Wiosna narodowców

DSC_4184
Wyświęcenie cerkwi Świętych Męczenników Chełmskich i Podlaskich w Zbuczu gm. Czyże. Фота Давіда Гайкі (Радыё Рацыя)

Tegoroczna wiosna obfituje w wydarzenia wpisujące się w siedemdziesiątą rocznicę pacyfikacji białoruskich wsi przez oddział polskiego podziemia narodowego oraz zmierzające do dalszego dzielenia społeczeństwa na prawdziwych patriotów i resztę. Mamy do czynienia z nagłośnieniem sprawy „Burego”, o której dopiero w tym roku zaczęło się mówić szeroko w mediach ogólnopolskich. Wywołuje to zdecydowany opór środowisk narodowych, które bezpardonowo uderzają w białorusko-prawosławne środowisko.

16 kwietnia w Teatrze Dramatycznym w Białymstoku odbyła się długo oczekiwana premiera spektaklu na podstawie głośnej książki Marcina Kąckiego „Białystok. Biała siła, czarna pamięć”. Równolegle, w 82. rocznicę powstania Obozu Radykalno-Narodowego, jego członkowie zaprotestowali przeciw wystawieniu sztuki, godzącej – w ich ocenie – w interesy miasta i społeczeństwa, skądinąd zbieżnej z opinią dużej części radnych, którzy uznali się za reprezentantów narodowo-katolickich ideałów. Usiłowano zastosować cenzurę prewencyjną.

Marsz narodowców był spektaklem nienawiści, ksenofobii i agresji, a towarzyszył mu prawdziwy skandal. Tuż przed marszem rektor Politechniki Białostockiej, informując swoich zagranicznych studentów o imprezie narodowców, zasugerował, by pozostali w akademikach i nie narażali swego życia i zdrowia. W studenckim klubie miały się odbyć koncerty neonazistowskich zespołów. ONR jeszcze w zapowiedziach marszu uderzył w społeczność prawosławną, którą umieszczono w kontekście zdrajców, którzy kolaborowali z sowietami.  A jeszcze w lutym, podczas podobnego marszu w Hajnówce, przemawiać pod urzędem miasta miał ponoć prawosławny narodowiec.

Z okazji rocznicy założenia ONR w białostockiej archikatedrze odprawiono mszę, której przewodził ksiądz-narodowiec Jacek Międlar. Znany ze swoich szowinistycznych poglądów katolicki duchowny został zaraz potem suspendowany, gdyż – jak uznali przełożeni – nie da się pogodzić nacjonalizmu z chrześcijaństwem. Wizyta narodowców w archikatedrze ze sztandarami zdelegalizowanej przez Piłsudskiego organizacji wzbudziła w środowiskach umiarkowanych i lewicowych spore zaskoczenie. Proboszcz tłumaczył się potem swoją niewiedzą co do charakteru uroczystości. Część społeczeństwa była marszem zbulwersowana, miejscowe władze nie czuły jednak potrzeby reagowania na tego typu imprezy. Inne zdanie okazała się mieć białostocka prokuratura. Pod koniec kwietnia śledczy postanowili sprawdzić czy nie doszło do przestępstwa. Warto przypomnieć, że w grudniu ubiegłego roku działacze białostockiego ONR w wielu miejscach Bielska Podlaskiego i Hajnówki wywiesili transparenty, gloryfikujące „Burego”. Wtedy również wszczęto dochodzenie w sprawie możliwości nawoływania do nienawiści na tle narodowościowym i wyznaniowym.

Drodzy Państwo,

Jestem oburzona tym, że w ostatnim czasie środowiska polityczne i narodowe wykorzystują wizerunek i życiorys mojego dziadka dla własnych, partykularnych interesów i rozgrywek. Rtm. Witold Pilecki służył nie Polsce podzielonej, ale Polsce wolnej od uprzedzeń, podziałów i nienawiści. Witold nie dzielił ludzi ze względu na światopogląd i wyznanie, nikogo nie wykluczał. Był człowiekiem wielkiej wiary w Boga i człowieka.

