Co dzisiaj robimy w późnojesienne długie wieczory? Być może niektórzy z nas czytają książki, oglądają telewizję, chodzą do kina bądź spotykają się z przyjaciółmi. Trudno jednak uogólniać, bowiem każdy z nas robi to, co uważa za stosowne.
Jakże inaczej żyło pokolenie naszych dziadków i babć, szczególnie tych, którzy mieszkali na wsi. Ich działania i obowiązki były uporządkowane i jasno określone w ramach społeczności, w której urodzili się i wychowali. Życie ich toczyło się stałym, utartym torem, wpisane w cykl zmieniających się pór roku a z nimi – kalendarza agrarnego.
Pod koniec listopada pola były już puste, a bydło zagnane do obór. Przychodził czas definitywnego zakończenia wszelkich prac polowych. Odpoczynek dla ziemi nie oznaczał jednak odpoczynku dla gospodarzy. Na dawnej wsi nie funkcjonowało pojęcie „czasu wolnego”. Praca, rozrywka i odpoczynek splatały się w jedną nić, stanowiącą istotę życia. Dawne gospodynie nie wyobrażały sobie, że można siedzieć i nic nie robić. Zawsze należało robić „coś”, bo tego wymagało surowe życie na wsi. Podczas pracy dostarczano sobie rozrywki – śpiewano, żartowano, opowiadano historie, a odpoczywano wykonując lżejsze prace jak np. wyszywanie czy naprawa sprzętów gospodarskich.
Czas nadejścia zimy zapowiadał przeniesienie czynności gospodarskich z pola w obręb własnej zagrody i domu. Na mężczyzn czekało zwiezione do stodoły zboże, które musiało zostać wymłócone. Kobiety spoglądały na stertę przygotowanego lnu i wełny, które należało utkać na materiał, by uszyć ubrania, pościel i ręczniki.
Obyczaje przedchrześcijańskie, których podstawą były zmieniające się pory roku i cykle wegetacyjne roślin w dużej części zostały wchłonięte i zaadaptowane do nowej, chrześcijańskiej religii, a rytm świąt pogańskich zastąpił kościelny kalendarz świąt. Szczególnie uroczyście świętowano dni przesileń słonecznych. Jednym z takich dni był 24 grudnia – dzień, w którym „rodziło się światło”, a każdy kolejny stawał się dłuższy od poprzedniego. Boże Narodzenie idealnie wpisało się w tę tradycję. Zanim jednak nadeszło, poprzedzał je czas przełomu jesienno-zimowego, czas uwiądu przyrody, zaniku i zamierania.
W kościołach chrześcijańskich rozpoczynał się czas przygotowania do świąt Bożego Narodzenia, czyli adwent. Trwający cztery tygodnie post miał przygotowywać duchowo do święta narodzenia Chrystusa i rozpoczęcia nowego, lepszego roku, miał być czasem oczyszczenia, rozpamiętywania, zadumy i uporządkowania duchowego życia.
Na południowo-zachodnim, katolickim, Podlasiu okres adwentu rozpoczynało trąbienie na ligawach – długich drewnianych trąbach pasterskich, których donośmy dźwięk rozchodził się daleko po okolicy. Zwyczaj ten nazywano „ogłaszaniem adwentu” lub „odtrąbianiem adwentu”. Aby dźwięk ligawy był donośniejszy, stawano z instrumentem przy studni, która stanowiła rezonator wzmacniający siłę instrumentu. Trąbienie na ligawach to był znak dla całej wsi, że oto rozpoczyna się adwent, pora kończyć tańce i żarty, instrumenty muzyczne pochować do skrzyń i zacząć przygotowywać się do świąt poprzez post, modlitwę i uczestnictwo w nabożeństwach.
