W regionie. 27 września w katedrze św. Mikołaja w Białymstoku, odbyła się chirotonia biskupia namiestnika supraskiego monasteru Andrzeja. Zgodnie z decyzją Świętego Soboru Biskupów z dnia 24 sierpnia 2017 r. powierzono mu funkcję biskupa supraskiego, wikariusza diecezji białostocko-gdańskiej. Uroczystej liturgii przewodniczył metropolita warszawski i całej Polski Sawa w asyście hierarchów polskiej Cerkwi i gości z zagranicy. Biskup supraski Andrzej (Borkowski) urodził się 6 października 1974 r. w Białymstoku. Ukończył Wyższe Prawosławne Seminarium Duchowne, teologię studiował w Warszawie i Atenach, gdzie obronił doktorat, a w tym roku na ChAT uzyskał stopień doktora habilitowanego. W 1993 r. wstąpił do monasteru Zwiastowania Najświętszej Bogarodzicy w Supraślu, od 2012 r. jest archimandrytą.
W dniach 27-28 września odbył się w Białymstoku IV Wschodni Kongres Gospodarczy. Jego hasło przewodnie brzmiało „Pomysł na Wschód”. W dwudniowej imprezie wzięło udział ponad 1500 przedsiębiorców, goście z Polski i zagranicy. Odbyły się 33 debaty tematyczne. Dyskusje dotyczyły przede wszystkim perspektyw rozwoju Polski wschodniej, w tym województwa podlaskiego. Wśród podejmowanych tematów znalazły się m.in. przyszłość branży rolno-spożywczej, problemy samorządu i dialogu społecznego, bezpieczeństwo energetyczne, kwestie związane z programem Mieszkanie Plus, start-upami w Polsce wschodniej, finansowaniem rozwoju firm prywatnych i rodzinnych, funduszami europejskimi i finansowaniem inwestycji. Dyskutowano też o kierunkach rozwoju systemu ochrony zdrowia w Polsce, przyszłości Via Carpatii, rynku pracy w Polsce wschodniej, roli kobiet w gospodarce makroregionu, turystyce i sporcie. W spotkaniu, oprócz przedsiębiorców z Polski, Litwy, Białorusi i Ukrainy, uczestniczyli goście ze wszystkich samorządów województw tzw. ściany wschodniej, a także przedstawiciele prezydenta RP i rządu oraz Komisji Europejskiej.
29 września samorządy województwa podlaskiego i obwodu grodzieńskiego podpisały porozumienie o stworzeniu wspólnie nowego szlaku turystycznego, który ma wieść wzdłuż Kanału Augustowskiego. Jego nazwa – „August Velo” – ma pochodzić od tego zabytku właśnie. Nowy szlak rowerowy będzie przedłużeniem Wschodniego Szlaku Rowerowego „Green Velo” – od miejscowości Mikaszówka do Grodna. Podczas spotkania grupy roboczej ds. rozwoju Kanału Augustowskiego podpisane zostało również kolejne porozumienie dotyczące wytyczenia nowego szlaku wodnego: Biebrza – Kanał Augustowski – Niemen, biegnącego przez Polskę, Białoruś i Litwę.
5 października w białostockim kinie Forum odbyła się premiera nowego filmu Jerzego Kaliny „Bieżeńcy 1915-1922”. Ten fabularyzowany dokument opowiada historię jednego z największych exodusów dwudziestego wieku, który dotknął m.in. mieszkańców Podlasia. Wyprodukowany przez Biełsat film powstał w koprodukcji z Miastem Białystok i Muzeum Rolnictwa im. Ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu. Film w krótkim czasie zdobył kilka nagród krajowych i międzynarodowych. Na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Historycznych i Wojskowych w Warszawie, któremu patronuje marszałek województwa mazowieckiego, otrzymał wyróżnienie w kategorii „film dokumentalny”, a na XII Festiwalu Filmowym „Losy Polaków”, organizowanym przez Fundację Polska-Europa-Polonia we współpracy ze Stowarzyszeniem Dziennikarzy Polskich, Katolickim Stowarzyszeniem Dziennikarzy, Instytutem Sztuki Filmowej i Fundacją Solidarności Dziennikarskiej oraz organizacjami polonijnymi trzecią nagrodę. Uznano go także za najlepszy film w kategorii „obrazy historyczne” na XV Międzynarodowym Festiwalu Filmowym „Pokrovkino” w Kijowie.
