+Александар Ельскі

Калісь пісалі…

Газэты прыносяць нам сумную вестку с таго боку ваеннаго фронту – з Міншчыны: там 27 жніўня памёр у сваім дварэ Замосьці праўдзівы патрыарх беларускаго руху – Александр Ельскі, пражыўшы 82 гады.

У яго асобі зыйшоў у магілу апошні прэдстаўнік таго кірунку, да катораго ў сваім часі прыналежаў Марцінкевіч, Топчэўскі, Дыбоўскі, а ешчэ раней – Рыпінскі, Чэчот і іншые. Усе яны – ідэолёгі „шляхоцкаго дэмократызму”, каторы, хоць і на свой асаблівы спосаб, прызнаваў сваю павіннасьць працаваць для беларускаго народу, апекавацца „меншымі братамі”, вясьці іх па дарозі цноты і боязьні Божай. У чысьленых выданьнях сваіх, друкаваных па беларуску прозай і вершам, Ельскі за апошніе неколькі дзесяткоў гадоў звертаўся да народу з гарачым прызывам пазбыцца благіх наклоннасьцей, асабліваж найгоршаго ворага нашаго – п’янства („Слово аб праклятай гарэлцы” і інш.). Паучаючы народ у сваіх беларускіх брошурках, ён не выходзіў с клясоваго становішча, і гэтым быў блізкі Марцінкевічу. Але ў сваей ідэолёгіі заўсёды стараўся апірацца на хрысьціянскай навуцы, і гэто давало яму магчымасьць крытычным вокам глядзець на свой уласны стан, каторы Ельскі пазнаў быў лішне добра і даволі цёмнымі фарбамі адмалеваў у сваей „Гісторыі шляхты”. Крытыкуючы, Ельскі рабіў гэта з болем сэрца, і асабліва балела яму душа, гледзячы на тое, як апалячэная шляхта адыходзіц усё далей і далей ад беларускаго селянства, як між ею і нашым народам вырастае што-раз вышэйшы мур, узмацовываецца змаганьне: шчыры хрысьціянін, ён жадаў брацкіх адносін між вёскай і дваром і верыў, што яны могуць запанаваць толькі на грунці збліжэньня шляхты да селянства, прамаўляючы да „меншых братоў” у іх роднай мове.

Ельскі шчыра кахаў родны край і лічыў, што павіннасьць жыхароў нашай зямліцы – працаваць дзеля лепшай долі гэтай апошняй. Ешчэ ў 80-ых і 90-ых гадах ён пісаў аб гэтым у стацьцях, друкаваных у пецярбурскай газэці „Край”.

Сьв. п. Александр Ельскі – гэта быў жывы мост, які злучаў нашу цяперашнюю працу і цяперашні рух с цэлай плеядай даўнейшых працаўнікоў на роднай ніве. Баючыся радыкалізму „маладых”, ён, аднак, разумеў іх і шчыра спагадаў ім, зыходзячыся з імі на ацэнцы сучаснай палітыкі дэнацыоналізованай краёвай інтэлігенціі. Стаўляючы перад усім праўду і справядлівасьць, ён ня мог згадзіцца с тым, што гэта інтэлігенція за крошкі навукі забірае ў нашаго народу яго нацыональную душу, забірае яго матчыну мову і гэтак абкрадывае з найдаражэйшых скарбоў. І, ня маючы магчымасьці прылучыць свае слабеючые сілы да работы „маладых”, ён у пастаяннай перапісцы з імі пасылаў ім свае увагі і рады, разважлівасьці і хрысьціянскаго мілаваньня нават сваіх ворагоў. Калі-ж для грамадкі беларускіх працаўнікоў у Вільні наступалі цяжкіе момэнты, ён сьпяшыў і з матэр’яльнай помаччу, давераючы ім свае зберажоные грошы.

У адным з пісем, пісаным колькі год таму назад, Ельскі выказваў шчыры жаль с прычыны таго, што расейскіе законы не даюць яму споўніць яго старую думку: усе свае грошы памясьціць такім спосабам, каб за іх пасьля яго сьмерці можна было наладзіць карысную для акалічных беларускіх вёсак установу – ратунковы камітэт, бальніцу, ці іншае. Ці ўдалося яму знайсьці на гэта спосаб, нет ведама…

Невядома так сама, ці ўцалеюць яго багатые зборы памятак мінуўшчыны Беларусі, каторые ён хаваў у сваім дварэ і спадзеваўся знайсьці для іх адпаведнае мейсцо у сталіцы Краю – Вільні.