Szczególny mój sprzeciw wywołały marsze w Toruniu i wczorajszy w Łodzi, zorganizowany przez ONR i Młodzież Wszechpolską w czasie trudnym dla naszej rodziny, w rocznicę zamordowania dziadka.
Proszę wszystkich Patriotów: zapoznajcie się z życiorysem i raportami Witolda. Patriotyzm i nacjonalizm to przeciwieństwa!… Patriota chce DOBRA dla kraju, nacjonalista chce kraju dla siebie…

Z poważaniem
Beata Pilecka-Różycka
Warszawa, 26 maja 2016

Tymczasem w teatrze, ochranianym przez kordon policji, odbyła się premiera spektaklu w reżyserii Piotra Ratajczaka, przyjęta owacją na stojąco. Dawno nie widziałem sztuki tak przejmującej, w której sceniczna rzeczywistość miesza się z rzeczywistością placów i ulic poza teatrem. Sztuka, podobnie jak książka, w dużej mierze traktuje o nierozliczonej pamięci i żydowskiej przeszłości Białegostoku. Mieszkańców miasta prezentuje jako ludzi, którzy za wszelką cenę nie chcą pamiętać i na tej niepamięci budują nową tożsamość miasta. Pojawił się też wątek Żołnierzy Wyklętych i ich kultu który uderza w białoruską i prawosławną mniejszość miasta i regionu. Temat okazał się inspirujący również dla studentów białostockiej Akademii Teatralnej, którzy – wystawiając swój spektakl dyplomowy „Pospolite żywoty martwych Polaków” – śmiało sięgali do miejsca, jakie idee narodowe zajęły w pop­kulturze.

Pod koniec kwietnia, mimo sprzeciwu wielu historyków oraz przedstawicieli mniejszości litewskiej i białoruskiej, z najwyższymi państwowymi honorami pochowano szczątki Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki” – odpowiedzialnego m.in. za spalenie wsi Potoka i Wiluki w maju 1945 roku. Słynnego dowódcę polskiego podziemia awansowano pośmiertnie do rangi pułkownika, a władze Białegostoku chcą uczynić go patronem dawnej ulicy Berlinga. Postać „Łupaszki” wydaje się być kluczowa dla narodowo-katolickiej narracji historycznej, wspomaganej przez obecne władze, jako uosobienie bezkompromisowości i „antysystemowości”, haseł, które pozwoliły Prawu i Sprawiedliwości na wygranie wyborów, a w przyszłości mają zapewnić im kolejne zwycięstwa. Bez medialnego za to nagłośnienia, już po raz drugi, spotkali się potomkowie spalonej przez oddział „Zygmunta” wsi Potoka. Była modlitwa, wspomnienia i pragnienie tego, by co roku tam przyjeżdżać.

W maju, w programie tegorocznego Podlaskiego Festiwalu Nauki i Sztuki, nieoczekiwanie pojawił się temat Romualda Rajsa „Burego”. W pomieszczeniach Uniwersytetu w Białymstoku w jednym z bloków tematycznych o kontrowersyjnym dowódcy i  zawłaszczaniu go przez różne grupy, rozmawiano do późnego wieczora. Poza dziennikarzami Radio Racja i redakcji mniejszości narodowych Radia Białystok zainteresowanych było niewielu. Pracownicy akademiccy zaprosili do dyskusji kierownika zakładu historii społecznej, prof. Edmunda Dmitrowa, był również performer Michał Stankiewicz ze swoją „Metodą ustawień narodowych” czy też Anna Moroz, której książkę na temat pacyfikacji wydaje białostocki IPN. Pod koniec dyskusji na sali pojawili się narodowcy, próbując dyskutować na temat rzeczywistych i rzekomych okoliczności śmierci białoruskich chłopów z rąk oddziału „Burego”. Większym zaskoczeniem był dla mnie brak szerokiej informacji na temat przedsięwzięcia. Okazało się, że o wydarzeniu nie wiedział inny profesor UwB, Eugeniusz Mironowicz, który tematem zajmuje się od lat. Szkoda, bo z naukowego i akademickiego punktu widzenia  badania nad Żołnierzami Wyklętymi we współczesnym kontekście mogłyby się stać wizytówką białostockiej uczelni.

To była bez wątpienia wiosna rocznic. Najlepszą promocję miały te o charakterze historyczno-patriotycznym. Wielką, bo 1050. rocznicę chrztu Polski obchodzono, zgodnie z narodową narracją, również na Podlasiu, które nie leżało wówczas w granicach państwa Piastów.

