W regionie. W dniach 3-5 listopada w Bielsku Podlaskim odbył się 24. Festiwal Białoruskiej Poezji Śpiewanej i Piosenki Autorskiej „Bardaŭskaja Vosień 2017”. Jak co roku składał się części konkursowej oraz koncertów gwiazd. Grand Prix festiwalu otrzymał duet Czaczerskaja Lutnia z Białorusi, nagrodę Białoruskiego Radia Racyja – zespół Kolir, nagrodę ufundowaną przez Stowarzyszenie Koalicja Bielska – Anna Bielawska oraz Katarzyna Chmur, nagrodę publiczności – Katarzyna Chmur, nagrodę jury – Zespół Helious. Wśród gwiazd festiwalu znaleźli się m.in. Bosae Sonca, Jauhien Barysznikau, Aleś Kamocki, ILO&friends, Źmicier Wajciuszkiewicz & W-Z Orkiestra, NAVI BAND. Koncertów posłuchać można było nie tylko w Bielsku, ale też w Białymstoku, Hajnówce, Narwi, Narewce i Orli. Organizatorem imprezy jest Szczyty – Związek na rzecz Edukacji i Promocji Kultury Białoruskiej. Imprezę zrealizowano dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, przy wsparciu z budżetu miasta Białegostoku oraz Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego.
Wojewoda podlaski wystąpił do bielskiego samorządu z wnioskiem o zdekomunizowanie niewielkiej ulicy Bronisława Taraszkiewicza w Bielsku Podlaskim. Twórca białoruskiej ortografii i ofiara systemu stalinowskiego, a wcześniej poseł na Sejm w II Rzeczpospolitej, znalazł się na liście do dekomunizacji Instytutu Pamięci Narodowej. Burmistrz Bielska w wypowiedzi dla jednej z gazet powiedział, że działania te odbiera jako element ataków na mniejszość białoruską mieszkającą na Podlasiu. Warto zaznaczyć, iż na ziemi bielskiej Białorusini w wielu gminach stanowią przygniatającą większość mieszkańców. Również w Hajnówce ulice noszące nazwy innych białoruskich klasyków – Janki Kupały i Jakuba Kołasa – powinny zdaniem IPN zostać zmienione przez tamtejszy samorząd. Działania wojewody i IPN ostro skrytykowali działacze samorządowi, jak i całe środowisko mniejszości białoruskiej na Podlasiu.
Сімвалічныя беларускія Дзяды ў Беластоку
1 лістапада на праваслаўных могілках на Выгодзе ў Беластоку ў дзень каталіцкага Дня Усіх святых упершыню сімвалічна адзначаны былі і традыцыйныя беларускія Дзяды. Сарганізавала іх эмігранцкая Беларуская нацыянальная памяць, якая дзейнічае ў Беластоку, а кіруе ёю Аляксей Трубкін. Удзельнікі наведалі магілы, у якіх пахаваны вядомыя беларускія дзеячы – м.інш. Кастусь Кіслы, Мікола Чарнецкі, Юрка Геніюш, Мікола Гайдук.
8 listopada w monasterze Zwiastowania NMP w Supraślu zainaugurowano cykl wykładów „Supraskie środy”. Co tydzień do 20 grudnia będzie można wysłuchać wykładów dotyczących prawosławia. Pierwszą prelekcję wygłosił biskup supraski Andrzej (Borkowski).
Film Jerzego Kaliny „Bieżeńcy. 1915-1922” objeżdża Podlasie i nie tylko. 12 listopada odbyła się jego projekcja, połączona ze spotkaniem z reżyserem, w Hajnówce, 17 listopada w Bielsku Podlaskim, a 18 w Gródku. Wcześniej, 5 listopada, obraz zawitał do Centrum Kultury Prawosławnej w Warszawie, a 29 października w Grodnie odbyła się jego pierwsza projekcja w Białorusi.
10 listopada w ramach klubu dyskusyjnego w Piwnicy Kulturalnej Stowarzyszenia na rzecz Dzieci i Młodzieży Uczących się Języka Białoruskiego AB-BA odbyło się spotkanie z Agnieszką Prymaką – „pasjonatką przyrody, znawczynią, poszukiwaczką i zbieraczką ziół, nauczycielką, organizatorką warsztatów dla spragnionych tajemnej wiedzy, propagatorką naturalnych metod leczenia i profilaktyki, autorką naturalnych maści, kremów, nalewek, herbat” – jak czytamy w informacji zamieszczonej przez organizatorów wydarzenia.