W dniach 5-6 października w Białymstoku odbył się festiwal teatralny „Kierunek Wschód”. Na scenie dramatycznej zaprezentowały się teatry z Białorusi i Ukrainy, odbyły się spektakle, spotkania autorskie, a także benefis jednego z ważniejszych białoruskich dramaturgów – Siarhieja Kavalova. I tak „Kartotekę” Tadeusza Różewicza w reż. Andrzeja Szczytko wystawił Teatr Dramatyczny im. Tarasa Szewczenki w Charkowie, Republikański Teatr Dramaturgii Białoruskiej z Mińska pokazał „Dziennik poety” Siarhieja Kavaloua, w reż. Witala Barkouskaha i kameralny spektakl „Białoruś. Dydaktyka”, w reż. Alexandra Marczanki. Festiwal zorganizował Teatr Dramatyczny im. A. Węgierki w Białymstoku, przy wsparciu finansowym Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego. Patronat nad imprezą objęły ambasady Białorusi i Ukrainy w RP.
Dąb Sokrata, z inicjatywy Fundacji Villa Sokrates, posadzono10 października w Krynkach, w Światowy Dzień Drzewa. Będzie rósł przy domu Sokrata Janowicza, nieżyjącego białoruskiego pisarza i intelektualisty z Krynek. Obecnie znajduje się tam siedziba wspomnianej fundacji. Dzień Drzewa to tradycja, która narodziła się w USA przed 145 laty. W 1951 r. ONZ uznała go za ogólnoświatowe święto. W Polsce obchodzony jest od 2002 r.
Дуб Сакрата – 10-га кастрычніка бг. пасаджаны ля дому, дзе жыў выдатны пісьменнік і інтэлектуал Сакрат Яновіч (Фота Юркі Хмялеўскага)
14 października odbyło się uroczyste wyświęcenie cerkwi św. Jerzego w Białymstoku. Uczestniczył w nim metropolita warszawski i całej Polski Sawa, w asyście arcybiskupa białostockiego i gdańskiego Jakuba oraz biskupa supraskiego Andrzeja. Proboszcz, o. mitrat Grzegorz Misijuk, został odznaczony orderem Świętej Równej Apostołom Marii Magdaleny II stopnia z ozdobami. Parafia św. Jerzego Zwycięzcy w Białymstoku erygowana została na mocy dekretu ówczesnego arcybiskupa białostockiego i gdańskiego Sawy 14 września 1996 r. Tymczasową świątynią stała się drewniana cerkiew przeniesiona ze wsi Czyże. Kamień węgielny pod nową murowaną cerkiew poświęcił patriarcha konstantynopolitański Bartłomiej 15 października 1999 r. 5 maja 2010 r. wyświęcona została dolna cerkiew ku czci Opieki Matki Bożej.
Віктар Швед і Аляксандр Васылюк са статуэткамі ўзнагароды маршалка (Фота Міры Лукшы)
Узнагарода маршалка Падляшша ў галіне культуры
У Беластоку прайшла 26 кастрычніка ўрачыстая цырымонія ўручэння ўзнагароды маршалка Падляшскага ваяводства ў галіне мастацкай творчасці, папулярызацыі і аховы культуры. Віктар Швед, 92-гадовы выдатны беларускі паэт, публіцыст і грамадскі дзеяч, узнагароджаны за шматгадовую творчасць, якая з’яўляецца «памяццю жыцця беларускай меншасці ў Польшчы». Старшыня Капітула ўзнагароды Славамір Згжыва: «Дасягненні спадара Шведа, ягоны след на гэтай зямлі вельмі важны не толькі для культуры беларускай супольнасці на Беласточчыне. Ён значны для ўсёй польскай культуры. Думаю, што толькі так мы маглі падзякаваць яму за ўсе гады выдатнай працы і творчасці». Сярод сямі ўзнагароджаных ёсць таксама Аляксандр Васылюк, старшыня Згуртавання Orthnet і галоўны рэдактар партала cerkiew.pl – «за дзейнасць дзеля прамавання праваслаўя ў краіне і за мяжой», які ў рамках дзейнасці згуртавання Orthnet і сайта OrthPhoto з фотавыставай «Колеры Праваслаўя» наведаў больш за 50 месцаў у 15 краінах.
