Minął miesiąc

W regionie. 30 grudnia polska Straż Graniczna nie wpuściła do Polski białoruskiej aktorki Swietłany Anikiej, stale współpracującej z białostockim Teatrem Dramatycznym, grającej m.in. główną rolę w „Sońce” na podstawie powieści Ignacego Karpowicza. Aktorka została cofnięta z przejścia granicznego w Kuźnicy, ponieważ nie miała wymaganych polskimi przepisami 500 zł w gotówce (potwierdziła to Straż Graniczna). Nie pomogła karta kredytowa, ani próba przekazania Swietłanie Anikiej gotówki przez innego białoruskiego aktora Alesia Malcanaua. Nic nie dały wyjaśnienia o współpracy z białostockim teatrem. Polscy funkcjonariusze zakazali aktorce jakichkolwiek kontaktów i kazali wsiąść do busa wracającego do Grodna. Postawą Straży Granicznej oburzona jest dyrektor teatru Agnieszka Korytkowska-Mazur.

 

Transparenty z napisami „Bury nasz bohater” i „Chwała Buremu”, upamiętniające rocznicę egzekucji najsłynniejszego na Podlasiu tzw. żołnierza wyklętego, którego oddział w 1946 r. zamordował prawie 80 osób – prawosławnych Białorusinów – rozwiesili działacze ONR (Odrodzenie Narodowe Polski) w Bielsku Podlaskim i Hajnówce. Miasta wybrano nieprzypadkowo – to w ich pobliżu znajdują się wsie, gdzie doszło do wspomnianych zbrodni. Przypomnijmy, że IPN, w ustaleniach końcowych śledztwa w sprawie rajdu „Burego”, ocenił, że działania Narodowego Zjednoczenia Wojskowego w okolicach Bielska Podlaskiego były de facto czystką etniczną, wymierzoną w prawosławnych Białorusinów i nie miały nic wspólnego z walką o niepodległą Polskę. Wręcz przeciwnie – nastawiając ludność przeciw podziemiu niepodległościowemu były na rękę ówczesnym komunistycznym władzom.

 

4 stycznia w zakładach karnych i aresztach w Białymstoku i Hajnówce odbyły się spotkania wigilijne w sumie dla kilkudziesięciu prawosławnych skazanych. Jak co roku ich inicjatorami byli więzienni kapelani. W Białymstoku paczki dla osadzonych ufundował Prawosławny Ośrodek Miłosierdzia „Eleos”.

 

6 stycznia, w wigilię Bożego Narodzenia, zmarł o. Grzegorz Sosna, wieloletni proboszcz prawosławnej parafii w Rybołach, publicysta i historyk, doktor nauk teologicznych. Pozostawił po sobie dorobek naukowy w postaci licznych książek i publikacji, głównie o historii prawosławia na Podlasiu, był prekursorem opracowywania bibliografii na ten temat. Przed laty współpracował z „Czasopisem”. Za swoją działalność został odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu odrodzenia Polski, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Orderem Marii Magdaleny II stopnia z ozdobami. Ojciec Grzegorz Sosna urodził się 30 kwietnia 1939 r. w Szerniach koło Orli. Święcenia kapłańskie przyjął w 1960 r. Pełnił posługę w parafii Kalników koło Przemyśla, następnie w parafii w Kodniu nad Bugiem, później w Siemiatyczach. Od 1987 r. był proboszczem parafii prawosławnej w Rybołach. Tam też 9 stycznia odbyły się cerkiewne uroczystości pogrzebowe, po czym pochowano ciało na nowym cmentarzu prawosławnym w Bielsku Podlaskim.

 

Globalizacja i sekularyzacja oraz gorszenie młodego pokolenia zjawiskami patologicznymi, a także niszczenie fundamentów zdrowego życia prawosławnej rodziny – to najważniejsze zawarte w tegorocznym orędziu bożonarodzeniowym niebezpieczeństwa współczesnego świata, przed którymi przestrzega sobór biskupów Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Posłanie to tradycyjnie było odczytane przez duchownych podczas nocnego nabożeństwa rozpoczynającego Święto Bożego Narodzenia. Poza słowami wyjaśniającymi znaczenie narodzin Jezusa dla chrześcijan i całego świata, w posłaniu można było usłyszeć również o tragedii bieżeństwa, którego setną rocznicę obchodziliśmy w 2015 r.

Ruszył subserwis muzyka.cerkiew.pl. Powstał on w ramach projektu „Muzyka cerkiewna – nieodkryte piękno”, który został zrealizowany dzięki środkom z budżetu Miasta Białegostoku oraz Stowarzyszenia OrthNet. Jak podają autorzy serwisu, muzyka.cerkiew.pl ma na celu poszerzanie wiedzy o muzyce cerkiewnej oraz ułatwienie dostępu do materiałów nutowych i multimedialnych.