W połowie listopada z funkcji dyrektora Białowieskiego Parku Narodowego została odwołana Olimpia Pabian. Objęła ona stanowisko w maju ubiegłego roku po Mirosławie Stepaniuku, odwołanym z kolei przez ministra Szyszkę 30 listopada 2015 r. Z informacji prasowych wynika, że Olimpia Pabian wypowiedzenie dostała bez podania przyczyny. Nieoficjalnie mówi się jednak, że przyczyną odwołania był jej sprzeciw wobec planów odstrzału żubrów.
Падпішыцеся пад петыцыяй у адрас Еўрапейскай камісіі
У Польшчы як і ў іншых еўрапейскіх краінах апошнім часам ўзняліся нацыяналістычныя зрухі, якія трывожаць нацыянальныя меншасці. Сітуацыя робіцца вельмі складанай і пагражае наогул захаванню іх тоеснасці. Відаць гэта і ў нас, бо, скажам, маршы польскіх нацыяналістаў многіх беларусаў вельмі палохаюць.
Патрывожаны таксама польскія немцы, таму іхнія арганізацыі нядаўна выйшлі з ініцыятывай накіраванай да ўсіх меншасцей у краіне сабраць подпісы пад адпаведнай петыцыяй і выступіць з ёю да Еўрапейскай камісіі з мэтай увядзення на ўзроўні Еўразсаюза заканадаўства, якое лепш спрыяла б меншасцям. Нямецкая мяншыня ўключылася ў такую акцыю еўрапейскай Федэральнай Уніі нацыянальных групаў Еўропы. Саюз нямецкіх грамадска-культурных аб’яднанняў у Польшчы з’яўляецца членам гэтай арганізацыі і звярнуўся ён падтрымаць ініцыятыву між іншым да Беларускага грамадска-культурнага таварыства.
У петыцыі гаворыцца перадусім, каб Еўрапейскі саюз абавязаў членскія дзяржавы да аховы і падтрымкі нацыянальных меншасцяў, іх культурнай і моўнай тоеснасці. Ініцыятары заклікаюць таксама стварыць меншасным арганізацыям доступ да грошай з бюджэту Еўрасаюза на ахову рэгіянальных і меншасных моў.
Каб Еўрапейская камісія разглядзела петыцыю трэба не менш мільёна подпісаў з прынамсі сямі краін Еўрапейскага саюза. Для меншасных арганізацый у Польшчы пастаўлена заданне сабраць як мінімум 38,5 тыс. подпісаў. Саюз польскіх немцаў рэкамендуе збіраць іх падчас усіх мерапрыемстваў, арганізаваных меншаснымі арганізацыямі. Подпісы будуць збірацца да канца студзеня.
Улады БГКТ, атрымаўшы ліст з просьбай ад польскіх немцаў, фармуляры разаслалі самаўрадам усіх гмінаў, у якіх пражывае беларуская меншасць. Але гэтага будзе мала з увагі на недастатковую беларускую нацыянальную сведамасць у нашых гмінах. Таму варта было б паўтарыць акцыю, якую ўсе беларускія арганізацыі згодна і надзвычай актыўна правялі перад першым перапісам насельніцтва з пытаннем пра нацыянальнасць. Поспех гэтай ініцыятывы даказвае, што можна было б зрабіць так і цяпер. І яшчэ папрасіць падтрымкі і дапамогі з боку Царквы.
16 listopada w Bielskim Domu Kultury odbył się spektakl „Dzień dobry Jarosławie Wasiliewiczu”. To grana po białorusku sztuka opowiadająca o Jarosławie Kostycewiczu, twórcy i dyrektorze białoruskiego liceum w Bielsku Podlaskim. W spektaklu grali bielscy licealiści pod artystycznym kierownictwem Joanny Troc.
