I reżyserom smutno, i aktorów żal – Agnieszka Goral (9/2014)

Od kilku lat w Lublinie organizowany jest festiwal niepodobny do żadnego innego. Festiwal, który na stałe wpisał się w kulturę miasta i który co roku łączy ludzi tak niepodobnych do siebie, że aż strach pomyśleć, co by było, gdyby musieli oni razem zamieszkać – może stworzyliby cudowną rodzinę (co jest wysoce wąpliwe), a może żyliby jak pies z kotem. Festiwal, który nigdy nie przyciągał tłumów. Festiwal dla wywrotowców i outsiderów.

Władze miasta przekonują nas, mieszkańców Koziego Grodu, że od wieków żyjemy na styku kultur. I to ma być nasz atut. Wielokulturowość rozumie się tu jako dowód europejskości, światowości, tolerancji. Jeżeli szanujemy inne narody i kultury, to znaczy, że przyjmiemy każdego obcego. A to ma świadczyć o naszym wyższym rozwoju cywilizacyjnym. O naszych uczuciach z górnej półki.
Czy w moim czterystutysięcznym mieście mieszkają mniejszości narodowe? Mówi się, że tak. W końcu mamy katedrę prawosławną, kościół ewangelicki, Centrum Kultury Islamu, Dom Misyjny Zgromadzenia Sióstr Misjonarek Najświętszej Marii Panny Królowej Afryki, nie mówiąc już o Jesziwa Chachmej. Na Starym Mieście zjesz i litewskiego cepelina, i karpia po żydowsku, ukraiński barszcz i pierogi ruskie. W każdym lubelskim spożywczaku kupisz wysmarowanego smażoną cebulą i kminkiem cebularza, którego (żydowską) proweniencję neguje przynajmniej połowa lubelskich kucharzy. Zobaczysz piękne bizantyńskie freski w kaplicy Świętej Trójcy i przejdziesz się po starym żydowkim kirkucie. Przy odbrobinie szczęścia może nawet zobaczysz prawdziwego Chińczyka / Murzyna / Araba.