Czas adwentu był tam tradycyjnie czasem spotykania się sąsiadek, które wspólnie darły pierze, przebierały groch i fasolę, ale pracą zajmującą zdecydowanie najwięcej przedświątecznego czasu było przędzenie, kobiety nierzadko siedziały przy kołowrotkach od rana do wieczora. Stanisław Nienałtowski, autor książki „Wsi spokojna…”, poświęconej codziennemu życiu mieszkańców wsi Białe koło Ciechanowca, tak opisuje klimat tamtych dni:
„Przędzenie należało urozmaicać, bo groziła przy nim nuda. Dziewczyny znajdowały na nią radę, idąc z kółkiem do sąsiadów. Czasem zbierało się w jednej chałupie dziesięć dziewczyn z kółkami. Schodziły się zaraz po śniadaniu i siedziały do wieczora (…). Zgromadzenie dzieliło się najpierw okolicznymi nowinami: ta wyszła za mąż i mieszkają oboje na pokomornym, ów poszedł na tamten świat. Potem obmawiano po kolei wszystkich kawalerów: ten ma krzywą łopatkę, owen jest szeplawy, a jeszcze inny pije na potęgę. Po jakimś czasie miały dziewczyny nowin i obmowy po uszy. Dawaj więc śpiewać. Nim prześpiewano wszystkie stare piosenki, mijało sporo czasu, godzina albo dwie (…). Zabijając ten sposób czas dziewczyny czekały upragnionego wieczora. Schodzili się wtedy chłopcy, a w izbie robiło się zaraz gwarno i wesoło. Chłopcy stroili żarty, a niejeden przysiadał się do którejś z dziewczyn i próbował ją zaczepiać”.
Podczas spotkań opowiadano niezwykłe historie, najczęściej o duchach, diabłach i zjawach, a także żartowano, niekiedy poprawiając sobie humor gorzałką. Czasami spotkania robiły się tak wesołe i głośne, że „zapominano” na chwilę o adwentowym nastroju. Po zakończeniu pracy, późnym wieczorem, a czasem aż około północy, chłopcy chętnie ofiarowywali upatrzonym pannom odprowadzenie do domu, by żaden duch czy upiór nie mógł ichprzestraszyć. Każdego dnia spotykano się w innym domu. Starano się zdążyć z uprzędzeniem lnu do Bożego Narodzenia. Po świętach w chacie pojawiały się krosna ściągane ze strychu i aż do Wielkanocy kobiety tkały płótno lub chodniki.
Podobnie długie wieczory do Bożego Narodzenia spędzano i na podlaskiej wsi białoruskiej. Tak czas ten – nazywany tu Pilipauka (od Postu Filipowego) – wspomina Maria Jakimiuk ze wsi Czyże k. Hajnówki: „Wtedy tkałam. Nawet jak wyszłam za mąż to wciąż zajmowałam się tkaniem na krosnach. Pomagała mi w tym teściowa, która mnie poprawiała i uczyła. Dwa razy tkałam chodniki, tkałam kapy, worki. Pamiętam, jak przygotowywano len, który rozkładano na całej podłodze – w dzień len był międlony, a wieczorami go czesano na szczotkach. Kobiety przędły len, wyszywały obrusy, makatki, nie można było tak siedzieć bez pracy, wieczory były długie i coś trzeba było robić. Ludzie wciąż się czymś zajmowali, nie próżnowali ani w dzień, ani wieczorami. Te wieczory nazywaliśmy „wieczorynkami”. Pamiętam, jak pewnego razu wieczorynka miała odbyć się u nas – moja mama przygotowywała dom, myła ławy. Przychodziło osiem, dziesięć kobiet i kołowrotki furczały głośno przez cały wieczór. Pracowałyśmy przy lampie naftowej, bo nie było elektryczności, ale schodziłyśmy się codziennie.
Młodzież w post kleiła gwiazdy, uczyła się kolęd, jednym słowem – przygotowywała się do kolędowania. Wszyscy kolędowali, śpiewano całymi rodzinami. Nie było takiego wieczoru, żebyśmy nie śpiewali kolęd. Czuło się u nas w rodzinie tą świąteczna atmosferę. Wykonywaliśmy również ozdoby na choinkę, bo w sklepach nie było przecież takich rzeczy do kupienia. Robiliśmy wielkiego ozdobnego pająka na sufit, a także ozdoby na ikony, najczęściej były to kwiaty z bibuły. Ponadto trzeba było bardzo dokładnie posprzątać dom na święta”.
Od tej pory minęło tylko pięćdziesiąt lat, a jak bardzo zmienił się świat wokół nas! Zmienił się nasz styl życia, ubrania i ozdoby choinkowe kupujemy najczęściej w sklepie, zostaliśmy uwolnieni od wielu żmudnych prac i obowiązków, a w ich miejsce pojawiły się inne. Nie zmieniło się tylko jedno – czas świąt Bożego Narodzenia wciąż pozostaje czasem niezwykłym, do którego przygotowujemy się i czekamy z niecierpliwością. Tęsknota za radosną, świąteczną atmosferą w naszych domach i wspólnym śpiewaniem kolęd okazała się ponadczasowa.