18 listopada w Muzeum Małej Ojczyzny w Studziwodach odbyła się prezentacja koncepcji rewitalizacji cmentarzy z okresu I wojny światowej z Bielska Podlaskiego i okolic, przygotowanej przez dr Tatianę Misijuk z Politechniki Białostockiej. Przedstawiła ona wizualizacje nekropolii w bielskich dzielnicach Hołowiesk oraz Studziwody, Hryniewiczach Dużych, Orzechowiczach, Rajsku, Augustowie, Gregorowcach, Topczykałach i Orli. Uczestnicy spotkania wysłuchali białoruskich i rosyjskich pieśni żołnierskich oraz rekruckich, po czym udali się na cmentarz wojenny w Studziwodach, gdzie spoczywa ponad tysiąc żołnierzy rosyjskich i niemieckich, poległych w dniach 17-22 sierpnia 1915 r. w czasie bitwy o Bielsk.
W dniach 17-19 listopada w cerkwi Zmartwychwstania Pańskiego w Siemiatyczach odbył się XVI Międzynarodowy Przegląd Pieśni Religijnych i Parareligijnych. Wzięły w nim udział w sumie 23 zespoły i chóry miejskie i wiejskie, amatorskie i profesjonalne, z Polski i Białorusi.
Logo województwa podlaskiego, autorstwa Leona Tarasewicza, pojawiło się na ścianie nowego dworca autobusowego w Białymstoku. Pikselowy, kolorowy żubr, który od kilku lat jest symbolem Podlasia, będzie witał (i żegnał) podróżujących autobusami, widoczny też będzie z dworca kolejowego. Cały nowy dworzec zostanie oficjalnie otwarty i oddany do użytku do połowy grudnia.
W dniach 9-23 listopada w Liceum Plastycznym w Supraślu oglądać można było wystawę „Leon Tarasewicz. Prace szkolne 1972-1977”, prezentującą rysunki, szkice, obrazy olejne i akwarele tego wybitnego malarza, jednego z absolwentów supraskiej szkoły. 23 listopada, na zakończenie ekspozycji, odbyło się spotkanie z artystą. Organizatorem wystawy, oprócz Liceum Plastycznego, były Galeria Krynki i Fundacja Villa Sokrates.
Tego samego dnia w Muzeum Rzeźby im. Karnego w Białymstoku, gdzie można było oglądać wystawę prac Jerzego Nowosielskiego „…I żałuję, że Jerzy nie jest tutaj”, odbył się wykład Krystyny Czerni o architektonicznych realizacjach Nowosielskiego i jego architektonicznym niespełnieniu. Krystyna Czerni jest krytykiem i historykiem sztuki, znawczynią twórczości Nowosielskiego, autorką biografii artysty „Nietoperz w świątyni”, która w 2012 r. znalazła się w finale Nagrody Nike.
10 listopada w Centrum Kultury Prawosławnej w Białymstoku odbyła się prezentacja książki „Jestem bo wrócili. Przywracanie pamięci w setną rocznicę bieżeństwa”. Spotkanie, prowadzone przez Katarzynę Popławską z TVP Białystok, cieszyło się wielkim zainteresowaniem, sala została szczelnie wypełniona goścmi. Zgromadzeni wysłuchali refleksji redaktorów publikacji, a przede wszystkim mogli wziąć udział w ciekawej dyskusji. Wielu uczestników podzieliło się rodzinnymi wspomnienia, wykazując tym samym żywą pamięć o wydarzeniach sprzed ponad stu lat.
Publikacja jest plonem konkursu, organizowanego przez portal internetowy Biezenstwo.pl i stowarzyszenie OrthNet w setną rocznicę bieżeństwa. Znalazły się w niej – na ponad trzystu stronicach – prace nadesłane na ten konkurs. Zostały one podzielone na rozdziały: relacje, dokumenty, próby literackie, w języku przodków, prace plastyczne. Cennym dodatkiem jest płyta DVD z trzema filmami, w tym poruszającym serca widzów spektaklem w reżyserii Joanny Troc „Bieżeńcy” oraz „Бьженская газета”. Ponadto znalazły się książce pokonkursowe refleksje i odszukane dokumenty autorstwa laureatów i redaktorów.
Książka ukazała się staraniem redaktorów Katarzyny Sawczuk, Anny Kondratiuk, Anny Szerszunowicz przy cennym wsparciu Anety Prymaki-Oniszk i Aleksandra Wasyluka. Wydawcą jest stowarzyszenie OrthNet. Dzięki nim z kilkudziesięcioma rodzinnymi relacjami zapozna się szerokie grono czytelników. Ich wspomnienia wejdą do naszej wspólne, zbiorowej historii.