 

7 stycznia w Muzeum Podlaskim w Białymstoku otwarto wystawę fotograficzną „Polesia czar. Fotografie Izaaka Serbova z wypraw etnograficznych z lat 1911-1912”, prezentującą prace wykonane podczas wypraw etnograficznych do zachodniej i wschodniej części Polesia oraz południowo-wschodniej części środkowej Białorusi. Pokazywane fotografie na co dzień przechowywane są w zbiorach Narodowego Muzeum Historycznego Republiki Białoruś. Izaak Abramowicz Sierbow, uznawany za pierwszego fotografa dokumentalistę Polesia, urodził się 25 maja 1871 r. w miejscowości Kulszycze w powiecie propojskim (obecnie obwód sławhorodzki powiatu mohylewskiego) w rodzinie białoruskiego małorolnego chłopa. W 1892 roku ukończył Seminarium Pedagogiczne w Połocku, w roku 1901 – Instytut Archeologiczny w Moskwie. Wykładał i kierował wydziałem etnografii na Białoruskim Uniwersytecie Państwowym, a od 1929 r. był sekretarzem naukowym wydziału etnografii w Katedrze Etnografii i Folkloru Instytutu Historii Akademii Nauk. Zmarł 21 stycznia 1943 r. w Tambowie. Wystawa czynna będzie do 28 lutego. Czyt. str. 24

 

10 stycznia w Klubie 18. Pułku Rozpoznawczego w Białymstoku Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne zorganizowało XVII Prezentacje Zespołów Kolędniczych „Гвязда і калядка” (fot. obok). Jak co roku impreza cieszyła się bardzo dużym zainteresowaniem wykonawców i publiczności. Na scenie wystąpiło kilkadziesiąt zespołów, łącznie kilkaset osób. Przegląd został zorganizowany przy wsparciu finansowym Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Kulturalnego Centrum Białorusi w Polsce.

 

10 i 14 stycznia w Operze i Filharmonii Podlaskiej w Białymstoku odbyły się doroczne koncerty prawosławnych kolęd i pastorałek. Wystąpiły na nich chóry parafialne i szkolne oraz zespoły wokalne z Polski i Białorusi. W tym roku odbyła się już 34. edycja przeglądu kolęd prawosławnych, organizowanego przez prawosławną diecezję białostocko-gdańską.

 

W dniach 11-12 stycznia odbyła się kolejna edycja Festiwalu Hajnowskie Spotkanie z Kolędą Prawosławną. Zaprezentowało się na nim 26 zespołów kolędniczych (w sumie około 470 artystów) z Hajnówki, powiatu hajnowskiego i Białegostoku. Śpiewały grupy przedszkolne, ze szkół podstawowych, parafii, domów kultury. Organizatorami Spotkań byli: Dekanalny Instytut Kultury Prawosławnej, Hajnowski Dom Kultury przy współpracy Stowarzyszenia Miłośnicy Muzyki Cerkiewnej i parafii Świętej Trójcy w Hajnówce. 16 stycznia odbył się koncert galowy, podczas którego zaprezentowały się nagrodzone i wyróżnione zespoły. Podobne koncerty odbyły się w wielu miejscowościach regionu.

 

Z 13 na 14 stycznia na balach w lokalach i prywatkach tradycyjnie świętowano nadejście nowego roku według kalendarza juljańskiego. Bawiono się oczywiście przy swojskiej muzyce białoruskiej, ukraińskiej i rosyjskiej. Takie piosenki rozbrzmiewały też w specjalnych wielogodzinnych koncertach życzeń w Radiu Racja i Polskim Radiu Białystok. Tej nocy, podobnie jak dwa tygodnie wcześniej na Sylwestra, nie obowiązywał też zakaz odpalania fajerwerków. Niestety niemal zapomnieniu uległy już dawne tradycyjne nazwy tej szczególnej nocy – Bahaty Wieczar, Hohotucha, Małanka, czy po prostu Nowy Hod. Funkcjonują za to całkiem mijające się z rzeczywistością określenia typu Prawosławny Sylwester…

 

„Przegląd Prawosławny” przyznał nagrody im. księcia Konstantego Ostrogskiego za 2015 rok. Laureatami zostali: Libańczyk Souheil Farah, matka Siergija Bujczyk z Białorusi, archimandryta dr hab. Warsonofiusz (Bazyli Doroszkiewicz), metropolita poczajowski z Ukrainy Włodzimierz oraz – działające w województwie podlaskim – Stowarzyszenie Rodzin Ofiar Pomordowanych przez Zbrojne Podziemie w 1946 roku. Nagrody im. księcia Ostrogskiego przyznawane są za zasługi w rozwoju myśli, kultury i duchowości prawosławia oraz działalność na rzecz jednoczenia chrześcijan i wręczane laureatom w maju, w czasie Hajnowskich Dni Muzyki Cerkiewnej w Hajnówce. Laureatów wybiera rokrocznie kapituła skupiona przy redakcji miesięcznika „Przegląd Prawosławny”.