UeTX5R Thanks again for the blog post.Thanks Again. Want more.
Just desire to say your article is as astonishing. The clearness to your post is just nice and that i can assume you are an expert in this subject.
Well along with your permission allow me to clutch your RSS feed to keep updated with drawing close post.
Thanks one million and please keep up the rewarding work.
“Appreciate you sharing, great blog.Thanks Again. Keep writing.”
With havin so much content do you ever run into any problems of
plagorism or copyright violation? My site has a lot of exclusive content I’ve either authored myself or outsourced but it appears a lot of it is popping
it up all over the web without my permission. Do you know any methods to help
prevent content from being ripped off? I’d genuinely appreciate it.
Hi, I do believe this is an excellent site.
I stumbledupon it 😉 I’m going to return once again since
I bookmarked it. Money and freedom is the best way to change, may you be rich and
continue to guide others.
Heya i’m for the first time here. I found this board and I find It truly useful & it
helped me out a lot. I hope to give something back and help others like you aided me.
Thanks-a-mundo for the article.Really looking forward to read more. Will read on…
I’m not sure exactly why but this blog is loading very slow for me.
Is anyone else having this issue or is it a issue on my
end? I’ll check back later on and see if the problem still exists.
Im grateful for the article.Really looking forward to read more. Really Cool.
Report side effects from testosterone therapy to the FDA MedWatch program, using the information in the
Contactt FDA” box aat the bottom of the page.
Testosterone therapy is of little use to
an otherwise healthy guy, and hence a man who doers
nott desire testosterone but takes it anyhow is subject to
potential threat off treatment.
Clinhical status of the patient is the finest means to follow the
effectiveness of testosterone treatment because regular levels aren’t established.
Hi there! I just wanted to ask if you ever have any trouble with hackers?
My last blog (wordpress) was hacked and I
ended up losing months of hard work due to no backup. Do
you have any solutions to prevent hackers?
It’s great that you are getting ideas from this paragraph as well as from
our dialogue made at this place.
Testosterone is used for women with Turner’s syndrome, premature ovarian failure, HIV infection, or chronic corticosteroid use.
No matter if some one searches for his necessary thing,
so he/she wishes to be available that in detail, therefore that
thing is maintained over here.
magnificent publish, very informative. I’m wondering why the opposite specialists of this sector don’t notice this.
You should proceed your writing. I’m sure, you’ve a great readers’ base already!
Hey! I know this is somewhat off topic but I was wondering if you knew where I could find a captcha plugin for my comment
form? I’m using the same blog platform as yours and I’m having problems finding one?
Thanks a lot!
You’re so cool! I do not suppose I’ve read anything like
that before. So good to discover someone with genuine thoughts on this issue.
Really.. thanks for starting this up. This site
is one thing that is required on the web, someone with a bit of originality!
Great article! This is the kind of information that should be shared around
the net. Disgrace on the search engines for no longer positioning this put
up upper! Come on over and talk over with my website .
Thank you =)
Very neat article.Much thanks again. Really Cool.
When someone writes an post he/she retains the idea of a user in his/her
brain that how a user can be aware of it. So that’s why this paragraph is great.
Thanks!
This post offers clear idea in support of the new people of blogging, that in fact
how to do blogging.
Hi! Someone in my Facebook group shared this site with us so I came to look it
over. I’m definitely loving the information. I’m book-marking and will be tweeting this to my followers!
Great blog and great style and design.
Fantastic post however , I was wondering if you could write a litte more on this subject?
I’d be very thankful if you could elaborate a little bit further.
Many thanks!
Wow, superb blog format! How long have you ever been running a blog for?
you made blogging look easy. The overall look
of your website is fantastic, as well as the content!
Wonderful post! We will be linking to this great article on our site.
Keep up the good writing.
It is truly a nice and useful piece of information. I’m happy
that you simply shared this useful information with us.
Please keep us informed like this. Thanks for sharing.
Hi colleagues, its wonderful post on the topic of teachingand
entirely defined, keep it up all the time.
Hello to all, how is all, I think every one is getting more from this
site, and your views are nice designed for new users.
I am really pleased to read this weblog posts which carries lots of
helpful information, thanks for providing these kinds of information.