Książki w formie drukowanej dostać już nie sposób, kilkaset jej egzemplarzy zostało rozdanych zainteresowanym. Całość można jednak pobrać ze strony www.biezenstwo.cerkiew.pl
Wiesław Choruży
Ukazała się publikacja „Jestem, bo wrócili. Przywracanie pamięci w setną rocznicę bieżeństwa”, będąca zbiorem prac, które napłynęły na konkurs pod tym samym tytułem, ogłoszony w 2015 r. Projekt „Jestem, bo wrócili” został dofinansowany ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach programu „Patriotyzm jutra” oraz ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego. Jego organizatorem jest stowarzyszenie OrthNet.
Ukazała się książka autorstwa śp. o. Grzegorza Sosny i wdowy po nim Antoniny Troc-Sosny pt. „Hierarchia, kler i pracownicy Kościoła prawosławnego w XIX-XXI wieku w granicach II Rzeczypospolitej i Polski powojennej”. Jest to drugie, uaktualnione wydanie (pierwsze ukazało się przez pięciu laty). Książka liczy 1008 stron, zawiera 16 869 nazwisk duchownych i świeckich (w tym 136 hierarchów) oraz 1 307 fotografii.
Юбілей „Рэха Пушчы”
У гэтым годзе мінула 35 гадоў сцэнічнай дзейнасці вядомага на Беласточчыне калектыву песні „Рэха Пушчы” з Гайнаўкі. З гэтай нагоды ў Гайнаўскім дому культуры адбыўся ўрачысты юбілейны канцэрт.
З 1982 г. калектыў, праз які прайшла ўжо амаль сотня спевакоў, даў 570 канцэртаў на Падляшшы, у Польшчы, Беларусі і іншых краінах. Да 2007 г. дзейнічаў як Беларускі калектыў песні Гайнаўскага дому культуры. Пасля 25 гадоў дзейнасці калектыву прысвоена было імя „Рэха Пушчы”. З 2004 г. яго музычным кіраўніком з’яўляецца Аліна Негярэвіч.
Падчас юбілейнага канцэрту апрача „Рэха Пушчы” выступілі іншыя калектывы з Гайнаўскага дому культуры, а таксама „Вербніца” з Пружан у Беларусі. Мы таксама віншуем гайнаўскі калектыў з юбілеем.
Szybko wzrasta liczba legalnie pracujących na Podlasiu Białorusinów. W 2017 r. podlaskie urzędy wydały naszym wschodnim sąsiadom 600 pozwoleń na pracę. To niemal dwa razy więcej niż w 2015 r. Największy odsetek stanowią kierowcy w transporcie międzynarodowym oraz przedstawiciele zawodów budowlanych, takich jak cieśla szalunkowy, tynkarz, zbrojarz. Znajdziemy wśród nich także operatorów maszyn i urządzeń produkcyjnych, robotników gospodarczych oraz osoby pracujące w charakterze pomocy domowej i opiekunki. Jak podaje Główny Urząd Statystyczny, ostatnie lata to także bardzo wyraźny wzrost liczby Białorusinów, którzy zdecydowali się na studia w Polsce.
Беларускі абрад на сцэне
Як штогод у лістападзе на Беласточчыне прайшлі агляды беларускіх абрадаў. Арганізатар – Беларускае грамадска-культурнае таварыства арганізаваў іх у сваёй сядзібе ў Беластоку, у Бельскім доме культуры, а таксама ў Грабаўцы ў гміне Дубічы-Царкоўныя. Публіка магла паглядзець сцэнкі ў выкананні беларускіх калектываў – моладзі і дарослых. Былі гэта м.інш. „Хрысціны”, „Дзіцячыя гульні”, „Гуканне вясны”, „Шаткаванне капусты”.
Nielegalną bimbrownię w puszczy w okolicach Gródka zlikwidowali funkcjonariusze podlaskiej Służby Celno-Skarbowej. W ręce mundurowych wpadło 270 litrów nielegalnego alkoholu oraz aparatura do jego produkcji. Co ciekawe, sprzęt bimbrowników zamontowany był na kołowej platformie, co umożliwiało szybką zmianę miejsca organizowania produkcji alkoholu. Zatrzymano dwóch mężczyzn w wieku 27 i 28 lat. Grożą im teraz wysokie grzywny.