 

22 stycznia na Uniwersytecie w Białymstoku odbyła się dyskusja pod hasłem „Zrozumieć Białystok. Debata na marginesie książki Marcina Kąckiego „Biała siła, czarna pamięć”. W swojej wydanej jesienią książce Kącki sportretował Podlasie i jego stolicę, opisując m.in. środowiska podlaskich narodowców, wypieranie z historii regionu elementów żydowskich, udawaną, fasadową wielokulturowość, patriotyzm postrzegany z jednego, narodowo-polskiego, punktu widzenia, nawiązujący do zbrojnego powojennego podziemia, uosabianego m.in. przez „Burego”, który pacyfikował białoruskie wsie. Pomysłodawczyniami spotkania były Danuta Zawadzka, Katarzyna Nizołek i Katarzyna Sawicka z Fundacji UwB oraz Zespołu Badań Regionalnych.

 

26 stycznia w białostockim kinie Forum odbyła się premiera filmu „Siaroża” w reżyserii Jerzego Kaliny. Tytułowy bohater – Sergiusz Niczyporuk – mieszka we wsi Budy w Puszczy Białowieskiej. Jarosław Iwaniuk, dziennikarz Radia Białystok, pojechał zrobić o nim audycję dokumentalną – towarzyszyła mu ekipa filmowa Telewizji Biełsat. W ten sposób powstał 45-minutowy dokument.

 

32 książki zgłoszono w sumie do Nagrody Literackiej Prezydenta Miasta Białegostoku im. Wiesława Kazaneckiego. Spośród nich cztery otrzymały nominacje. Są to: „Simona. Opowieść o niezwyczajnym życiu Simony Kossak” Anny Kamińskiej, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2015, „Droga 816” Michała Książka, Fundacja Sąsiedzi, Białystok 2015, Jerzy Plutowicz za całokształt dotychczasowej twórczości, z uwzględnieniem książki „Jesień 2014”, Fundacja Sąsiedzi, Białystok 2015 oraz „Przeszłości” Janusza Taranienko, Stowarzyszenie Schola Humana, Białystok 2015. Laureata poznamy 4 marca.

 

W kraju. Bezpośrednio po Bożym Narodzeniu w wielu miastach Polski odbywały się koncerty kolęd, w których uczestniczyły miejscowe chóry oraz zespoły zapraszane z innych regionów. Od 9 do 15 stycznia można było posłuchać prawosławnych kolęd m.in. w Gorzowie Wielkopolskim, Warszawie, Sandomierzu i Lublinie.

 

15 stycznia w Sejmie odbyło się pierwsze czytanie obywatelskiego projektu nowelizacji ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. Zakłada on dopisanie do obecnej listy czterech mniejszości etnicznych – karaimskiej, łemkowskiej, romskiej i tatarskiej – piątej, śląskiej. Mający sejmową większość posłowie PiS zapowiedzieli, że projektu nie poprą, ale „szanując prawo każdego komitetu obywatelskiego do wyczerpania procedury sejmowej, kierują projekt do komisji mniejszości narodowych, komisji kultury i komisji spraw wewnętrznych”.

 

17 stycznia ulicami Warszawy przeszedł marsz w obronie Puszczy Białowieskiej. Jego organizatorzy – Partia Zielonych i stowarzyszenia ekologiczne – nie zgadzaja się na wycinkę niemal pół miliona drzew w najstarszym lesie Polski. Takiej redukcji chcą dokonać Lasy Państwowe ze względu na inwazję kornika drukarza, która ich zdaniem stanowi zagrożenie dla całego drzewostanu. Ekolodzy zapewniają, że natura sama da sobie radę.

 

W Republice Białoruś. Rok 2016 będzie w Białorusi „rokiem kultury”. Stosowny dekret w tej sprawie podpisał prezydent Aleksander Łukaszenka. Rządowi i władzom lokalnym polecono opracowanie planu przedsięwzięć, obejmujących wszystkie sfery działalności. Wymieniono m.in. kulturę produkcji i uprawy ziemi, kulturę stosunków rodzinnych. Szczególną uwagę polecono zwrócić na przedsięwzięcia w sferze sztuki, podkreślając że jest ona „jednym z głównych środków wpajania młodzieży patriotyzmu i szacunku dla Ojczyzny”.