Spory o charakterze historycznym łatwo znajdują  teraz ujście w bieżącej rozgrywce politycznej. Tak było pod koniec maja, gdy obchodzono w Polsce 68. rocznicę śmierci rotmistrza Witolda Pileckiego, człowieka, który z własnej woli dostał się do KL Auschwitz, by tam budować ruch oporu, był również uczestnikiem Powstania Warszawskiego, a na którym wykonano po wojnie karę śmierci, wydaną w pokazowym stalinowskim procesie. To jedna z nielicznych postaci zaliczanych do grona Żołnierzy Wyklętych, której kult nie budzi wątpliwości. Pewnie dlatego, że Pilecki nie zajmował się wcielaniem w życie narodowo-katolickich idei. Pileckiego z Rajsem łączy kara śmierci, wydana przez władze ludowe. Takie zrównanie obu postaci nie spotkało się ze zrozumieniem w oczach Beaty Pileckiej-Różyckiej, wnuczki słynnego rotmistrza. W swym wpisie na Face­booku podkreśliła, iż nacjonalizm i patriotyzm są sobie przeciwstawne.

W ostatnią niedzielę maja w Zbuczu poświęcono cerkiew Męczenników Chełmskich i Podlaskich. Z parafii w pobliskich Czyżach pochodziło dziesięciu furmanów, którzy zginęli 31 stycznia 1946 roku w lesie pod Puchałami Starymi. Chociaż nie doczekaliśmy się ich formalnej kanonizacji, już dzisiaj niektórzy wpisują nazwiska ofiar „Burego” do grona  męczenników za wiarę. Wydarzenie odbyło się bez medialnego nagłośnienia, w cieniu wiosny narodowców, którzy maszerują dalej.

Tomasz Sulima

82 Comments

  • Great write-up, I am regular visitor of one¦s site, maintain up the nice operate, and It is going to be a regular visitor for a lengthy time.

  • EEkngC Very good article post.Really thank you! Really Cool.

  • magnificent points altogether, you simply gained a brand new reader. What would you recommend in regards to your post that you made some days ago? Any positive?

  • Hi, its nice paragraph concerning media print, we all be familiar with
    media is a impressive source of information.

  • I genuinely enjoy looking through on this web site, it holds superb blog posts. “I have a new philosophy. I’m only going to dread one day at a time.” by Charles M. Schulz.

  • My coder is trying to convince me to move to .net from PHP. I have always disliked the idea because of the expenses. But he’s tryiong none the less. I’ve been using Movable-type on several websites for about a year and am anxious about switching to another platform. I have heard great things about blogengine.net. Is there a way I can import all my wordpress content into it? Any help would be really appreciated!

  • Thank you for every other great post. The place else may anyone get that type of information in such an ideal approach of writing? I’ve a presentation next week, and I am at the look for such info.

  • I like what you guys are up too. Such clever work and reporting! Carry on the excellent works guys I¦ve incorporated you guys to my blogroll. I think it will improve the value of my website 🙂

  • Nice read, I just passed this onto a friend who was doing a little research on that. And he actually bought me lunch as I found it for him smile Thus let me rephrase that: Thanks for lunch!

  • I loved as much as you’ll receive carried out right here. The sketch is tasteful, your authored subject matter stylish. nonetheless, you command get got an nervousness over that you wish be delivering the following. unwell unquestionably come more formerly again as exactly the same nearly a lot often inside case you shield this hike.

  • Good V I should certainly pronounce, impressed with your website. I had no trouble navigating through all the tabs as well as related info ended up being truly easy to do to access. I recently found what I hoped for before you know it in the least. Quite unusual. Is likely to appreciate it for those who add forums or anything, web site theme . a tones way for your customer to communicate. Excellent task..

  • It’s actually a cool and helpful piece of info. I am glad that you shared this helpful information with us. Please keep us informed like this. Thanks for sharing.

  • Woah! I’m really enjoying the template/theme of this website. It’s simple, yet effective. A lot of times it’s very difficult to get that “perfect balance” between superb usability and appearance. I must say that you’ve done a very good job with this. Additionally, the blog loads extremely quick for me on Opera. Exceptional Blog!