На працягу 16 гадоў назначання ўзганароды атрымала яе больш за 80 творцаў. У мінулыя гады ўзнагароду культуры ад маршалка атрымалі між іншым паэтэса Надзея Артымовіч, мастак Лявон Тарасэвіч, культуразнаўца Дарафей Фёнік. (лук)
15 października w Narwiańskim Ośrodku Kultury odbył się koncert znanego białoruskiego muzyka Zmiciera Wajciuszkiewicza. Wydarzenie zapoczątkowało cykl imprez pod nazwą „Muzyczno-filmowa jesień w Narwi”.
20 października w Muzeum Rzeźby im. Alfonsa Karnego w Białymstoku otwarto wystawę szkiców Jerzego Nowosielskiego, pt. „(…) I żałuję, że Jerzy nie jest tutaj…” (to cytat z listu Tadeusza Różewicza, wysłanego z Sofii 4 października 1975 r. do Zofii i Jerzego Nowosielskich). W galerii można zobaczyć m.in. dwa projekty polichromii hajnowskiej cerkwi, akwarele z 1941 i 1947 roku, szkice cerkwi w Białym Borze (Zachodniopomorskie), szkice polichromii zrealizowane na portalu w cerkwi przy ul. Szpitalnej w Krakowie. Dopełnieniem wernisażu był premierowy pokaz filmu Piotra Łozowika „Śladami mistrzów. Nowosielski na Podlasiu”, wyprodukowanego przez Stowarzyszenie Orthnet. Ekspozycja została zorganizowana przez fundację Villa Sokrates z Krynek w ramach cyklu „Galeria Krynki w Białymstoku”. Jej współorganizatorem jest Muzeum Podlaskie w Białymstoku. Przedsięwzięcie zrealizowano ze środków ministra kultury i dziedzictwa narodowego, przy wsparciu finansowym województwa podlaskiego. Wystawa czynna będzie do 20 listopada. Czyt. str.14
21 października w Gminnym Centrum Kultury w Gródku miał miejsce wernisaż wystawy fotograficznej „W przedwojennym Gródku”, połączony z prezentacją publikacji-broszury „Wycieczka do miejsc, których już nie ma”. Na 120 fotografiach przedstawiono obraz przedwojennego miasteczka, w tym świat gródeckich Żydów. Większość fotografii pozyskano ze zbiorów prywatnych mieszkańców Gródka, zaś część pochodzi z „Księgi pamięci gminy Gródek k. Białegostoku” pod redakcją Mosze Siemiona, wydanej w Izraelu w 1963 r. Organizatorem przedsięwzięcia jest Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Gródeckiej.
Фота Міры Лукшы
Пявучыя сем’і Беласточчыны
«Пявучыя сем’і» – найнавейшая ініцыятыва Беларускага грамадска-культурнага таварыства. Ужо чацвёрты раз запар 22 кастрычніка ў сядзібе Галоўнага праўлення па вуліцы Варшаўскай 11 у Беластоку сабраліся аматары беларускай песні – слухачы і выканаўцы. У сёлетні конкурсе перамаглі: у двухпакаленнай катэгорыі сярод вакальна-інструментальных калектываў гурт «Стэбло» (сям’я Місіюкоў-Шэрэмэтаў) і трыо «Мама і сыночкі» (Івона, Цэзар і Адрыян Данілюкі) з Міхалова (на здымку). Сярод аднапакаленных калектываў на І месцы – дуэт Кася і Марта Васькоўскія, на ІІ – сёстры Астапчук з Грабаўкі, на ІІІ – дуэт Аляксандра і Аліцыя Перавой з Бельска-Падляшскага. Сярод шматпакаленных калектываў на ІІ месцы апынуўся сямейны квартэт Карповічаў з Гарадка – Янка з Ірэнай і Грышкам ды Матыльдай.