 

31 grudnia Rada Ministrów przyjęła postanowienie o wprowadzenie systemu elektronicznej kolejki na 15 białoruskich przejściach granicznych do 2018 r. Elektroniczna kolejka ma działać na wszystkich sześciu przejściach granicznych z Polską, gdzie jest możliwy ruch samochodowy. Zarezerwowanie miejsca dla samochodu ciężarowego, autobusu czy traktora ma kosztować według obecnych cen 210 tys. białoruskich rubli (45 zł). Tyle samo wyniesie opłata dla innych pojazdów w dni świąteczne i poprzedzające święto. W zwykłe dni za pozostałe pojazdy trzeba będzie zapłacić 168 tys. (36 zł). Poza kolejką na przejściach, gdzie będzie obowiązywać elektroniczny system, mają być przepuszczane m.in. osoby przekraczające granicę w związku ze śmiercią lub ciężką chorobą bliskich krewnych, a także białoruskie delegacje rządowe i parlamentarne, dyplomaci państw obcych oraz autobusy rejsowe, karetki pogotowia czy wozy strażackie.

 

Od 1 stycznia weszło w życie rozporządzenie rektora Białoruskiego Uniwersytetu Państwowego w Mińsku, dotyczące wprowadzenia opłat za egzaminy. I tak, aby spróbować zdać za drugim razem egzamin u profesora, student zapłaci 53 tys. rubli (równowartość 11 zł), u docenta – 50 tys., a u wykładowcy bez stopnia naukowego – 47 tys. rubli. Nieco taniej wyceniono powtórne zaliczenia. Ustalono też cennik na powtórne obrony prac – drugie podejście do magisterium będzie kosztować ponad 3,7 mln rubli (ponad 780 zł). Plany wprowadzenia odpłatności wzbudziły protesty – 2 grudnia odbyła się pierwsza od 10 lat akcja uliczna, zorganizowana przez białoruskich studentów – uczestniczyło w niej około stu osób.

 

Białoruska organizacja społeczna „Perspektywa”, skupiająca drobnych przedsiębiorców, wystąpiła do prezydenta i Rady Ministrów z ostrą krytyką obowiązującego od 1 stycznia 2016 r. dekretu, dotyczącego certyfikacji towarów. Od tego dnia przedsiębiorcy są zobowiązani sprzedawać towary przemysłu lekkiego państw Unii Celnej tylko pod warunkiem posiadania dokumentacji potwierdzającej, że pochodzą z legalnego źródła i są bezpieczne dla konsumentów. Sprzedawcom, którzy nie mają certyfikatów, grożą zaś kary i konfiskaty. Według „Perspektywy” od początku roku wstrzymało przez to pracę 90 proc. punktów handlowych i targowisk w Białorusi oraz nastąpiło załamanie detalicznego rynku konsumenckiego. Wymóg certyfikacji miał początkowo obowiązywać od 1 stycznia 2013 r., ale w związku z niezadowoleniem przedsiębiorców jego wejście w życie odraczano.

 

Zgodnie z opublikowanym 7 stycznia postanowieniem Rady Ministrów opłaty za gaz i prąd zwiększono o wysokość podatku VAT, czyli o 20 proc. Zapowiedziano również podwyższenie wkrótce opłat za usługi komunalne do 80 proc. ich rzeczywistych kosztów – od 2017 r. odbiorcy usług komunalnych mają pokrywać już 100 proc. ich wartości. Działania białoruskich władz wymusza m.in. Międzynarodowy Fundusz Walutowy, który uzależnia od nich ewentualne udzielanie kolejnych kredytów.

 

11 stycznia Stowarzyszenie Dziennikarzy Białoruskich (BAŻ) zwróciło się z apelem do administracji prezydenta Aleksandra Łukaszenki w związku z falą prześladowań niezależnych dziennikarzy, którzy współpracują z zagranicznymi mediami. Chodzi m.in. o trójkę reporterów z obwodu homelskiego, wobec których wszczęto sprawy administracyjne w miejscowym sądzie. BAŻ zdecydowanie potępiło te praktyki, dodając iż szkodzą one ocieplającemu się wizerunkowi państwa i prezydenta.

 

13 stycznia sąd w Homlu skazał pochodzącą z tego miasta niezależną dziennikarkę Łarysę Szczyrakową na grzywnę w wysokości 6,6 mln rubli białoruskich (prawie 1000 zł) za przygotowanie materiału dla nadającej z Polski telewizji Biełsat. Zarzucono jej, że „nielegalnie przeprowadzała wywiady z mieszkańcami wioski Uryckaje”, po czym przygotowała materiał poświęcony problemom pewnego młodego człowieka, wyemitowany następnie w Biełsacie. Sędzia podkreślił, że zgodnie z białoruską ustawą o mediach, wywiady z obywatelami Białorusi mogą przeprowadzać tylko akredytowani dziennikarze.