okładka_dramat Ale najpierw opchasz się średniej jakości pizzą i opijesz lokalnym piwem marki Perła. Poczujesz zapach hamburgerów znanej sieci tzw. restauracji, w których nie zamówisz ani placków ziemniaczanych, ani bigosu, ani nawet rosołu. Miniesz mały bazarek z dżinsami antymarek i nieduży sklepik ze sprowadzanymi nie wiadomo skąd halkami z odzysku. Usłyszysz marny zachodni przebój, którym zachwyca się co drugi Europejczyk, a w centrum handlowym poczujesz zapach perfum taki sam, jak na całym świecie: zapach Europy. Bo globalizacja jest wszechobecna. A nasza wielokulturowość, której większość lublinian się albo wstydzi (za co ręczę głową), albo nie ma o niej pojęcia (bo ma swoje życiowe rachunki: za mieszkanie, za gaz, za telefon, za nieudane życie i nieślubne dzieci), jest ukryta jak kwiat paproci. Czasami wydaje mi się, żo o naszej wielokulturowści wiedzą tylko w naszym lubelskim Centrum Kultury. Bo na pewno nie na ulicy.
Wniosek jest prosty: nawet jeżeli naszej lubelskiej wielokulturowości nie widać na pierwszy rzut oka, to wcale nie znaczy, że jej nie ma. Wszak w mieście jest przynajmniej jedna grupa zawodowa, która wie o mniejszościach narodowych prawie wszystko. I nie są to animatorzy kultury, tylko… taksówkarze. W taksówce dowiesz się, kto w Lublinie robi dobre interesy, a kto przeklina to miejsce co sił, kto mieszka tu z wyboru, a kto z przymusu, bo wybrał tańszą drogę do celu. I kto uważa, że Lublin jest wielokulturowy. Taksówkarze jak nikt inny upierają się, że w Lublinie obcokrajowca spotkasz na każdym kroku. Zwłaszcza studentów medycyny z Chin, którzy pod koniec tygodnia regularnie zamawiają podwózkę do najbliższego hipermarketu W drodze powrotnej taszczą swoje sosy sojowe i szczelnie zapakowany drób, płacąc taksówkarzowi marne 9 złotych z powodu mizernej odległości i ulotnej chwilowości kursu. Jeżeli w Lublinie żyje jakaś powszechnie widoczna i nader aktywna mniej szość, to są nią właśnie Chińczycy. I to Chińczycy hipermarketowi.
Tak czy siak, czy jesteśmy wielokulturowi czy nie, mamy festiwal, który od kilku lat łączy miejscowe odmienności. I dlatego nazywa się niezmiennie tak samo: Wielokulturowy Lublin. Modelowy uczestnik festiwalu (który oczywiście nie istnieje i nigdy nie istniał) zapewne wziął udział w lekcji suahili i języka arabskiego, krótkim kursie tańca ormiańskiego i czeczeńskiego, wykładzie nauczyciela buddyzmu Diamentowej Drogi, nauce medytacji i panowania nad emocjami, pomalował swoje giętkie ciało w stylu indyjskim naturalną henną, a potem upił się bułgarskim winem i zaległ w zacisznej sali kinowej na projekcji filmu Do widzenia, jak się macie. A ja jestem niemodelowa. Ja na festiwalu szukałam Białorusi.
I znalazłam. Pierwszym punktem kilkudniowego programu było spotkanie poświęcone białoruskiej dramaturgii i teatrowi, prowadzone przez dr hab. Beatę Siwek (KUL), niestrudzoną badaczkę i tłumaczkę białoruskiego dramatu. Spotkanie, połączone z prezentacją wydanej w ubiegłym roku książki Labirynt. Antologia współczesnego dramatu białoruskiego, zgromadziło sporą widownię. Widownię, którą z widzenia znam od lat. Tu, w Lublinie, na spotkaniach poświęconych białoruskiej kulturze spotykają się od zawsze te same, znane twarze. Zresztą tak samo jest z kulturą ukraińską i pewnie każdą inną: na prezentacje książek i spotkania autorskie przychodzą ci sami zainteresowani, którzy po kilku latach rozpoznają się na ulicy i nawet grzecznie witają, jakby byli dobrymi znajomymi. Więc tu było tak samo. I to jest właściwie miłe, bo idąc na białoruskie spotkanie wiesz, że spotkasz te same osoby, które – wydaje się – zestarzały się bardziej niż ty. I które tak jak ty cieszą się na to spotkanie.
Lubię te lubelskie i białoruskie zarazem spotkania, bo są do cna wyzute z polityki. Tu nie mówi się o liderach opozycji, nowych zarządzeniach prezydenta, o centralnych regulacjach cen paliw i sprawach wizowych. Tu nikt nie boi się wojny. Tu wszyscy kochają (białoruską) kulturę, jaka by ona nie była. I kochają o niej mówić. Wydobywać na światło dzienne nowe tytuły, nieznane nazwiska, nietuzinkowe ośrodki kulturalne. Pytać.

Od prawej: Natalia Rusiecka (tłumaczka języka białoruskiego), Beata Siwek (KUL), Siarhiej Kawalou (białoruski dramaturg i literaturoznawca)