У фінансаванні мерапрыемства дапамаглі БГКТ Міністэрства ўнутраных спраў і адміністрацыі Польшчы і Маршалкоўская ўправа Падляшскага ваяводства. (лук)
Organizacja festiwalu Wschód Kultury/Inny Wymiar otrzymała wyróżnienie „Promotor Polski”, przyznawany przez Fundację Polskiego Godła Promocyjnego „Teraz Polska”. Statuetkę podczas Wschodniego Kongresu Gospodarczego odebrała dyrektorka Białostockiego Ośrodka Kultury Grażyna Dworakowska, która z ekipą swojej instytucji organizuje festiwal. W laudacji do nagrody napisano m.in., że festiwal Wschód Kultury/Inny Wymiar „prezentuje bogactwo wielokulturowości Podlasia, a w szczególności Białegostoku. Promuje ideę dialogu i tolerancji w mieście zróżnicowanym kulturowo”.
Festiwal Wielu Kultur i Narodów „Z wiejskiego podwórza” w Czeremsze został oceniony najwyżej w konkursie na Najlepszy Produkt Turystyczny Województwa Podlaskiego w roku 2017. Razem z innymi z naszego regionu (m.in. Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu i Wigierskim Parkiem Narodowym) walczyć będzie w etapie ogólnopolskim, którego rozstrzygnięcie nastąpi 27 października.
W kraju. 29 września sejmowa komisja samorządu terytorialnego głosami posłów PiS nie zgodziła się zaapelować do Rady Ministrów o niezwłoczne wznowienie prac nad tworzeniem gminy Grabówka. Przypomnijmy, iż 1 czerwca 2017 r. Trybunał Konstytucyjny wydał postanowienie, w którym unieważnił decyzję premier Beaty Szydło, wstrzymującą proces tworzenia nowej gminy. Projekt dezyderatu zgłosił pod obrady komisji podlaski poseł PO Robert Tyszkiewicz. Po decyzji komisji sprawa Grabówki utknęła w martwym punkcie.
Традыцыйнае беларускае застолле – сапраўды смакавітая падзея мерапрыемства (Fot. Adam Bogdan)
Biografie Gdańskie – XIV Dni Mniejszości Narodowych
W dniach 13-14 października w Gdańsku po raz czternasty odbyły się „Biografie Gdańskie” – Dni Mniejszości Narodowych. Ich organizatorem od 2004 r. jest prezydent Gdańska Paweł Adamowicz (w rzeczywistości Lidia Podleśna z referatu kultury Urzędu Miejskiego) oraz stowarzyszenia mniejszości narodowych, działające w Trójmieście – Białoruskie Towarzystwo Kulturalne „Chatka”, Stowarzyszenie Litwinów w Polsce, Muzułmańska Gmina Wyznaniowa w Gdańsku, Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce Oddział w Gdańsku, Związek Mniejszości Niemieckiej w Gdańsku, Związek Ukraińców w Polsce Oddział Pomorski w Gdańsku. „Biografie…” weszły już na stałe do kalendarza imprez kulturalnych w Gdańsku i cieszą się niesłabnącym powodzeniem. Zmienia się tylko ich data, końcówka tygodnia w połowie października, i hasło wiodące spotkań, a właściwie debaty mniejszości narodowych, która od początku towarzyszy „Dniom Mniejszości”. Już po raz kolejny odbywają się one w Teatrze „Miniatura”, co spotyka się z krytyką organizatorów i uczestników ze względu na małą powierzchnię zarówno sali widowiskowej, jak i foyer. Wcześniej „Biografie…” odbywały się w Teatrze „Wybrzeże”, a nawet w Teatrze Szekspirowskim. Miejsce imprez wiąże się z podległością poszczególnych placówek teatralnych – Teatr „Miniatura” jest teatrem miejskim, przez miasto finansowanym.