 

Jak poinformowało 14 stycznia Radio Swaboda, lider opozycyjnego ruchu „Razem” Wiaczasłau Siuczyk został skazany na karę grzywny za udział w dwóch akcjach związanych z wyborami prezydenckimi w październiku 2015 r. Sąd uznał go winnym udziału w zorganizowanej bez zezwolenia władz akcji 10 października, kiedy to kilka tysięcy osób przeszło ulicami Mińska w marszu na rzecz wolnych wyborów, oraz w mniejszej akcji protestu przeciwko fałszowaniu ich wyników dzień później. Siuczyk ma zapłacić 6,3 mln rubli białoruskich, czyli równowartość 1,3 tys. zł.

 

10 tys. podpisów przeciw dekretowi prezydenta Białorusi Alaksandra Łukaszenki o zapobieganiu pasożytnictwu społecznemu przekazano 15 stycznia do administracji prezydenta. Były one zbierane przez trzy miesiące przez działaczy Białoruskiej Partii Socjaldemokratycznej (Hramada) w 16 miastach Białorusi. Według Hramady dekret uderza nie tylko w niezarejestrowanych bezrobotnych, ale przede wszystkim w gospodynie domowe, a także niezależnych pracowników. Przypomnijmy, że zgodnie z dekretem obywatele Białorusi oraz cudzoziemcy mieszkający w Białorusi na stałe, którzy od 1 stycznia 2015 r. nie uczestniczyli w finansowaniu wydatków państwowych lub uczestniczyli w nim mniej niż 183 dni kalendarzowe w roku, są zobowiązani do wniesienia opłaty wysokości 4,2 mln rubli białoruskich (868 zł). Osoby, które nie wniosą opłaty, będą karane grzywną oraz aresztem, a także obowiązkiem wykonania prac społecznych.

 

15 stycznia białoruski urząd statystyczny Biełstat podał dane na temat kondycji gospodarki w 2015 r. I tak, produkcja przemysłowa Białorusi spadła w ubiegłym roku o 6,6 proc., zaś produkcja rolna o 2,8 proc. Białoruś po raz pierwszy od długiego czasu weszła w 2015 r. w recesję. Spadek PKB w ciągu pierwszych 9 miesięcy zeszłego roku wyniósł 3,7 proc. Bank Światowy prognozuje, że w tym roku recesja w Białorusi się utrzyma i wyniesie 0,5 proc. W bardzo złej kondycji jest też białoruska waluta – w ciągu nieco ponad trzech miesięcy straciła jedną czwartą swojej wartości, a w ciągu ostatnich 13 miesięcy osłabła o 50 proc.

 

W dniach 20-21 stycznia w Mińsku odbyło się polsko-białoruskie forum rybactwa śródlądowego z udziałem przedstawicieli instytucji państwowych i środowisk naukowych oraz przedsiębiorców. Obie strony planują współpracę w tej dziedzinie. Strona polska liczy przede wszystkim na, jak to określono, „świetnie rozwiniętą gospodarkę stawową, tradycyjną, ale doprowadzoną do perfekcji, z maksymalnym wykorzystaniem pokarmu naturalnego, ze sterowaniem środowiska”. Strona białoruska chce natomiast skorzystać z pomocy Polski w powiększaniu możliwości rozwijania hodowli ryb. Obie strony liczą na rozpoczęcie wspólnych projektów w tej dziedzinie.

 

21 stycznia opozycyjna kampania „Mów Prawdę!” wystąpiła z apelem do władz Białorusi o rozpoczęcie reform, których celem będzie stworzenie równych warunków konkurencji dla wszystkich przedsiębiorstw. Według kampanii należy natychmiast zaprzestać wspierania nierentownych przedsiębiorstw i zwiększyć zasiłki dla bezrobotnych. Równolegle powinien wystartować program wspierania małych przedsiębiorstw poprzez dostępne kredyty. „Mów Prawdę!” postuluje również zmniejszenie wydatków na kadrę kierowniczą i struktury siłowe oraz aparat ideologiczny i sfinansowanie programów, które będą tworzyć nowe miejsca pracy.