Шчыры сын Зямлі Беларускай, ён ішоў заўсёды простай дарогай, выказываючы адкрыта свае пагляды, сваю любоў да народу беларускаго – і нават найгоршые ворагі беларускаго адраджэньня ня сьмелі кідаць каменьнямі на яго работу, а пасьля сьмерці успамянулі яго добрым словам, як заслужонаго грамадзяніна Краю.

С шчырым жалем дзелімся мы з нашымі чытачамі сумнай весткай аб гэтай новай утраці Беларускаго народу – ня першай у часі страшэннай сусьветнай вайны…

А. Н.

„Гоман”, № 66, 29.09.1916 г., с. 1-2

Каментарыі

  1. n5EQLU Thanks for sharing, this is a fantastic blog article.Really looking forward to read more. Really Cool.

  2. Woah! I’m really digging the template/theme of this site.
    It’s simple, yet effective. A lot of times it’s very difficult
    to get that “perfect balance” between usability and visual appeal.
    I must say you’ve done a excellent job with this. In addition, the blog loads very fast for me on Chrome.
    Outstanding Blog!

  3. Wow, amazing weblog structure! How lengthy have you been running a blog for?

    you made running a blog look easy. The full glance of your site is excellent, as smartly as
    the content material!

  4. Hi, There’s no doubt that your site may be having web browser compatibility issues.
    Whenever I look at your site in Safari, it looks fine but when opening in I.E., it’s got
    some overlapping issues. I merely wanted to give you a quick heads
    up! Apart from that, great website!

  5. Hello there! This is my 1st comment here so I just wanted to give a quick
    shout out and tell you I truly enjoy reading your articles.

    Can you recommend any other blogs/websites/forums that go over
    the same topics? Thanks!

  6. I’m really enjoying the design and layout of your site.

    It’s a very easy on the eyes which makes it much more enjoyable for me to come here and
    visit more often. Did you hire out a developer to create your theme?
    Exceptional work!

  7. Hey There. I found your blog using msn. This is a very well written article.
    I will be sure to bookmark it and come back to read more of your useful info.
    Thanks for the post. I will certainly comeback.

  8. I don’t even know the way I ended up right here, but I believed this put up used to be
    great. I do not understand who you’re but definitely you
    are going to a famous blogger when you aren’t already. Cheers!

  9. Someone necessarily assist to make significantly articles I might state.
    That is the first time I frequented your website page and so
    far? I amazed with the research you made to make this particular publish
    extraordinary. Excellent job!

  10. Please let me know if you’re looking for a writer for your blog.
    You have some really good posts and I think
    I would be a good asset. If you ever want to take
    some of the load off, I’d love to write some content for your blog in exchange for a
    link back to mine. Please shoot me an e-mail if interested.
    Many thanks!

  11. Howdy! I could have sworn I’ve visited your blog before but after browsing through
    some of the articles I realized it’s new to me. Nonetheless,
    I’m definitely happy I found it and I’ll be book-marking it and checking back regularly!

  12. Howdy just wanted to give you a quick heads up. The words in your content seem to be running off the screen in Firefox.
    I’m not sure if this is a formatting issue or something
    to do with browser compatibility but I thought I’d post to let you know.
    The style and design look great though! Hope you get the problem resolved soon. Cheers

  13. I love your blog.. very nice colors & theme.
    Did you design this website yourself or did you hire someone to do
    it for you? Plz reply as I’m looking to create my own blog
    and would like to find out where u got this from. appreciate it

  14. Have you ever considered about including a little bit more than just your articles?
    I mean, what you say is valuable and all. Nevertheless just imagine if you added some great photos
    or videos to give your posts more, “pop”! Your content is excellent but with images
    and video clips, this site could certainly be one of the very
    best in its field. Wonderful blog!

  15. Incredible! This blog looks just like my old one!
    It’s on a entirely different topic but it has pretty much the same layout and design. Superb choice
    of colors!

  16. Attractive section of content. I just stumbled upon your weblog and in accession capital to assert that I get
    in fact enjoyed account your blog posts.
    Any way I’ll be subscribing to your augment and even I achievement you access consistently fast.

  17. Do you have a spam issue on this site; I
    also am a blogger, and I was curious about your
    situation; we have created some nice procedures and we are
    looking to swap solutions with others, be sure to shoot me an e-mail
    if interested.

  18. I used to be suggested this web site by means of my cousin. I am now not positive whether this post is written by way of him as no
    one else understand such targeted about my problem.

    You’re wonderful! Thanks!