Tegoroczna edycja zbiegła się z jubileuszem 500-lecia reformacji i wydania przez Franciszka Skarynę Biblii w języku starobiałoruskim (ruskim). Dlatego debata „Czy Bóg rozumie po naszemu” była poświęcona obecności języków narodowych w świątyniach oraz życiu religijnemu mniejszości narodowych. Prowadziła ją redaktor Anna Sobecka, a uczestniczyli w niej przedstawiciele gdańskich mniejszości narodowych – Helena Głogowska (BTK „Chatka”), Elżbieta Krzemińska (ZUwP), Witold Kownacki (SLwP), Olgierd Chazbijewicz (MGWwG), Roland Hau (ZMNwG), Dawid Szadaj i Karol Kołodziej (TSKŻwP).
Piątkową debatę poprzedził koncert pieśni żydowskich w wykonaniu Karola Kołodzieja. Po debacie wystąpili Karolina Cicha i Bartosz Pałyga z koncertem muzyki tatarskiej.
W sobotę 14 października odbywały się prezentacje artystyczne i kulinarne poszczególnych mniejszości narodowych. W pierwszej odsłonie wystąpił litewski zespół „Kuršiukai” z Kłajpedy, żydowski duet „Baltic Duo” z Gdańska i białoruski zespół męski „Kuranty” z dyrygentem i kierownikiem artystycznym Aliną Niegierewicz z Bielska Podlaskiego. Po tych występach można było spróbować specjałów kuchni litewskiej, białoruskiej i żydowskiej. Każda organizacja odpowiadała za swój stół i potrawy. W dobie powszechnego cateringu, kiedy można zamówić różne potrawy, nawet specjały kuchni narodowych, trzeba stwierdzić, że na „Biografiach…” ciągle Białorusini i Litwini prezentują w tym względzie rękodzieło – własne wyroby. Od lat powodzeniem cieszy się białoruska babka ziemniaczana, przywożona prosto z pieca naszej koleżanki Grażyny, kiszone ogórki Aleksandra Józefowicza, „piroh” i ziołowa herbatka Anny Miekin, smalec mojego autorstwa. W organizację stołu białoruskiego wiele wysiłku wkłada Alina Krutel, która z Hajnówki przywozi swojski chleb, kiszkę ziemniaczaną i oryginalne wędliny oraz „mrowisko” i kwas chlebowy. Jeden z obecnych na imprezie Białorusinów, rodem z Brześcia, zapytał nas, gdzie w Trójmieście znajduje się białoruska restauracja, która przygotowuje takie smakołyki…
W drugiej odsłonie wystąpił ukraiński zespół „Dobroto”, tatarski zespół dziecięco-młodzieżowy „Buńczuk” z Białegostoku i niemiecki „Ti-Rollo” z Gdańska. W prezentacjach kulinarnych tym razem królowały kuchnia tatarska z pierekaczewnikiem z Bohonik, ukraińska – z barszczem i pierogami, przygotowanymi w gdańskiej pierogarni ukraińskiej, oraz niemiecka – z golonką w kapuście i białą kiełbasą w sosie musztardowo-chrzanowym, autorstwa cateringowego „Gustusa”. Helena Głogowska
8 października w Warszawie odbyły się pierwsze wybory Miss Wheelchair World 2017. Do stolicy zjechały 24 kandydatki z całego świata, które poruszają się na wózkach. Podobnie jak w konkursach dla kobiet pełnosprawnych walczyły o koronę dla najpiękniejszej. Miss Świata na wózku została Białorusinka Aleksandra Chichikova. Pierwszą Vice Miss została Lebohang Monyatsi z RPA, zaś tytuł Drugiej Vice Miss przypadł Polce Adriannie Zawadzińskiej.