Z zadawniem pytań znane sobie grono czasami ma problem. Bo po co kolejny raz pytać o ocenę twórczości Sidaruka albo Makajonka, po co znowu drążyć fakt niskich nakładów na kulturę, jak podejść do wiecznie żywych (i przeklętych) stereotypów o białoruskim zacofaniu w kulturze i nie tylko. W takich sytucjach z pomocą przychodzą przypadkowi słuchacze, którzy na białoruskie spotkanie trafiają zwykle przez pomyłkę, idąc na warsztaty malowania torsu w afrykańskie esy-floresy albo na lekcję medytacji dla sfrustrowanych i zawiedzionych. W zadawaniu pytań na takich zawsze można liczyć. Są ogniwem niezbędnym i pożądanym, bo ich – jak to mówią – zapytania są najtrudniejsze na świecie i pozostawiają w tyle wąpliwości nawet najbardziej uznanych profesorów.
Pierwsze pytanie z widowni brzmiało: Czy na Białorusi są teatry? I cisza. Jako lublinianin, który nigdy nie był na Białorusi, pytam, czy na Białorusi są teatry. I odpowiedź: Są i jeżeli występują ze swoim repertuarem poza granicami Białorusi, to właśnie w Lublinie. Chyba nasza lubelska teatralna publiczność nie jest wyjątkiem: jeżeli chcemy oglądać na scenie sztuki teatralne ze Wschodu, to tylko Dostojewskiego. To nic, że na Zbrodni i karze w wykonaniu lubelskiego Teatru im. J. Osterwy zasypiasz. Dostojewski to Dostojewki. Albo Czechow. Ale jakiś białoruski dramaturg? Współczesny? Jeżeli żyjący, to jeszcze gorzej. Żaden teatr nie wystawi jego sztuki. To byłoby finansowe samobójstwo.
Drugie pytanie z widowni: Dlaczego białoruscy dramatopisarze nie reklamują się? Przecież reklama jest w naszym świecie podstawą, także w świecie teatralnym, który sprzedaje produkt w postaci spektaklu. I odpowiedź całkiem nieprosta: Jeżeli narzędziem reklamy jest internet, to białoruscy pisarze je wykorzystują. Ale czy internauta szuka w sieci białoruskiego dramatu, to już inna sprawa. Bo kto szuka? Może jakiś filolog-slawista, który ma nadzieję, że nie przeczyta o prześladowaniach opozycjonistów na przedmieściach Mińska, może jakaś białoruska aktorka, zaciekawiona sukcesami swoich kolegów-dramaturgów, a może jakiś tłumacz, liczący na to, że przetłumaczy coś, czego nie przekładał nikt… A czy białoruski dramat zaciekawi polskiego widza? Takiego zwykłego człowieka, który raz do roku chodzi do teatru, bo dostał bilety w swoim związku zawodowym? Widza, który każdego ranka goli się, ubiera i wychodzi do banku, gdzie spędza resztę swojego (kulturalnego) życia? Na pewno nie. A dlaczego? Bo taki widz-everymen myśli, że Białoruś to skansen. A jeżeli kraj jest zacofany, to białoruska sztuka tym bardziej.
Trzecie pytanie (i chyba najłatwiejsze, ale zadane przez profesjonalistę) brzmiało: Czy polskie teatry sięgną po białoruski repertuar? Pytanie o prognozę. I odpowiedź oczywista: ci, którym zależy na popularyzacji białoruskiej kultury, dokładają wszelkich starań, żeby tak właśnie było. Właśnie u nas, w wielokulturowym (?) Lublinie, powstała antologia białoruskiego dramatu pt. Labirynt, pod redakcją Beaty Siwek. Ten zbiór dra49
matów został wydany przez Radzyńskie Stowarzyszenie Inicjatyw Lokalnych w Radzyniu Podlaskim – organizację non-profit, wspierającą pożyteczne inicjatywy lokalne. Do antologii weszło osiem białoruskich dramatów w przekładach na język polski. Kluczem doboru tekstów była, jak czytamy we wstępie, chęć przełamania stereotypowego myślenia o współczesnym dramacie bialoruskim – ograniczania go do gatunku dramatu historycznego bądź też lekkiej, o farsowym bądź melodramatycznym rodowodzie, komedii. Bo to jest antologia na poważnie. I dramaty kończą się smutno, jak samo życie. Czytelnikowi jest smutno, a widzowi w teatrze tym bardziej. I reżyserowi jest smutno, i pewnie aktorom też.
Więc o czym jest ta białoruska (i białoruskojęzyczna) dramaturgia współczesna? O to nie zapytał nikt. A może przedstawiona widowni prezentacja wyczerpała temat? Tak czy owak wszyscy zamarli, gdy na zakończenie spotkania znany białoruski dramaturg Siarhiej Kawalou odczytał po białorusku fragment swojej (ulubionej?) sztuki Siostry Psychei. Dźwięczny niczym dziecięca wyliczanka język rozbrzniał w Sali Czarnej Centrum Kultury jak zbiór zaklęć – niezbity dowód tego, że teatry na Białorusi jednak istnieją. Po takiej prezentacji każdy potencjalny miłośnik białoruskiego dramatu mógł pomyśleć tylko jedno: jeżeli na świecie żyje chociaż jeden białoruski dramaturg (nieważne, czy mieszka w Mińsku, Lublinie, czy na Kamczatce), który w dodatku pisze po białorusku, to jednak coś jest na rzeczy…