Інвестыцыйны ўздым
Пасля трохгадовага спавальнення на Падляшшы як і ва ўсёй Польшчы рушылі ўрэшце з месца буйныя інвестыцыі самаўрадаў ды фірмаў. Звязана гэта перадусім з запускам еўрапейскіх праграм, размяркоўваючых грошы з бягучай фінансавай перспектывы Еўрасаюза. Дзякуючы таму напрыклад пачаўся рамонт адрэзка ваяводскай дарогі паміж Беластокам і Гайнаўкай. 8,4 кіламетра дарогі з Заблудава ў Жыўкова будзе пабудаваны да чэрвеня 2019 г.
Радны ваяводскага сойміка сказаў для Радыё Рацыя, што такая інвестыцыя „стане стымулам для развіцця прадпрымальніцтва і спрычыніцца да таго, што з беларускіх праваслаўных рэгіёнаў людзі не будуць з’язджаць, а моладзь будзе вяртацца на вёску”.
Затрымаць людзей на месцы неабходна, каб была праца. З гэтым таксама ёсць штораз лепш. Вось буйное прадпрыемства Пронар з Нарвы адкрыла ў лістападзе ўжо сваю сёмую фабрыку. На гэты раз у Гайнаўцы. Працу знайшло 50 працаўнікоў, а ў будучыні можа быць іх 400. Аднак, могуць быць з гэтым праблемы, бо для Сяргея Мартынюка, уласніка і кіраўніка фірмы, найбольшай праблемай ёсць тое, што менавіта не хапае людзей да працы.
W kraju. 2 listopada Stowarzyszenie Białoruska Pamięć Narodowa zorganizowało w Warszawie dla mieszkających tam Białorusinów obchody święta Dziadów, podczas którego czci się zmarłych przodków. Cała grupa odwiedziła wspólnie groby wybitnych Białorusinów, którzy pochowani są w Warszawie. W akcji wziął udział Zianon Paźniak, były kandydat na prezydenta Białorusi, przebywający na emigracji przewodniczący Konserwatywno-Chrześcijańskiej Partii Białoruski Front Ludowy.
17 listopada przybyły do Polski relikwie św. Nektariusza z Eginy. Po jednodniowym pobycie w Warszawie trafiły do Białegostoku, skąd przewieziono je jeszcze do monasterów w Supraślu, Zwierkach, Sakach, na Świętej Górze Grabarce, a stamtąd raz jeszcze do Warszawy i do Stanisławowa. Św. Nektariusz (Anastasios Kefalas) urodził się 1 października 1846 r. w Silivrii Frakijskiej (niedaleko od Konstantynopola). Jeszcze za życia zyskał sławę cudotwórcy i jasnowidza, do którego udawały się rzesze wiernych z całej Grecji. Zmarł w 1920 r. Jego kanonizacja odbyła się w Konstantynopolu 20 kwietnia 1961 r.
22 listopada w warszawskim klubie Stodoła odbyła się dziesiąta edycja dorocznych koncertów „Solidarni z Białorusią”. Oprócz polskich wykonawców wystąpiły grupy z Białorusi TonqiXod oraz Glitchhh i gość z Ukrainy – zespół Żadan i Sabaki. Imprezę zorganizowała Inicjatywa Wolna Białoruś.
Zwycięzcy październikowego Wielkiego Testu o Europie – koresponden-tka Wiadomości TVP Dominika Ćosić i dziennikarz Biełsatu Siarhiej Pielasa – podzielili nagrodę, 30 tysiecy złotych, na dwie części. Połowę przekazali stowarzyszeniu Wioski Dziecięce S.O.S. w Polsce, drugą – w Białorusi. Tam wsparcie otrzymała Wioska Dziecięca S.O.S. w Baraulianach, a pomoc trafi do dzieci chorych na raka. W Polsce pieniądze zostaną przeznaczone na organizację świąt Bożego Narodzenia dla sierot. Stowarzyszenie SOS Wioski Dziecięce to działająca w 135 krajach dobroczynna organizacja pozarządowa. Pomaga opuszczonym i osieroconym dzieciom.