W Republice Białoruś.25 września komisja kwalifikacyjna przy mińskim kolegium adwokackim podjęła decyzję o uznaniu pięciu adwokatów za „nie w pełni odpowiadających pełnieniu tej funkcji”. Za pół roku ponownie staną przed komisją, która podejmie ostateczną decyzję w ich sprawie. Wcześniej w podobnej procedurze licencji została pozbawiona znana adwokatka Hanna Bachcina. W Białorusi prowadzenie prywatnej praktyki adwokackiej jest zakazane od 1997 r. Wszyscy białoruscy adwokaci są zrzeszeni w państwowych kolegiach terenowych, które pełnią wobec nich funkcję kontrolną. Podstawą działalności adwokackiej jest licencja, wydawana przez specjalne komisje kwalifikacyjne, w których skład wchodzą przedstawiciele ministerstwa sprawiedliwości.
2 października lider Białoruskiej Chrześcijańskiej Demokracji Paweł Siewiaryniec został skazany na 15 dni aresztu za udział w demonstracji 8 września w Mińsku. Akcja była protestem przeciwko rozpoczynającym się kilka dni potem manewrom Zapad-2017. Siewiaryniec został zatrzymany i osadzony w areszcie 11 października. W podobny sposób do aresztu trafił inny uczestnik protestu 8 września, Jauhien Afnahiel, a wcześniej jego główny organizator, lider Białoruskiego Kongresu Narodowego Mikoła Statkiewicz. Według Siewiaryńca, zatrzymania te były związane z zapowiedzianą na 21 października kolejną demonstracją opozycji.
8 października w Mińsku odbył się koncert Stinga. Artysta w specjalnym nagraniu wideo zaapelował do Białorusinów o „pozbycie się” kary śmierci.
10 października miński sąd skazał Aleksandra Barazienkę, operatora Telewizji Biełsat, na grzywnę w wysokości 920 rubli białoruskich (równowartość 1710 złotych). Skonfiskowano także należący do Biełsatu sprzęt przeznaczony do nadawania transmisji na żywo. Został on Barazience odebrany podczas transmitowania protestów 25 marca 2017 r. Dziennikarza oskarżono o naruszenie praw autorskich oraz bezprawne wykorzystanie marki Biełsat.
13 października prezydent Łukaszenka zawiesił całe kierownictwo prezydenckiego Centrum Operacyjno-Analitycznego. Poważne zastrzeżenia wobec działalności Centrum miała specjalna komisja, którą powołano do jego kontroli. Centrum Operacyjno-Analityczne (OAC) przy Prezydencie Republiki Białoruś jest organem państwowym, „regulującym działalność dotyczącą ochrony informacji zawierających dane stanowiące tajemnice państwowe”. Od 2011 r. kierował nim płk. Siarhiej Szpiahun.
14 października podczas koncertu „Minsk Edge Day” kilkudziesięciu milicjantów brutalnie zaatakowało bawiących się i przerwało imprezę. Zatrzymano ponad pięćdziesiąt osób. Poszukiwano narkotyków. Nic nie znaleziono, a wszystkich zatrzymanych zwolniono.
18 października na ekrany prywatnej sieci kin Silver Screen wszedł głośny rosyjski film „Matylda”. Obraz Aleksieja Uczitiela opowiada historię romansu rosyjskiego imperatora Mikołaja II i baleriny Matyldy Krzesińskiej i od samego początku budzi wielkie kontrowersje. Został m.in. mocno oprotestowany w Rosji. Również w Białorusi dzień przed jego premierą stołeczne kina otrzymały listy z wezwaniami do niewyświetlania go ze względu na obrazoburczy charakter.