 
Spotkanie poświęcone białoruskiej dramaturgii współczesnej połączone z prezentacją antologii dramatu Labirynt odbyło się 23 maja br. w Centrum Kultury w Lublinie w ramach festiwalu Lublin Wielokulturowy.

58 Comments

  • I definitely wanted to write a simple comment so as to appreciate you for all of the unique hints you are showing on this website. My rather long internet lookup has finally been paid with awesome strategies to exchange with my family. I ‘d suppose that most of us website visitors actually are very much lucky to live in a wonderful community with so many wonderful professionals with very beneficial guidelines. I feel truly privileged to have seen your website page and look forward to tons of more pleasurable minutes reading here. Thank you once more for all the details.

  • muNdjq wonderful issues altogether, you simply gained a new reader. What would you recommend about your publish that you made some days in the past? Any sure?

  • A Coxx hazard regression analysis, which adjusxted for 17 baseline variables,
    was performed to establish any association between testfosterone supplementation and three -year
    results of death, non-fatal heart attack and stroke.

  • A fascinating discussion is worth comment. I do think that
    you need to write more about this topic, it may not be a taboo subject but typically people don’t talk about
    these topics. To the next! Many thanks!!

  • I’m amazed, I must say. Seldom do I come across a blog that’s both equally educative and amusing, and let me tell you,
    you have hit the nail on the head. The issue is something not enough
    people are speaking intelligently about. Now i’m very happy
    that I stumbled across this in my search for something regarding this.

  • Does your site have a contact page? I’m having trouble locating it but, I’d like to shoot you
    an email. I’ve got some suggestions for your blog you might be interested in hearing.
    Either way, great blog and I look forward to seeing it grow over time.

  • However, if a competitive and licensed physician is for the right
    purpose, under the appropriate state and administers the treatment, it can sure deliver
    great benefits.

  • This is a really good tip particularly to those new to the blogosphere.
    Brief but very precise info… Appreciate your sharing this one.

    A must read article!

  • hello!,I really like your writing so a lot! percentage we keep in touch
    extra approximately your post on AOL? I need a specialist on this space to solve my
    problem. May be that is you! Looking forward to peer you.

  • Write more, thats all I have to say. Literally, it seems as though you relied on the video to make your point.
    You definitely know what youre talking about, why throw away your intelligence on just posting videos to your site when you could be giving us something informative to
    read?

  • Does your site have a contact page? I’m having trouble locating it
    but, I’d like to shoot you an email. I’ve got some suggestions for
    your blog you might be interested in hearing. Either way, great
    website and I look forward to seeing it expand over time.

  • If some one wants expert view on the topic of blogging and site-building then i recommend him/her to pay a
    quick visit this weblog, Keep up the good work.