 

24 stycznia weszła w życie ustawa o walce z korupcją. Przewiduje ona, że urzędnicy winni łapownictwa będą pozbawieni emerytur za wysługę lat. Pozostanie im tylko ta, która należy się z racji wieku. Ponadto będzie im konfiskowane mienie, którego wartość przewyższa ich legalne dochody o 25 proc. Skorumpowani urzędnicy nie będą mogli zajmować stanowisk kierowniczych oraz pracować w urzędach państwowych, jeżeli wcześniej popełnili ciężkie lub bardzo ciężkie przestępstwo na szkodę administracji publicznej. W najnowszym rankingu antykorupcyjnym, który ogłosiła organizacja Transparency International, Białoruś nadal zajmuje odległe, 119 miejsce na świecie.

 

Jak poinformował Państwowy Komitet Graniczny, ewentualne wprowadzenie małego ruchu granicznego na granicach z Polską i Litwą wymagałoby zainwestowania biliona rubli białoruskich (ok. 210 mln zł). Tak duża kwota wynika z potrzeby przebudowy infrastruktury przejść i dostosowania ich do nowej roli. Na podjęcie tego rodzaju działań potrzeba, zdaniem białoruskich władz, co najmniej dwóch lat. Białoruś liczy w tej kwestii na fundusze unijne w ramach programów współpracy transgranicznej na lata 2014-2020. Tego rodzaju opinie w sprawie małego ruchu granicznego mogą świadczyć o zmianie nastawienia białoruskich władz do problemu. Już bowiem w 2010 r. została zawarta umowa o małym ruchu granicznym między Polską i Białorusią. Do jej wejścia w życie potrzebna jest jednak wymiana not dyplomatycznych między dwoma krajami – czego do tej pory nie uczyniono.

 

Wszystkie polskie konsulaty w Białorusi wydały w zeszłym roku 402 tys. wiz – wynika z informacji opublikowanej na stronie internetowej Ambasady RP w Mińsku. To o 16 proc. więcej niż rok wcześniej. Wzrósł zarówno odsetek wiz biznesowych, jak i turystycznych. Największy wzrost liczy wydanych wiz – o ponad 23 proc., do 162 tys. – zanotowano w mińskim okręgu konsularnym (w dwóch pozostałych: brzeskim i grodzieńskim odpowiednio o 15 proc. i 8,3 proc.), przy czym odsetek wiz biznesowych wzrósł o ponad 70 proc., a turystycznych o prawie 8 proc.

 

Na świecie. 6 stycznia minister energetyki Litwy Rokas Masiulis w liście do swoich odpowiedników z Polski, Łotwy, Estonii i Finlandii zaapelował, by państwa te nie kupowały energii elektrycznej z siłowni atomowych budowanych w Białorusi i w obwodzie kaliningradzkim. Wskazał on, że należy ujednolicić zasady handlu prądem wytwarzanym w elektrowniach znajdujących się na pograniczu UE. Litwa już wcześniej niejednokrotnie wyrażała zaniepokojenie z powodu budowanych z naruszeniem norm międzynarodowych elektrowni atomowych w Białorusi i w obwodzie kaliningradzkim. Białoruska elektrownia atomowa w obwodzie grodzieńskim, położona w pobliżu miasta Ostrowiec, w odległości 23 km do litewskiej granicy i 40 km od Wilna, ma byś stopniowo uruchamiana w latach 2018-20. Natomiast w okolicach miejscowości Nieman w obwodzie kaliningradzkim ma powstać Bałtycka Elektrownia Atomowa.

Jak poinformowało w nocy z 14 na 15 stycznia biuro prasowe prezydenta Aleksandra Łukaszenki, Chiny wystrzeliły białoruskiego satelitę telekomunikacyjnego. Przywódcy obu państw wymienili się przy okazji kurtuazyjnymi gratulacjami z okazji tego wydarzenia. Satelita Biełintersat-1 ma przekazywać sygnał radiowy i telewizyjny oraz zapewniać dostęp do Internetu. Przewiduje się, że okres jego pracy potrwa 15 lat.

 

Analitycy amerykańskiej agencji prasowej Bloomberg zbadali, w których krajach mieszkańcy najbardziej rujnują swoje organizmy przy pomocy hazardu i używek. Podliczyli, ile wypija się na głowę mieszkańca alkoholu oraz ile wypala papierosów. Oszacowali też ilość zażywanej amfetaminy i marihuany oraz straty poniesione wskutek gier hazardowych w stosunku procentowym do produktu krajowego brutto. Na liście znalazło się 57 państw. Na czele niechlubnej listy znaleźli się… Czesi, za to najbardziej szanują swoje zdrowie obywatele Zambii. Białorusini wylądowali na 9. miejscu – w 2015 r. wypili najwięcej alkoholu na świecie. Na głowę statystycznego obywatela przypadło ok. 19 litrów, do tego 2200 papierosów. Z narkotykami Białorusini uważali nieco bardziej – uplasowali się w okolicach średniego poziomu europejskiego. Jeśli chodzi o sąsiadów Białorusi, to „lepsi” okazali się tylko Rosjanie, którzy zajęli 8. miejsce. Ukraińcy znaleźli się na 13., Łotysze – na 26., Polacy – na 29., a Litwini – na 34. O tym, że Białoruś jest światowym liderem pod względem spożycia alkoholu na głowę mieszkańca 2015 r., poinformowała już wcześniej Światowa Organizacja Zdrowia.