I visited many sites however the audio feature for audio songs present
at this website is actually marvelous.
It’s very simple to find out any matter on web as compared to textbooks, as I found
this paragraph at this website.
magnificent put up, very informative. I’m wondering why the other specialists of this sector do not realize this.
You should proceed your writing. I’m sure, you’ve a great readers’
base already!
Hey I know this is off topic but I was wondering if you knew of any widgets I could add to my blog that automatically tweet my
newest twitter updates. I’ve been looking for a plug-in like
this for quite some time and was hoping maybe you
would have some experience with something like this.
Please let me know if you run into anything. I truly enjoy
reading your blog and I look forward to your new updates.
Hi, always i used to check website posts here early in the break of day, since i like to learn more and more.
Very rapidly this web site will be famous amid all blogging and site-building visitors,
due to it’s nice articles or reviews
Hi, just wanted to mention, I liked this article.
It was practical. Keep on posting!
Thanks a lot for the blog.Much thanks again. Awesome.
Wow, this piece of writing is nice, my sister is analyzing such things,
thus I am going to tell her.
Its like you read my mind! You appear to know so much approximately this, like you
wrote the guide in it or something. I think that you just could do with some p.c.
to power the message house a little bit, however instead of that,
that is excellent blog. An excellent read. I will definitely be back.
Good day! I simply want to give you a big thumbs up for the excellent information you have got right here on this post.
I will be coming back to your web site for more soon.
Hi it’s me, I am also visiting this web page regularly, this web page is actually nice and the visitors are
genuinely sharing pleasant thoughts.
A fascinating discussion is definitely worth comment.
I do believe that you should publish more on this topic,
it might not be a taboo subject but typically folks don’t discuss such issues.
To the next! Best wishes!!
Hi everybody, here every person is sharing such know-how,
thus it’s good to read this weblog, and I used to visit this
webpage every day.
Great post. I was checking constantly this blog and I am impressed!
Very helpful information particularly the last part 🙂 I
care for such info a lot. I was looking for this certain info for a long time.
Thank you and good luck.
Good post! We are linking to this particularly great article on our website.
Keep up the good writing.
Excellent article. Keep posting such kind of information on your
page. Im really impressed by your site.
Hey there, You have performed an excellent job.
I will certainly digg it and for my part recommend to my friends.
I am confident they will be benefited from this site.
I am regular visitor, how are you everybody? This piece
of writing posted at this web site is genuinely pleasant.
whoah this weblog is excellent i like studying your articles.
Keep up the great work! You understand, a
lot of persons are searching round for this
information, you can help them greatly.
What’s up to every one, the contents present at this website are really amazing for people knowledge, well, keep up the
good work fellows.
Heya i’m for the first time here. I came across this board and I find It really useful & it helped me out a lot.
I hope to give something back and help others like you aided
me.
I want to to thank you for this great read!! I absolutely loved
every little bit of it. I have you book-marked to look at new stuff you post…
Attractive section of content. I just stumbled upon your web site and
in accession capital to assert that I acquire in fact enjoyed account your blog posts.
Anyway I’ll be subscribing to your augment and even I achievement you access consistently fast.
Link exchange is nothing else except it is just
placing the other person’s web site link on your page at proper place and other
person will also do similar for you.
Excellent website. Plenty of useful info here. I am sending it to
several friends ans additionally sharing in delicious.
And of course, thanks to your sweat!
Amazing! Its actually amazing post, I have got much clear idea about from
this paragraph.
Hello to every one, the contents existing at this site are truly remarkable
for people knowledge, well, keep up the nice work fellows.
I’m extremely impressed together with your writing
skills and also with the structure for your blog. Is that this a paid subject or did you modify
it your self? Anyway stay up the nice quality writing, it is
uncommon to see a nice blog like this one nowadays..
Howdy! This is kind of off topic but I need some advice from an established blog.
Is it tough to set up your own blog? I’m not very
techincal but I can figure things out pretty fast.
I’m thinking about creating my own but I’m not sure where
to start. Do you have any points or suggestions?
Thank you
I used to be able to find good information from your articles.
Its such as you learn my thoughts! You seem to know a lot about this, like you
wrote the guide in it or something. I believe that you just could do with some p.c.
to force the message house a bit, however other than that, this is great blog.
A great read. I’ll certainly be back.