  • An fascinating dialogue is price comment. I believe that it’s best to write more on this subject, it may not be a taboo topic however usually persons are not enough to speak on such topics. To the next. Cheers

  • Very good site you have here but I was curious if you knew of any forums that cover the same topics discussed in this article? I’d really like to be a part of group where I can get opinions from other experienced people that share the same interest. If you have any recommendations, please let me know. Bless you!

  • What i don’t realize is actually how you’re not really much more well-liked than you might be now. You’re so intelligent. You realize therefore significantly relating to this subject, produced me personally consider it from numerous varied angles. Its like men and women aren’t fascinated unless it’s one thing to do with Lady gaga! Your own stuffs excellent. Always maintain it up!

  • Just wish to say your article is as astonishing.
    The clarity in your post is simply cool and i could assume you are an expert
    on this subject. Fine with your permission allow me to grab your feed to keep updated with forthcoming post.

    Thanks a million and please keep up the rewarding
    work.

  • Have you ever thought about adding a little bit more than just your articles? I mean, what you say is important and everything. But think about if you added some great graphics or videos to give your posts more, “pop”! Your content is excellent but with images and video clips, this site could undeniably be one of the best in its field. Wonderful blog!

  • Excellent goods from you, man. I have bear in mind your stuff previous to and you’re simply extremely great. I really like what you’ve received right here, really like what you’re stating and the way in which during which you are saying it. You’re making it enjoyable and you still care for to keep it wise. I can not wait to learn far more from you. That is really a tremendous website.

  • Thanx for the effort, keep up the good work Great work, I am going to start a small Blog Engine course work using your site I hope you enjoy blogging with the popular BlogEngine.net.Thethoughts you express are really awesome. Hope you will right some more posts.

  • F*ckin’ amazing issues here. I am very satisfied to look your post. Thank you a lot and i’m taking a look forward to contact you. Will you kindly drop me a e-mail?

  • I love your blog.. very nice colors & theme. Did you make this website yourself or did you hire someone to do it for you? Plz reply as I’m looking to design my own blog and would like to find out where u got this from. kudos

  • Hello, you used to write magnificent, but the last several posts have been kinda boring?K I miss your great writings. Past few posts are just a little bit out of track! come on!

  • Good write-up, I am regular visitor of one’s blog, maintain up the nice operate, and It’s going to be a regular visitor for a long time.

  • Wow that was strange. I just wrote an extremely long comment but after I clicked submit my comment didn’t appear. Grrrr… well I’m not writing all that over again. Anyways, just wanted to say superb blog!

  • My brother recommended I might like this web site. He was entirely right. This post truly made my day. You can not imagine simply how much time I had spent for this information! Thanks!

  • Hey I know this is off topic but I was wondering if you knew of
    any widgets I could add to my blog that automatically tweet my newest twitter updates.
    I’ve been looking for a plug-in like this for quite some time and was hoping
    maybe you would have some experience with something like this.
    Please let me know if you run into anything.

    I truly enjoy reading your blog and I look forward to your
    new updates.

  • Thank you for sharing excellent informations. Your website is so cool. I’m impressed by the details that you have on this blog. It reveals how nicely you perceive this subject. Bookmarked this website page, will come back for extra articles. You, my pal, ROCK! I found just the information I already searched everywhere and just could not come across. What a great website.

  • I?¦ve been exploring for a little for any high quality articles or weblog posts on this sort of space . Exploring in Yahoo I eventually stumbled upon this web site. Reading this info So i am glad to express that I have a very excellent uncanny feeling I discovered just what I needed. I so much for sure will make certain to don?¦t forget this site and provides it a look regularly.

  • Thank you, I have just been searching for information about this topic for ages and yours is the greatest I’ve discovered till now. But, what about the conclusion? Are you sure about the source?

  • Unquestionably believe that which you stated.
    Your favorite justification appeared to be on the internet the easiest thing to be aware of.
    I say to you, I certainly get annoyed while people think about worries that they plainly do not know about.
    You managed to hit the nail upon the top and defined out the whole thing without having side effect , people can take a signal.

    Will probably be back to get more. Thanks

  • hey there and thank you for your info – I’ve certainly picked up anything new
    from right here. I did however expertise some technical points using this site,
    since I experienced to reload the website a lot of times previous to I could get it to load correctly.