Такога святара больш не будзе
У Каляду, 6 студзеня б.г., на 77-ым годзе жыцця памёр пасля працяглай хваробы айцец Рыгор Сасна – настаяцель праваслаўнай парахвіі Кузьмы і Дзям’яна ў Рыбалах. Беласточчына страціла ветлівага душпастыра і перадусім выдатнага даследчыка гісторыі Праваслаўнай Царквы ў Польшчы, а што за тым ідзе таксама нас, тутэйшых беларусаў. Пакінуў па сабе каля 30-ці кніжак і сотні артыкулаў. У свой час друкаваўся таксама ў нашым штомесячніку. Дарэчы, з самога пачатку камплектаваў усе нумары Часопіса, выкарыстоўваючы шмат артукулаў у сваіх публікацыях. Наогул, за сваё жыццё накапіў вельмі вялікі і вартасны архіў – шмат унікальных даўніх фатаграфіяў нашых храмаў, у тым ліку ўжо неіснуючых, дакументаў і розных гістарычных звестак. У прыхадскім доме ў Рыбалах меў усё гэта ўпарадкаванае, у папках для паасобных парахвіяў. Спісваючы падзеі праваслаўных прыходаў удакументаваў і гісторыю нашых мясцовасцяў.

Айцец Рыгор Сасна заўсёды лічыў сябе свядомым беларусам. Таму сваю даследчую і навуковую працу ў галіне гісторыі Царквы праводзіў неад’емна з замацаваннем беларускай нацыянальнай тоеснасці на Беласточчыне. Разам з матушкай Антанінай стварыў яшчэ, па-суседску ў быўшай вясковай школе, этнаграфічны Музей Малой Бацькаўшчыны. Захоўваюцца ў ім экспанаты, сабраныя ў Рыбалах і навакольных вёсках – даўнія сельскія прылады і хатнія прадметы. Каб не а. Рыгор, яны проста прапалі б, так як прапала і прападае усё з колішняга абсталявання беларускіх сяліб на Беласточчыне.

Айцец Рыгор Сасна таму так клапаціўся пра гісторыю нашага Праваслаўя і беларускую тоеснасць, бо сам быў тутэйшы свядомы беларус. Нарадзіўся ў 1939 г. у Шарнях непадалёк Орлі. Душпастырскую працу пачаў у 1960 г. ажно на поўдні Польшчы, у Кальнікове каля Пярэмышля. Тады, як пабачыў, які лёс напаткаў тамашнія царквы і вернікаў – лэмкаў ды ўкраінцаў, вырашыў даследаваць гісторыю праваслаўя ў Польшчы, а перадусім на роднай Беласточчыне, каб замацаваць гэта ў гістарычнай памяці ды каб ніхто не запярэчыў і не сфальшаваў сапраўднага нашага мінулага. Асабліва клапаціўся пра гэта, калі вярнуўся на Падляшша. Спярша служыў у Кодні, потым у Сямятычах і апошнія 27 гадоў у Рыбалах. Безумоўна, настойлівасць а. Рыгора каб зберагчы гістарычную праўду пра праваслаўе на Беласточчыне, спрычынілася да таго, што няўдалымі аказаліся намаганні некаторых навукоўцаў (у тым ліку са званнем прафесараў) перайначыць гісторыю ў карысць каталіцызму і польскасці.

На развітанне з выдатным і незвычайным душпастырам 9 студзеня ў царкве ў Рыбалах сабралася шмат вернікаў, сяброў і паклоннікаў памерлага, перадусім з нашага беларускага асяроддзя. Пасля жалобнага набажэнства айцец Рыгор Сасна быў пахаваны на праваслаўных могілках у Бельску-Падляшскім. Яго сям’i блізкім перадаем словы шчырага спачування. Вечная Вам памяць, ойча Рыгор!
Юрка Хмялеўскі

70-я гадавіна жудасных падзеяў на Беласточчыне
З 29 студзеня па 2 лютага споўнілася 70 гадоў ад пацыфікацыі вёсак Вулька Выганоўская, Заляшаны, Шпакі, Зані і Канцавізна, а таксама забойства 30 вазакоў каля Пухалаў Старых. Злачынства на 79 мірных жыхарах здзейсніў аддзел польскага ўзброенага падполля пад камандаваннем Рамуальда Райса, псеўданім „Буры”. Адмысловыя паніхіды ў памяць ахвяраў прайшлі 29 студзеня ля крыжа ў Заляшанах, затым 31 студзеня ў манастыры святой Кацярыны ў гэтай мясцовасці. Таксама 31 студзеня такая маніхіда прайшла ў Пакроўскай царкве ў Бельску Падляшскім. Пасля набажэнства радныя горада склалі кветкі ля магілы-помніка на камунальных могілках.