Powstało Wirtualne Muzeum Tadeusza Kościuszki. Można w nim obejrzeć interaktywne mapy, zeskanowane laserowo trójwymiarowe modele źródeł historycznych i artefaktów należących do Kościuszki, filmy animowane. Rok 2017 UNESCO ogłosiło rokiem Tadeusza Kościuszki (w październiku minęło równo 200 lat od jego śmierci).
W Republice Białoruś. 29 listopada przed siedzibą Komitetu Bezpieczeństwa Państwowego (KGB) w Mińsku odbyła się rocznicowa akcja, poświęcona pamięci ponad 130 białoruskich poetów, pisarzy, naukowców i działaczy społecznych, rozstrzelanych w nocy z 29 na 30 października 1937 r. Inicjatorem wydarzenia, w którym uczestniczyło około dwudziestu osób, był były kandydat na prezydenta Mikoła Statkiewicz. Przez całą noc nad zbiorowymi grobami w Kuropatach aktywiści Młodego Frontu czytali dzieła białoruskich poetów, zabitych w 1937 r.
Беларусь прыцягвае польскіх інвестараў
24 лістапада ў Ваўкавыску прайшоў эканамічны форум „Крок насустрач”, якога мэтай было заахвоціць фірмы з Польшчы (Падляшша) інвеставаць у Беларусі. Ініцыятарам форума быў Ваўкавыскі раённы выканаўчы камітэт і асабіста яго старшыня Міхал Сіцько. Арганізацыйным партнёрам з Польшчы быў Падляшскі клуб бізнесу ў Беластоку, які запрасіў да ўдзелу некалькіх прадпрымальнікаў. Падчас форума яго ўдзельнікі прадставілі магчымасці інвеставання на Ваўкавышчыне. Была падпісана таксама дамова аб супрацоўніцтве паміж Ваўкавыскім цэнтрам падтрымкі прадпрымальніцтва і Падляшскім клубам бізнесу. У той жа дзень такі ж форум прайшоў таксама ў Гродне. Чыт. на 3-ай стар.
На здымку: Пагадненне аб супрацоўніцтве падпісваюць дырэктар Ваўкавыскага цэнтра падтрымкі прадпрымальніцтва Надзея Прохар і старшыня Падляшскага клуба бізнесу Рышард Івашкевіч
31 października w Mińsku wręczono nagrodę literacką im. Jerzego Giedroycia za 2016 r. Jej laureatem został Źmicier Bartosik, urodzony w 1969 r. bard oraz pisarz. Nagrodzona książka „Byŭ u pana wierabiejka hawaruszczy” to cykl reportaży, dokumentujących jego wieloletnie wędrówki dziennikarskie. Autor zebrał razem historie, które ich świadkowie odważyli się opowiedzieć dopiero u schyłku życia. Niezależny „Swabodny Teatr” wystawił na podstawie tej książki własny spektakl. Nagroda literacka imienia urodzonego w Mińsku Jerzego Giedroycia jest wręczana od 2011 roku. Laureat otrzymuje 5 tys. euro, ufundowane przez Ambasadę RP w Mińsku, Białoruskie Pen-Centrum oraz Związek Pisarzy Białoruskich.
1 listopada miński sąd skazał poetę i polityka Uładzimira Niaklajewa na 10 dni aresztu. Byłego kandydata na prezydenta uznano winnym wezwania do „udziału w nielegalnym zgromadzeniu”. Mowa tu o tzw. Marszu Oburzonych Białorusinów 2.0, który 21 października przeszedł przez Mińsk. Feralne słowa Nieklajew wypowiedział podczas wywiadu dla Telewizji Biełsat.
1 listopada w Witebskim Centrum Sztuki Współczesnej otwarto wystawę, której częścią była instalacja, przedstawiająca głowę Lenina zrobioną z wieprzowej galarety. Jej autorką jest Anastasia Hanczarowa. Po kilku dniach ten element ekspozycji został jednak usunięty, a kierownictwo placówki zapowiedziało, że „kończy współpracę z artystką”. Zdaniem artystki, jej praca zniknęła na polecenie wydziału kultury Witebskiego Komitetu Wykonawczemu jako zbyt prowokacyjna.