18 i 19 października na poligonie Ministerstwa ds. Sytuacji Nadzwyczajnych pod Borysowem odbyły się ćwiczenia ratowników w zakresie reagowania na zagrożenia radiologiczne. Ćwiczyli oni m.in. ratowanie ludzi spod zawałów i usuwanie skutków wypadków w warunkach podwyższonego poziomu skażenia radioaktywnego. Przeprowadzono również ewakuację ludności w promieniu 3 km od elektrowni atomowej. Ćwiczenia obserwowali przedstawiciele Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, krajów Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym i Wspólnoty Niepodległych Państw, a także Polski i Łotwy.
20 października w Witebsku otwarto pierwszą od II wojny światowej synagogę zbudowaną na terytorium Białorusi. Większość starych białoruskich synagog została zniszczona w okresie komunizmu.
W dniach 21-22 października w Grodnie odbyła się konferencja historyczna „Znamienici grodnianie na przełomie XIX i XX wieków”, poświęcona uczestnikom powstania styczniowego, nazywanego w Białorusi powstaniem Kalinowskiego. W wydarzeniu uczestniczyli historycy oraz krajoznawcy z Polski i Białorusi. Organizatorem spotkania był Związek Polaków na Białorusi, fundacja Polska Pomoc raz Konsulat Generalny RP w Grodnie.
Białoruski parlament dokonał zmiany ustawy o zgromadzeniach publicznych. W myśl nowych przepisów będzie można w wyznaczonych miejscach wychodzić na demonstracje bez pozwolenia władz. Trzeba jedynie z co najmniej dziesięciodniowym wyprzedzeniem zawiadomić lokalne władze o planowanym zgromadzeniu. Dotąd dla zorganizowania demonstracji trzeba było uzyskać pozwolenie władz – tak pozostanie w wypadku, gdy zgromadzenie nie jest organizowane w miejscu wskazanym przez władze. Rząd ocenia wprowadzane zmiany jako wyraz stopniowej liberalizacji białoruskiego prawa, zdaniem opozycjonistów są to jedynie pozorne ruchy, których celem jest przypodobanie się Łukaszenki Zachodowi.
Księga Pamięci Ofiar Fali w białoruskim wojsku pojawiła się w sieci po tym, jak rozeszły się wiadomości o zabójstwach i okaleczaniu białoruskich poborowych. Szczególnie głośna stała się sprawa śmierci żołnierza w jednej z jednostek pod Borysowem, której konsekwencją jest zatrzymanie 10 wojskowych, w tym dwóch oficerów – porucznika i kapitana. Białoruski Komitet Śledczy wszczął wobec oficerów sprawę karną z artykułu dotyczącego bezczynności, która pociągnęła za sobą poważne następstwa. Za nadużywanie władzy, kłamstwo i naruszenie zasad pełnienia służby wojskowej grozi im do 12 lat więzienia. Obywatelski ruch Centrum Praw Poborowego, który powstał w 2010 r., zamierza zbierać wiadomości o „fali” w białoruskim wojsku. Jego działacze chcą uczcić pamięć ofiar bezprawia w armii i przeciwdziałać kryminalizacji wojska. Centrum będzie publikować w Księdze Pamięci opisane w ogólnodostępnych źródłach tragiczne przypadki, dotyczące żołnierzy służby zasadniczej.
Po raz pierwszy w Białorusi, w ogólnodostępnej sieci, odbyła się premiera filmu z białoruskim dubbingiem. 27 października stołeczne kina pokazały holenderski film „Storm: Letters van Vuur” („Sztorm: Płonący list”). Jego pokaz przygotowano z okazji 500-lecia białoruskiego druku. Dzięki temu po białorusku, a nie po rosyjsku, przemówili bohaterowie. Film opowiada historię 12-letniego syna drukarza, którego ściga inkwizycja.
Dawny majątek Radziwiłłów w Połoneczce pod Baranowiczami wyceniono na zaledwie 10 tys. dolarów. To cena wywoławcza kolejnego przetargu, którzy ogłosiły władze obwodu brzeskiego. Na sprzedaż są ruiny pałacu wraz z działką liczącą ponad 3 ha – nabywca będzie musiał jednak odnowić pałac. Po II wojnie światowej majątek znalazł się na obszarze ZSRR i przeznaczono go na szkołę z internatem. Obecnie obiekt jest bardzo zniszczony i nie jest użytkowany. Pałac był już raz sprzedany w 2014 r., jednak kupiec nie miał środków na renowację i władze mu go odebrały.
