. Згінула 217 асоб.

2 лістапада недалёка Ялты ўпаў у пропасць пасажырскі аўтобус. Хоць упаў ён у 80-метровую пропасць, згінулі толькі 2 асобы, а 2 былі параненыя. 22 асобы мелі толькі лёгкія раны.

12 лістапада ў землятрусе ў Турцыі згінулі 894 асобы, а 4948 асоб было параненых.

14 лістапада ў другім туры выбараў ва Украіне прэзідэнтам другі раз быў выбраны Леанід Кучма.

19 лістапада Кітай выслаў у космас касмічны карабель Шэнзгоў 1 без людзей.

19 лістапада ў Швейцарыі пачаў працаваць найдаўжэйшы ў свеце вузкарэйкавы тунэль Верэіна ( 19 058 м.).

24 лістапада ў паўночна-ўсходнім Кітаі затануў паром, згінула больш чым 250 асоб.

26 лістапада ў Паўночным моры ў затануўшым нарвежскім пароме згінула 20 асоб.

3 снежня сеў на Марсе зонд Марс Поляр Ляндэр, які аднак страціў сувязь з Зямлёй.

17 снежня ААН прыняла дзень 12 жніўня Міжнародным днём моладзі.

18 снежня ў бомбавым тэракце ў Шры Ланцы, здзейсненым Тамільскімі тыграмі, у Каломбе прэзідэнт Шры Ланкі Чандрыка Кумаратунга быў лёгка паранены, аднак згінула там 26 іншых асоб.

20 снежня партугальская калонія Макау перайшла пад адміністрацыю Кітая.

22 снежня парламент Украіны выбраў Віктара Юшчэнку прэм’ер-міністрам урада.

22 снежня наступіла катастрофа Боінга-747 каля Лондана.

24 снежня 5 пакістанскіх тэрарыстаў захапілі індускі самалёт, які ляцеў з Катманду ў Дэлі з 193 асобамі.

25 снежня ў катастрофе самалёта Як-42 каля Валенсіі (Венесуэла) згінулі 22 асобы.

26 снежня віхар зваліў амаль 18 500 дрэў у парку ля Версальскага Палаца пад Парыжам у Францыі.

28 снежня Сапармурат Ніязаў быў аб’яўлены прэзідэнтам Туркменіі да канца свайго жыцця.

29 снежня прэзідэнт Туркменіі Сапармурат Ніязаў падпісаў закон аб ліквідацыі смяротнага пакарання ў Туркменіі.

31 снежня Панама прыняла ўправу над Панамскім Каналам.

31 снежня вызвалілі на афганскім аэрадроме ў Кандахары індыйскіх пасажыраў з захопленага ісламскімі пакістанскімі тэрарыстамі індыйскага самалёта 24 снежня, калі ў Індыі выпусцілі з турмы 3 семінарыстаў з Кашміра.

Дзмітры Шатыловіч
Працяг будзе