  • Unquestionably believe that which you said.
    Your favorite justification seemed to be on the internet the
    simplest thing to be aware of. I say to you, I certainly get
    irked while people consider worries that they just do not know about.
    You managed to hit the nail upon the top as well as defined
    out the whole thing without having side-effects ,
    people could take a signal. Will likely be back to get more.
    Thanks

  • After looking at a number of the articles on your web page, I honestly like your technique of writing a blog.
    I book marked it to my bookmark site list
    and will be checking back soon. Please visit my web site as
    well and tell me what you think.

  • My partner and I stumbled over here from a different web address and thought I should check things out.
    I like what I see so now i am following you. Look forward
    to looking at your web page repeatedly.

  • It’s really a nice and helpful piece of information. I’m glad that you
    simply shared this useful info with us. Please keep us informed like this.
    Thank you for sharing.

  • Hello to every one, it’s genuinely a fastidious for me to go to see this website, it consists of helpful Information.

  • Everything is very open with a really clear clarification of the challenges.
    It was really informative. Your site is very useful.
    Many thanks for sharing!

  • If you desire to grow your knowledge simply keep visiting this web
    page and be updated with the hottest news update posted
    here.

  • Hi there I am so grateful I found your website, I really found you by error, while I was looking on Yahoo for something
    else, Anyways I am here now and would just like to
    say cheers for a marvelous post and a all round interesting blog (I also love the theme/design), I don’t have time to go
    through it all at the minute but I have book-marked it and also included your RSS feeds, so when I have time I will be
    back to read a lot more, Please do keep up the great work.

  • What’s up, I would like to subscribe for this website to take most up-to-date updates, thus where can i do it please assist.

  • I don’t even understand how I ended up right here, however I assumed this publish
    was once great. I don’t realize who you are however definitely you’re going to
    a famous blogger if you happen to are not already.
    Cheers!

  • Hi this is kind of of off topic but I was wanting to know if blogs use WYSIWYG editors or if you have to
    manually code with HTML. I’m starting a blog soon but have no coding expertise so I wanted to get
    advice from someone with experience. Any help would be enormously appreciated!

  • You ought to take part in a contest for one of
    the greatest blogs on the web. I am going to highly recommend this web site!

  • My coder iѕ trying to persuade me to move tο .net from PHP.

    Ӏ have always dislikeɗ the ideа because of the expenses.
    But he’s tryiong none thе leѕs. I’ve Ƅeen using WordPreѕs on a variety of websiteѕ for about a yᥱar and am worried about switcɦing to another platform.
    I havе heard very good things about blogengine.net.
    Is there a way I can tгansfeг all my wordpress content into it?
    Ꭺny kind of help wouⅼd be gгeatly apprecіated!

  • It’s very trouble-free to find out any matter on web as compared
    to textbooks, as I found this post at this web page.

  • Hi there! This blog post could not be written much better!
    Looking at this post reminds me of my previous roommate!
    He continually kept preaching about this. I am going to forward
    this article to him. Pretty sure he’ll have a very good read.
    Thank you for sharing!

  • Nice blog here! Also your site loads up very fast! What host are you using?
    Can I get your affiliate link to your host? I wish my
    site loaded up as quickly as yours lol

  • Hi just wanted to give you a brief heads up and let you know a few
    of the pictures aren’t loading correctly. I’m not sure why but I think its a linking issue.
    I’ve tried it in two different internet browsers and both show the same outcome.

  • It’s truly very difficult in this full of activity life to listen news on Television, therefore I just use internet for that reason, and get the newest information.

  • Hey I know this is off topic but I was wondering if you knew of any widgets I could add to my blog that automatically tweet my newest twitter updates.
    I’ve been looking for a plug-in like this for quite
    some time and was hoping maybe you would have some experience with something like this.
    Please let me know if you run into anything. I truly enjoy reading your blog and I
    look forward to your new updates.

  • Have you ever considered publishing an e-book or guest authoring on other websites?