    I had been wondering if your web host is OK?
    Not that I am complaining, but slow loading instances times
    will often affect your placement in google and can damage your high quality score if
    ads and marketing with Adwords. Well I’m adding this RSS to my email
    and can look out for a lot more of your respective intriguing content.
    Make sure you update this again very soon.

  • You could definitely see your expertise within the work you write.
    The sector hopes for more passionate writers like you who
    are not afraid to say how they believe. At all times
    go after your heart.

  • Today, I went to the beachfront with my children. I found a sea shell and gave it to my 4 year old daughter and said “You can hear the ocean if you put this to your ear.” She placed the shell to her ear and screamed. There was a hermit crab inside and it pinched her ear. She never wants to go back! LoL I know this is entirely off topic but I had to tell someone!

  • I will immediately grasp your rss feed as I can not find your e-mail subscription link or newsletter service. Do you have any? Please let me recognise in order that I may subscribe. Thanks.

  • hi!,I really like your writing so so much! percentage we be in contact extra approximately your article on AOL?
    I need an expert on this house to resolve my problem.
    May be that is you! Looking forward to peer you.

  • Wow, amazing blog layout! How long have you been blogging for?
    you make blogging look easy. The overall look of your website is excellent, let alone
    the content!

  • You really make it seem really easy together with your presentation but I in finding this topic to
    be actually something that I believe I would never understand.
    It sort of feels too complex and very broad for me. I am having a look forward to your subsequent submit, I will attempt to get
    the grasp of it!

  • Thanks for the good writeup. It in truth was a amusement account it.
    Look complicated to more delivered agreeable from you!
    However, how can we keep up a correspondence?

  • This is a topic that’s near to my heart… Thank you!

    Exactly where are your contact details though?

  • Thanks , I’ve recently been searching for info
    approximately this subject for ages and yours is the best I’ve discovered so far.

    However, what in regards to the conclusion? Are you sure about
    the supply?

  • Greetings from Los angeles! I’m bored to tears at work so I decided to check
    out your blog on my iphone during lunch break. I
    enjoy the information you provide here and can’t wait
    to take a look when I get home. I’m surprised at how quick your blog loaded on my
    cell phone .. I’m not even using WIFI, just 3G .. Anyways, good blog!

  • Awesome site you have here but I was wanting to know if you
    knew of any user discussion forums that cover the same topics discussed in this article?
    I’d really love to be a part of online community where I can get
    comments from other experienced people that share the
    same interest. If you have any recommendations,
    please let me know. Appreciate it!

  • Fantastic website you have here but I was wondering if you knew of any community forums that cover the same topics discussed here? I’d really love to be a part of online community where I can get advice from other knowledgeable people that share the same interest. If you have any suggestions, please let me know. Kudos!

  • Hi there! This post couldn’t be written any better! Reading through this post reminds me of my previous room mate! He always kept talking about this. I will forward this article to him. Pretty sure he will have a good read. Thank you for sharing!

  • Hi! I just wanted to ask if you ever have any issues with hackers? My last blog (wordpress) was hacked and I ended up losing a few months of hard work due to no backup. Do you have any solutions to prevent hackers?

  • Great post. I was checking continuously this blog and I am impressed! Very helpful info specially the last part 🙂 I care for such information much. I was seeking this particular info for a very long time. Thank you and best of luck.

  • I’m not sure exactly why but this website is loading extremely slow
    for me. Is anyone else having this issue or is it a issue
    on my end? I’ll check back later on and see if the problem still exists.

  • It’s appropriate time to make some plans for the future and it’s time
    to be happy. I’ve read this post and if I could I want to
    suggest you few interesting things or advice.
    Perhaps you could write next articles referring to this article.
    I want to read even more things about it!

  • You actually make it seem so easy with your presentation but I find this matter to be really something which I think I
    would never understand. It seems too complicated and extremely
    broad for me. I am looking forward for your next post, I
    will try to get the hang of it!

  • I am really loving the theme/design of your site. Do you ever run into any web browser compatibility
    issues? A small number of my blog audience have complained about my site
    not working correctly in Explorer but looks great in Chrome.
    Do you have any advice to help fix this issue?

Comments are closed.