70-ю гадавіну крывавых падзеяў адзначылі таксама Гарадская рада ў Бельску-Падляшскім ды Рада Гайнаўскага павета. У прынятай 26 студзеня на паседжанні Гарадской рады заяве бельскія радныя напісалі м.інш.:

„(…) W 70. rocznicę tamtych tragicznych wydarzeń Rada Miasta Bielsk Podlaski z zadumą pochyla się nad losem ofiar, oddając im hołd oraz pokładając nadzieję, że podobne tragedie nigdy więcej się nie powtórzą. Różnorodność kulturowa, etniczna i religijna Bielska Podlaskiego, Ziemi Bielskiej i całego regionu jest naszym wspólnym bogactwem i dziedzictwem, a wzajemne poszanowanie wspólną wartością. Będąc wierni tej postawie z całą stanowczością piętnujemy wszelkie działania – te z przeszłości, jak i mające miejsce współcześnie – godzące w harmonijne funkcjonowanie naszej społeczności”.
У заяве прынятай 28 студзеня Радай Гайнаўскага павету гаворыцца м.інш.:
„(…) Obecnie jesteśmy świadkami organizowanych przez środowiska nacjonalistyczne akcji, mających na celu przedstawienie – wbrew oczywistym historycznym faktom – oprawców jako bohaterów polskiego podziemia niepodległościowego. Podejmowanie takich akcji obraża pamięć niewinnych ofiar i nie przynosi chwały tym wszystkim „żołnierzom wyklętym”, którzy nie uciekali się do aktów ludobójstwa. Mówimy wprost: „Bury” to nie nasz bohater! Usprawiedliwianie czynów, których w tym przypadku nie da się usprawiedliwić, jest niczym innym jak pochwalaniem zbrodni. Rada Powiatu Hajnowskiego, protestując przeciwko próbom gloryfikacji zbrodniczych działań oddziału „Burego”, oddaje hołd ofiarom wydarzeń z przełomu stycznia i lutego 1946 roku”.
Абедзве заявы не былі прыняты аднагалосна. У Бельску супраць прагаласавала трох радных, а двух устрымаліся. У Гайнаўцы супраць быў адзін радны, двух устрымаліся.
Жудаснае злачынства „Бурага” шырока вядомае. На жаль, публічна амаль не згадваюцца такія злачынствы ў 1944-47 г.г. амаль у кожнай вёсцы ва ўсходняй Беласточчыне. Паводле некаторых падлікаў з рук груповак нібыта польскага падполлья згінула тады 4-6 тысяч мірных жыхароў – беларусаў, праваслаўных. Далейшыя звыш 10 тысяч пад прымусам і ад страху падаліся ў г.зв. рэпатрыяцыю ў савецкую Беларусь. Чаму пра пасляваенны генацыд іншых вёсак, апрача тых спаленых 70 гадоў таму „Бурым”, наогул не гаворыцца? Гэта несправядлівае.

Prawosławni to tylko 0,7 proc. obywateli Polski
Główny Urząd Statystyczny opublikował wyniki ubiegłorocznego badania tzw. spójności społecznej. Dotyczyły one m.in. przynależności wyznaniowej polskich obywateli. Wyniki badania potwierdziły liczbę prawosławnych w Polsce, którą wykazał ostatni spis powszechny, a hierchowie Cerkwi uznali za zaniżoną. Ubiegłoroczne badania ankietowe ponownie wykazały, że niemal wszyscy Polacy to katolicy. Przynależność do tego wyznania zadeklarowało aż 92,8 proc. osób. 3,1 proc. nie czuje się związanymi z żadnym wyznaniem, a wierni innych Kościołów i związków wyznaniowych stanowią ułamki procenta. Jako prawosławni zadeklarowało się jedynie 0,7 proc. osób. Uwzględniając granice błędu statystycznego odpowiada to liczbie 156 tys. prawosławnych, która wykazał ostatni spis powszechny. Głównym skupiskiem wiernych Cerkwi prawosławnej w Polsce jest Białostocczyzna, co sprawia, że w naszym województwie odsetek prawosławnych jest znaczący.