    I have a blog based upon on the same ideas you discuss and would really like to have you share some stories/information. I know my readers would enjoy your work.
    If you’re even remotely interested, feel free to send me an e-mail.

  • Wonderful blog! I found it while browsing on Yahoo News. Do you have any tips on how to get listed in Yahoo News?

    I’ve been trying for a while but I never seem to get there!
    Many thanks

  • I think this is among the most significant info for me. And i am
    glad reading your article. But want to remark on some general things,
    The website style is perfect, the articles is really
    excellent : D. Good job, cheers

  • Great blog! Do you have any hints for aspiring writers?
    I’m hoping to start my own blog soon but I’m a little
    lost on everything. Would you propose starting with
    a free platform like WordPress or go for a paid option? There are
    so many choices out there that I’m totally confused .. Any recommendations?
    Appreciate it!

  • you are in reality a just right webmaster. The site loading speed is incredible.
    It kind of feels that you’re doing any distinctive trick. In addition,
    The contents are masterwork. you’ve done a fantastic process in this subject!

  • Excellent post. I was checking continuously this weblog and
    I’m impressed! Extremely useful info specially the closing section 🙂 I
    care for such info a lot. I was seeking this certain information for a long time.
    Thanks and good luck.

  • はじめまして!うちは少しクールな男です。ここのところ誰にも言えない悩みを継続してます。そうだからちょっと良くない状態です。その悩みというのは、男の悩みである包茎のことです。今から5年前でした。中3のときに修学旅行がありました。宿泊だからみんなで銭湯に入るときがありました。数十人で風呂に行ったんです。みんなでチェックし合いをしました。私だけが、包茎だったのです。20歳を超えてからでも、あの温泉ときに見られた恐怖はは今このときも思い出したくありません。ですがうちは包茎手術を受けることにしました。包茎手術ができるところはいっぱいあるようです。特に気になっているのは、ABCクリニックか小倉中央美容形成クリニックですね。まず、家から近いっていうのがいいですね。あとは、手術費用が安いことです。でもすぐに手術をやるのは不安ですから、相談をしてみようと思います。ABCクリニックでカウンセリングを受けてみようかなと思います。

  • hi!,I love your writing so much! share we keep up a correspondence more approximately your article
    on AOL? I need an expert on this house to
    resolve my problem. Maybe that’s you! Having a look ahead to look you.

  • Very good blog you have here but I was curious about if you knew of
    any user discussion forums that cover the same
    topics discussed in this article? I’d really
    like to be a part of community where I can get advice from other experienced people that share the same
    interest. If you have any recommendations, please let me know.
    Thanks a lot!

  • Thanks for finally writing about >I reżyserom smutno, i aktorów żal – Agnieszka Goral (9/2014) – Czasopis
    <Loved it!

  • hi!,I love your writing very much! proportion we be in contact more approximately
    your article on AOL? I require an expert in this house to solve my
    problem. Maybe that is you! Having a look forward
    to peer you.

  • When I initially commented I clicked the “Notify me when new comments are added” checkbox and now each time
    a comment is added I get three e-mails with the same comment.
    Is there any way you can remove me from that service?
    Cheers!

  • Hello, Neat post. There’s a problem along with your website in internet explorer, might
    check this? IE still is the marketplace
    leader and a large section of other people will pass over your excellent
    writing because of this problem.

  • Pretty nice post. I just stumbled upon your weblog and wished to say
    that I have really enjoyed surfing around your weblog posts.
    After all I’ll be subscribing to your rss feed and I’m
    hoping you write once more soon!

  • I’m impressed, I have to admit. Rarely do I come across a blog
    that’s both equally educative and engaging, and
    without a doubt, you have hit the nail on the head. The problem
    is something which not enough people are speaking intelligently about.
    Now i’m very happy I came across this in my hunt for something regarding this.

  • I got this website from my friend who shared with me on the topic
    of this web page and now this time I am visiting this
    web page and reading very informative articles at this
    place.

Comments are closed.