2 listopada w mińskiej Galerii Michaiła Sawickiego odbyła się prezentacja numeru białoruskiego pisma „Mastactwa”, poświęconego polskiej kulturze i sztuce. Jednym z głównych bohaterów numeru jest warszawska Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki. Białoruscy czytelnicy będą mogli także przeczytać o festiwalu „Warszawska Jesień”, obchodzonym w 2017 roku 100-leciu polskiej awangardy, polskim plakacie, jazzie i muzyce elektronicznej. Zamieszczono także wywiady z wybitnymi postaciami kultury – m.in. dyrektorem artystycznym Teatru Narodowego Janem Englertem, dyrektorem Teatru Polskiego Andrzejem Sewerynem, grafikiem Ryszardem Kają. Projekt stworzyły wspólnie redakcja pisma „Mastactwa” i Instytut Polski w Mińsku
5 listopada Białoruska Partia Konserwatywno-Chrześcijańska zorganizowała w Mińsku marsz pamięci ofiar represji stalinowskich. Wzięło w nim udział kilkaset osób, które niosły ze sobą krzyże, historyczne biało-czerwono-białe flagi Białorusi oraz transparenty. Marsz zakończył się mityngiem w Kuropatach – miejscu pochówku ofiar komunistycznego terroru. Cała akcja była legalna – zgodę na nią wydały mińskie władze.
7 listopada, w 100. rocznicę wybuchu rewolucji październikowej, na pl. Niezależności w Mińsku zebrało się kilkaset osób, by złożyć kwiaty pod pomnikiem Lenina. Byli to w większości przedstawiciele działającej legalnie Komunistycznej Partii Białorusi, ale przyszły też grupki studentów mińskich uniwersytetów. Uczestnicy zgromadzenia trzymali w rękach flagi ZSRR i czerwone transparenty.
11 listopada z okazji polskiego Święta Niepodległości prezydent Aleksander Łukaszenka złożył życzenia prezydentowi Andrzejowi Dudzie. W specjalnym telegramie gratulacyjnym czytamy m.in.: „Białoruś jest zainteresowana poszerzeniem otwartego i równoprawnego dialogu z Polską, który jest pewnym fundamentem dalszego rozwoju dwustronnej współpracy w różnych dziedzinach”. Białoruski przywódca dodał, że głównym zadaniem jest obecnie „maksymalna realizacja niewykorzystanego potencjału stosunków białorusko-polskich”.
18 listopada w Mińsku odbyła się, zorganizowana przez środowiska niezależne, konferencja historyków z Białorusi, Ukrainy, Polski i Rosji „Masowe represje w ZSRR w badaniach historycznych i pamięci zbiorowej”. Poruszano na niej m.in. temat stalinowskich represji w Białorusi, kwestię Wielkiego Głodu na Ukrainie, tzw. operację polską NKWD i obławę augustowską, historię GUŁagu i problem upamiętnienia ofiar. Badacze mówili o represjach w kontekście narodowościowym, religijnym, gospodarczym. Organizatorami konferencji byli: Młodzieżowe Stowarzyszenie „Historica”, Białoruskie Archiwum Historii Mówionej, Instytut Slawistyki PAN, inicjatywa Uniwersytet Latający, przy wsparciu Instytutu Polskiego w Mińsku.
Białorusko-ukraińska afera szpiegowska. Białoruskie KGB poinformowało, że aresztowany ukraiński dziennikarz Paweł Szarojka jest pułkownikiem tamtejszego wywiadu. Widzowie programu Panorama w 1. programie białoruskiej państwowej TV mogli zobaczyć fragment jego przesłuchania, w którym powiedział o swojej agenturalnej działalności. Ukraiński dyplomata, który miał być oficerem prowadzącym dziennikarza, Ihor Skworcow, został wydalony z Białorusi. W reakcji na jego wydalenie ukraiński MSZ ogłosił personą non-grata jednego z pracowników białoruskiej ambasady.
Dług zagraniczny Białorusi osiągnął najwyższy poziom w historii. Obecne zadłużenie zagraniczne wynosi 39 proc. PKB i istnieje ryzyko, że w najbliższych latach może przekroczyć 45 proc. PKB. Ekonomiści zwracają uwagę, że Białoruś znajduje się w tzw. „pętli zadłużenia”, tzn. musi zaciągać nowe długi, aby spłacać stare, a kredyty nie przyczyniają się do zwiększania efektywności gospodarki. Według białoruskiego ministerstwa finansów zadłużenie zagraniczne Białorusi 1 października wynosiło 16,3 mld dol. Od początku roku wzrosło o 2,7 mld dol., czyli o 19,9 proc. W sumie dług publiczny wynosi 41,4 mld rubli (ok. 21 mld dol.), w tym zadłużenie wewnętrzne to 9,4 mld rubli.