Na świecie. 10 października w Soczi odbył się szczyt Wspólnoty Niepodległych Państw. Uczestniczyli w nim przywódcy państw członkowskich, w tym białoruski prezydent Aleksander Łukaszenka. Białoruski przywódca ostro skrytykował nieefektywną działalność Zgromadzenia Parlamentarnego WNP. Łukszenka szczególnie aktywnie rozmawiał z delegacją z Azerbejdżanu, Białoruś bowiem prowadzi ostatnio bardzo ożywioną wymianę handlową z tym państwem, zwłaszcza w dziedzinie eksportu broni.
21 października w szwajcarskim mieście Solura, z okazji 200-lecia śmierci Tadeusza Kościuszki, został odsłonięty upamiętniający go pomnik. Ufundowali go działacze Związku Białorusinów w Szwajcarii – uzbierali sześć tysięcy dolarów, zlecili wykonanie projektu i zatrudnili rzeźbiarza. Pod pomnikiem zaplanowano umieszczenie tablicy w dwóch językach – niemieckim i białoruskim. Miały się na niej znaleźć imię naczelnika, daty jego urodzenia i śmierci oraz zdanie: „Tadeuszowi Kościuszce, wybitnemu synowi Białorusi, wdzięczni współobywatele”. Przeciwko umieszczeniu na tablicy zdania o „synu Białorusi” zaprotestował ambasador RP w Szwajcarii Jakub Kumoch. W rezultacie zdanie z tablicy usunięto. Pozostała tylko informacja, że pomnik sfinansował szwajcarski Związek Białorusinów. Wobec takiego stanowiska Polski zaprotestował prof. Oleg Łatyszonek, pracownik naukowy Uniwersytetu wBiałymstoku, prezes Białoruskiego Towarzystwa Historycznego w RP, który napisał w tej sprawie list do prezydenta Andrzeja Dudy. Czyt. str. 47
Ministerstwo spraw wewnętrznych Rosji poinformowało, że od maja 2018 r., na otwartej dotąd rosyjsko-białoruskiej granicy, staną tymczasowe posterunki. Rosyjskie władze są zaniepokojone otwartością białoruskiej granicy – szczególnie faktem, że do Mińska bez wizy mogą przylecieć obywatele 80 państw świata. Rosyjskie MSW martwi wykorzystanie tranzytu przez Białoruś przez ludzi, których poszukują rosyjskie służby w związku z podejrzanymi wyjazdami do Syrii.
W przyszłym roku Białoruś zorganizuje dziecięcy konkurs Eurowizji – poinformował Europejski Związek Nadawców, który każdorazowo wybiera jego miejsce. Uczestników i widzów przyjmie ogromna hala widowiskowa Minsk-Arena. Mińsk gościł już dziecięcą Eurowizję siedem lat temu.
Kazachstan definitywnie żegna się z cyrylicą. Ponad dwustu uczniów napisało pilotażowe dyktanda alfabetem łacińskim. Reforma alfabetu dopiero rusza po tym, jak w kwietniu br. prezydent Nursułtan Nazarbajew polecił przygotowywanie podręczników i kadr do nauczania nowego alfabetu od 2018 r. Pełna latynizacja ma nastąpić do 2025 r. – do tej pory cyrylica i „latynka” będą obowiązywać równolegle. Alfabet łaciński został wprowadzony w Kazachstanie w 1929 r. na miejsce arabskiego. Cyrylicą zastąpiono go dopiero w 1940 r. Kazachska wersja alfabetu łacińskiego będzie prawdopodobnie oparta na jego tureckiej odmianie. Wśród państw byłego ZSRR z cyrylicy zrezygnowały już Azerbejdżan, Turkmenistan i Uzbekistan, zaś z krajów europejskich – Mołdawia.