Polskie i białoruskie koleje zawarły porozumienie w sprawie uruchomienia nowego połączenia między Mińskiem, a Warszawą. Ma być zdecydowanie tańsze i szybsze niż dotychczasowe. Niezbędna przesiadka w Brześciu spowoduje przyspieszenie dojazdu o półtorej godziny. Pociągu jadącego z Mińska nie trzeba będzie przestawiać na węższe tory przy granicy z Polską, a pasażerowie przesiądą się do pociągu, który na takich już będzie stał. Bilet w jedną stronę kosztować ma tylko 18 euro. Nowe połączenie pojawi się w rozkładzie jazdy już na początku grudnia. Nazwa pociągu – Franciszek Skaryna – została nadana ku czci żyjącego w czasach renesansu prekursora drukarstwa wschodniosłowiańskiego oraz piśmiennictwa białoruskiego.
Na świecie. 30 października Białoruś skierowała do Komisji Europejskiej raport dotyczący testów odpornościowych budowanej pod Ostrowcem elektrowni atomowej. Celem testów było sprawdzenie wytrzymałości i bezpieczeństwa obiektu w przypadku wystąpienia ekstremalnych warunków naturalnych, takich jak trzęsienie ziemi, powódź, silne wiatry, deszcze, opady śniegu. Testy odpornościowe zostały wykonane zgodnie z zaleceniami i standardami stosowanymi w Europie Zachodniej. Po przeanalizowaniu raportu w marcu 2018 r. europejscy specjaliści mają przyjechać do Białorusi, by przeprowadzić konsultacje i przekazać ewentualne rekomendacje dotyczące bezpieczeństwa elektrowni.
Wital Hurkou, muzyk kultowego białoruskiego zespołu BRUTTO, został mistrzem świata w kickboxingu. Na zawodach w Chinach zdobył złoty pas w kategorii do 75 kg federacji Kunlun Fight – najbardziej prestiżowej organizacji w tej dyscyplinie sportu.
W Polsce i w innych krajach UE trwa zbiórka podpisów pod Europejską Inicjatywą Obywatelską Minority SafePack. To pierwsza w historii inicjatywa, dotycząca mniejszości narodowych i etnicznych, która została zarejestrowana przez Komisję Europejską. Chodzi o to, aby Komisja Europejska stworzyła ujednolicone akty prawne, wspólne dla wszystkich unijnych krajów, które mają służyć lepszej ochronie autochtonicznych i etnicznych praw mniejszości narodowych oraz zachowaniu i rozwojowi europejskiego dziedzictwa kulturowego, przy jednoczesnym poszanowaniu kulturowej i językowej różnorodności Europy. Do kwietnia przyszłego roku (w Polsce do końca tego roku) trzeba w sumie zebrać milion podpisów w co najmniej w siedmiu krajach UE. W Polsce konieczne jest uzyskanie poparcia co najmniej 38 tys. 500 osób. Inicjatywę koordynuje na terenie całej UE Federalistyczna Unia Europejskich Grup Narodowościowych (FUEN). W Polsce akcją zajmuje się Związek Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych, który jest członkiem FUEN. Do akcji włączyły się organizacje innych mniejszości narodowych w Polsce.
24 listopada w Brukseli odbył się V Szczyt Partnerstwa Wschodniego. Na czele białoruskiej delegacji stał minister spraw zagranicznych Uładzimir Makiej. Stało się tak, mimo że w tym roku po raz pierwszy w historii zaproszenie na obrady otrzymał Aleksander Łukaszenka. Białoruski prezydent jednak z niego nie skorzystał. Sam szczyt nie zakończył się poważniejszymi postanowieniami. Podpisano jedynie ogólnikową deklarację. Partnerstwo Wschodnie obejmuje kraje UE oraz Ukrainę, Mołdawię, Gruzję, Białoruś, Armenię i Azerbejdżan.
